Noticias cultura
O Proxecto Nós, que desenvolven o Centro Singular de Investigación en Tecnoloxías Intelixentes (CiTIUS) e o Instituto da Lingua Galega (ILG), ambos os dous da USC, vén de anunciar a creación de Carballo, un modelo de linguaxe de grande escala de alta calidade en galego que permitirá a creación de novas ferramentas e aplicacións de IA xerativa para a lingua propia de Galicia. Carballo, o meirande creado nunca para o galego, é un modelo coñecido como fundacional por ser a peza básica -e esencial- para construír ferramentas versátiles e de moi alta calidade mediante IA xerativa con tecnoloxía lingüística, como chatbots, tradutores ou correctores automáticos.
A Xunta de Galicia convoca os Premios da Cultura Galega 2024, certame que recoñece o labor creativo e a súa expansión nos novos espazos actuais desde a súa primeira edición, en setembro de 2010. As oito modalidades convocadas son as de Letras, Artes Visuais, Artes Escénicas, Música, Audiovisual, Lingua, Patrimonio Cultural e Proxección Exterior. As institucións e entidades culturais ou profesionais relacionadas con cada unha delas dispoñen de dous meses para entregar as candidaturas, tal e como se recolle no Diario Oficial de Galicia. Deste xeito, as solicitudes deberán ser presentadas ata o 13 de agosto por medios electrónicos a través do formulario dispoñible na sede electrónica da Xunta de Galicia.
A posta en escena de La Bohème abrirá esta 72ª edición con dúas representacións o 8 e o 10 de setembro no Palacio da Ópera. A homenaxe a Puccini arranca, pois, cunha das súas obras máis coñecidas, que regresa á Coruña despois de 17 anos. Con ela, volven tamén á Temporada Lírica o tenor Celso Albelo e a soprano Miren Urbieta-Vega, nos papeis protagonistas desta produción da Luglio Musicale Trapanese, con dirección escénica de Danilo Coppola. Helena Abad, Manuel Mas, Simón Orfila, Pablo Carballido, Jacobo Rubianes e Alfonso Castro completan o elenco desta montaxe, na que José Miguel Pérez-Sierra levará a batuta da Orquestra Sinfónica de Galicia e para a que se contará, así mesmo, cos coros Gaos e Cantabile.
A homenaxe que se lle renderá ao que foi Premio da Crítica (1972 e 1977), Premio Nacional de Narrativa (1981), Premio Príncipe de Asturias (1982), Premio Cervantes (1985) e Premio Planeta (1988), abrangue actividades de diversa índole. Deste xeito, no marco do programa xa se celebrou unha conferencia a cargo do presidente da Real Academia Galega, Víctor Freixanes, e estreouse unha composición musical de Miguel Brotóns sobre o homenaxeado. Ademais, contémplase unha publicación da biografía do autor e as representacións no Teatro Jofre das obras Las hermanas Recalde e Una gloria nacional.
Na edición deste ano destacan os cursos de formación en técnicas tradicionais a través de artesáns reputados e de longa traxectoria nos seus ámbitos. O artesán Álvaro M. Leiro (Pazos de Borbén), Premio Nacional de Artesanía de 2023, impartirá un curso centrado na cestería en espiral empregada tradicionalmente para fabricar pezas para transportar dende alimentos ata auga. Leiro é un artesán que colabora habitualmente coa empresa Loewe e no 2023 foi recoñecido tamén co Premio Mestre Artesán Círculo Fortuny ao mellor artesán de vangarda. O curso está dirixido a profesionais ou interesados con coñecementos previos.
A Filmoteca de Galicia dedica na súa programación de xuño un ciclo ao cinema de Leon Hirszman, programado en colaboración co festival Play-Doc de Tui, que acolleu o pasado mes de maio a primeira retrospectiva europea sobre o cineasta brasileiro. A continuidade dos programas dedicados a Yasujirō Ozu e a Daniel Domínguez, así como a proxección dos traballos finais de Cinema en Curso son outras das citas destacadas coas que se despedirá a temporada 2023-2024 na cinemateca da Xunta. Tras a súa prematura morte, aos 49 anos, o nome de Leon Hirszman foi crecendo en recoñecemento no cinema brasileiro.
Durante os seus nove días de celebración, a Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia recibirá outras recoñecidas figuras da creación e dirección escénica, como Guillermo Calderón, Alice Ripoll, Alberto Conejero ou Esther Carrodeguas como parte dunha carteleira na que tamén figuran grande nomes do clown, como o arxentino Gabriel Chamé e a inglesa Peta Lily, así como as estreas en Galicia dos novos traballos de Alberto Velasco ou Los Galindos. Documentais, coloquios, cursos e presentacións complementan a intensa programación de espectáculos, para a que xa están á venda os bonos en ataquilla.com. Poderán adquirirse por esta vía ata o 24 de xuño, data a partir da que as entradas restantes estarán dispoñibles tanto na oficina da mostra como na súa web.
Na edición deste ano está prevista a participación de 53 profesionais da Artesanía de Galicia, 36 como expositores e outros 14 artesáns que participarán como docentes nos cursos de formación especializada e talleres abertos. En canto aos expositores de produtos gourmet, este ano estará presente a oferta de 32 empresas, 19 das cales contan co selo de Artesanía Alimentaria. Así, durante tres días en horario de 11,00 a 14,00 h. e de 16,00 a 21,30h h., o Corazón da Artesanía xuntará tradición e vangarda nun encontro único no que se contará con demostracións de artesanía en vivo, o programa Artesanía no Prato que xunta gastronomía e artesanía, cursos especializados para artesáns e obradoiros abertos para todos os públicos, animado con música en directo e actividades para nenos.
