domingo, 21 de diciembre de 2025
A expansión da actividade explícase, por unha banda, pola transformación do Gaiás que a Xunta está a levar a cabo, converténdoo nunha factoría que produce contidos para ser programados non só nas instalacións da Cidade da Cultura, senón en centros de toda Galicia, coma acontece co ciclo de exposicións de Cidades no tempo, no que se organizan mostras en cada unha das sete principais cidades galegas, así como co seu programa de itinerancias de contidos dentro e fóra de Galicia.
A segunda razón que permite comprender esta expansión apunta a unha maior capacidade do Gaiás para organizar nos seus espazos eventos institucionais, empresarias ou sociais, algúns deles tan relevantes como o Ecofin, a reunión de ministros de Economía e Finanzas da UE. Neste eido, cómpresubliñar o papel que están a xogar as instalacións do Edificio Fontán para atraer actos deste tipo.
En termos xerais, o Gaiás despide 2023 superando de novo a cifra do millóns de visitas e, nunha visión más ampla, situándose por riba dos dez millóns de visitas desde o súa apertura ao público, en xaneiro de 2011.
Dixitalización da cultura
Ao tempo que se inicia a construción do Centro de artes dixitais, en 2023 impulsouse xa o traballo no eido destas tecnoloxías, con proxectos inmersivos como Hábitats. Natureza estendida -que esgotou en días as entradas para o Nadal- ou as experiencias englobadas no Galiverso, proposta que achega o patrimonio á cidadanía a través de aventuras de realidade virtual.
O Museo Gaiás, con máis de 100.000 visitantes en 2023, converteuse na principal peza da internacionalización e a divulgación da cultura galega. Se o ano comezaba con Camiños creativos, exposición que contou coa participación dunha trintena de museos europeos, e a itinerancia a París da exposición Foi un home. Laxeiro en América (Buenos Aires, 1950-1970), o mes de decembro remata co anuncio de que o Gaiás será o único destino en España onde se exhiba a exposición Tesouros reais. Obras mestras do Museo de Terra Santa, formando parte Santiago de Compostela dun exclusivo circuíto internacional de só catro cidades.
O programa expositivo incluíu Luz na Terra, coa que se conmemorou o centenario da creación do Seminario de Estudos Galegos, e a colaboración co CGAC para festexar os seus 30 anos, exhibíndose por primeira vez xuntas as obra de grandes dimensións da colección CGAC no Museo Gaiás. Tamén en 2023 pudieron contemplarse propostas como Detrás do espello, exposición que lembraba a vinculación de Galicia con figuras relevantes da cultura e ciencia universais, desde Einstein a Hemingway, unha mostra de fotografías de Nicolás Muller ou a antoloxía do pintor galego José María Barreiro.
Apoio á creación
No balance cultural destaca o resultado que está a dar o programa da Cidade da Cultura de apoio á comunidade galega de creadores e creadoras a través das Residencias Artísticas do Gaiás. A xeito de exemplo, aludir a recoñecementos a participantes neste programa, como o Premio Ojo Crítico de Novela a Brais Lamela, un dos seleccionados na Residencia Literaria do Gaiás, ou o Premio Nacional de Artesanía na categoría de produto a Inés Rir, beneficiaria dunha axuda, así como o feito de que eventos internacionais tan relevantes como a Feira do Libro de Guadalajara en México elixise para a súa programación unha obra de teatro desenvolvida na Cidade da Cultura en colaboración co Centro Dramático Galego -Canta máis luza, máis sombra-.
Por último, de novo en 2023 os espazos do Gaiás deron conta da súa capacidade para dar resposta a demandas de Galicia, sendo capaces de incrementar o seu nivel de actividade e ao mesmo tempo acoller de novo un centro de vacinación do Sergas e de ser sede da vista oral do xuízo do Alvia, xa rematada.
O programa Radio na Biblio, que vai polo noveno ano en funcionamento, chega este curso a 245 centros de ensino que contan cun laboratorio de radio no que traballan as competencias vencelladas á alfabetización mediática, lingüísticas ou de expresión escrita e oral, entre outros. Con nove cursos en marcha, trátase dun programa consolidado que aproveita a posta en marcha dunha emisora de radio na biblioteca para traballar habilidades e destrezas e que permite o tratamento de contidos curriculares mediante metodoloxías activas e innovadoras que facilitan a aprendizaxe. Ademais, as actuais tecnoloxías da información e da comunicación facilitan o uso da radio como ferramenta pedagóxica de gran alcance para a difusión dos proxectos e iniciativas do centro educativo.
Tivo lugar a na cerimonia de entrega dos XVIII Premios Nacionais de Artesanía 2025, na que resultaron premiadas dúas candidaturas galegas. O artesán Aitor Martínez López de Arbina (Tomiño), especializado en tornería de madeira, resultou gañador na categoría Produto e a Fundación Artesanía de Galicia obtivo o recoñecemento na categoría Promociona para Entidades Públicas polo seu proxecto 'Artesanía no Prato'.