A Cidade da Cultura celebrará o Día da Música con Budiño, un dos músicos galegos máis internacionais, que presentará o seu último disco nun concerto gratuíto o venres 21 de xuño. O gaiteiro virá acompañado dun elenco de novas voces e talentos do neo-tradicional galego, cos que comparte o seu amor pola música de raíz e a vontade de experimentar coa electrónica. A guitarra, o acordeón, a percusión tradicional, os arranxos electrónicos e as voces de Tania Caamaño, Mónica de Nut, Fran Barcia e Andrés Boutureira virán a sumarse a Budiño nun espectáculo alegre e potente.
O Festival IKFEM, centrado na música relacionada cos instrumentos de teclado, celebra a súa 12ª edición do 17 ao 21 de xullo en Tui e Valença do Minho. O evento transfronteirizo, que une o talento artístico da península contará con actuacións en enclaves de especial interese patrimonial como a Igrexa de Santo Domingo de Tui. Nesta edición o certame ofrecerá concertos únicos como os protagonizados polo cantautor Salvador Sobral xunto co pianista Marco Mezquida ou a soprano María Hinojosa co galego Daniel Pereira ao teclado.
Compilar todos os textos sobre o apóstolo Santiago en Compostela e as peregrinacións ao seu sepulcro, traducilos ao castelán e realizar un estudo inicial e un aparello de notas coa finalidade de compoñer unha monografía útil tanto á comunidade académica como ao público xeral é o obxectivo dun proxecto de Joel Varela Rodríguez, quen recibiu para esa finalidade unha axuda da Cátedra Institucional do Camiño de Santiago e das Peregrinacións da USC.
O Grupo de Investigación de Románicas da Universidade de Santiago está a traballar nunha nova edición crítica das Cantigas de Santa María de Afonso X O Sabio, que estará acompañada dunha tradución ao galego actual, e que se editará en colaboración co Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. O grupo aborda diferentes liñas de estudo vencelladas coa Idade Media e dentro delas a catedrática de Filoloxía Románica Elvira Fidalgo céntrase dun xeito moi particular nas cantigas.
O lema ciberdelicuente figura dende hai un tempo no Dicionario en liña da Real Academia Galega para designar a persoa que comete un acto delituoso por medio das tecnoloxías da información e da comunicación, pero a inventiva para sensibilizar sobre o problema dos ciberataques e outros delitos informáticos creou nos últimos meses un neoloxismo de rexistro coloquial que tira do humor para gañar eficacia neste desafío: cibercarracho, -a.
A Biblioteca Provincial acolleu hoxe a entrega de premios do certame #HoxeEscriboEn 2023. O vicepresidente e deputado de turismo, Xosé Regueira, e a deputada de cultura, Natividad González, entregaron os galardóns ás persoas gañadoras: no primeiro posto, María Luisa Vidal Collazo, por Estou aquí, un relato referido a Ponteceso; no segundo, Diego Fernández Fernández, por O desencravo, sobre Betanzos, e no terceiro María José González López, por El pazo de Goiáns, de Boiro.
A Universidade da Coruña, a través de NORMAL, o espazo de intervención cultural da UDC, e a Fundación María José Jove, a través da plataforma dixital de difusión cultural da área de Arte da Fundación María José Jove (MUV), reuniron hoxe a máis dunha trintena de artistas e axentes culturais con motivo do II Encontro: Dentro e fóra. Arte Contemporánea en Galicia.
A sala de exposicións Alterarte e o Paseo da Igualdade do campus de Ourense acollen a mostra Resalire. Con fotografía de Fuco Reyes, esta iniciativa da organización non gobernamental Igaxes forma parte da campaña #NonNosXulgues, pola desestigmatización da mocidade tutelada. A mostra parte da definición de resalire como persoa que volve a saír e capacidade dun corpo para recuperar a súa forma orixinal a pesar de persistir forzas que traten de modificalo.
Logo da súa estadía no Salón Artesoado do Colexio de Fonseca a comezos deste ano, o patrimonio artístico e persoal de Valle-Inclán volve estar de actualidade coa publicación do catálogo homónimo da exposición, Valle-Inclán íntimo. O novo volume reproduce nas súas 304 páxinas da forma máis fiel posible a propia exposición para perpetuar o que por definición é efémero, explica a profesora Margarita Santos Zas, comisaria da mostra xunto a José Manuel López Vázquez e Javier del Valle-Inclán Alsina.
'Durante o tempo que durou o taller, buscamos maneiras de transformar a realidade a través do cinema. E fixémolo cun simple xesto, introducindo a cámara en situacións cotiás da nosa contorna, como se a estivesemos hackeando'. Deste xeito presenta o artista audiovisual e investigador da Facultade de Belas Artes Berio Molina o taller A xogos coa realidade, no que dez estudantes do campus traballaron nunhas curtametraxes que na tarde deste martes abren a programación de Novos Cinemas.
Os artistas, docentes e investigadores da área de Didáctica da Expresión Plástica da USC Salvador Cidrás e Vicente Blanco Mosquera forman parte da ducia de creadores do Noroeste peninsular que dan vida coas súas obras á exposición Norte Silvestre e Agrestre, unha mostra colectiva comisariada por Filipa Ramos e Juan Luis Toboso que afonda, a través de manifestacións de arte contemporáneo.
A obra 'Toxos', de Jacqueline Reimúndez e Anxo Cambón, foi a obra gañadora da categoría de Ficción do Facom Fest, e está acompañada no palmarés por ' Vulgaris', de Mario Fernández Filloy, galardoada na de Non Ficción e por 'No Name', asinada polo Colectivo i para a banda Beach Avenue, na categoría de videoclip. En cada categoría outorgáronse igualmente varias mencións especiais en recoñecemento a labores técnicas e artísticas.
