martes, 1 de julio de 2025
Ourense, con 798 medicións, é a provincia que obtén unha porcentaxe máis alta de vivendas que superan o límite de radon establecido pola OMS e que se sitúa nos 300 bequerelios por metro cúbico (Bq/m3) cun 23,2% de vivendas afectadas. Séguenlle Pontevedra con 2.000 medicións e o 21% de vivendas afectadas, A Coruña con 2.630 medicións e 16,1% de fogares que superan o límite recomendado, e no último chanzo sitúase Lugo cun 10,7% e 652 medicións.
Esta ampliación segue situando a Galicia coma a comunidade autónoma con mellor caracterización deste gas nas vivendas, sinalou o profesor Ruano, en comparación co Mapa Nacional de Radon do Consello de Seguridade Nuclear, o cal abrangue 12.000 vivendas pertencentes ao conxunto do territorio estatal. Na elaboración deste Mapa tamén colabora o Laboratorio de Radon de Galicia, quen realizou medicións nun total de once provincias. Para ter unha idea da minuciosidade do caso galego, o profesor Ruano lembrou como o mapa de radon portugués conta con 3.500 medicións, malia existir casos máis exhaustivos como o de Reino Unido con máis de 600.000 vivendas estudadas.
Instrumento vivo
Para o profesor Ruano, o mapa é un instrumento vivo que sempre é susceptible de mellora polo que dende o Laboratorio, pertencente ao Centro Interdisciplinario de Investigación en Tecnoloxías Ambientais da USC (CRETUS), fan un chamamento para que todas as persoas que desexen participar e que vivan nunha zona na que se precisen medicións, se poñan en contacto co equipo investigador no enderezo electrónico laboratorioradon.galicia@usc.es
O Mapa, que no ano 2019 contaba con 4.300 medicións, o que supón un incremento de 1.780 vivendas, fíxose en base municipal e, na actualidade, segue ampliándose pero en base ás seccións censuais dos municipios galegos. De feito, todos os concellos galegos posúen, polo menos, unha medición. De feito, o caso de Xermade, en Lugo, é o do único municipio que conta cunha única medición, fronte ás 622 de Vigo. Tal e como explicou o profesor Ruano, existen 63 concellos que teñen máis de 20 medicións. Ademais, un total de 166 (o 53%) teñen o seu mapa finalizado por sección censual (polo menos, dúas medicións en cada sección censual).
O mapa de vivendas compleméntanse cos datos de exposición a radon no eido laboral, con máis de 3.100 postos de traballo medidos. O Laboratorio de Radon de Galicia está acreditado para facer medicións por método de trazas e en continuo dende o ano 2019 pola Entidade Nacional de Acreditación (ENAC) e ten unha destacada actividade investigadora sendo un referente internacional nos efectos do radon sobre a saúde e na caracterización desde gas, con numerosas publicacións e premios recibidos. Estas actividades enmárcanse no Grupo de Referencia Competitiva da Xunta de Galicia da área de Medicina Preventiva e Saúde Pública que coordina o profesor Ruano.
A primeira fase do piloto do proxecto Xenoma Galicia permitiu detectar, entre os máis de 1.000 participantes aos que se lle recolleu unha mostra de sangue, 14 novos casos de alto risco para as patoloxías investigadas de cancro de mama e ovario hereditario, síndrome de Lynch e hipercolesterolemia familiar. A Consellería de Sanidade presentou esta mañá ante o Consello da Xunta un informe de situación do piloto do proxecto Xenoma Galicia. Cun investimento de 20 millóns de euros, o Goberno galego márcase o obxectivo de recompilar o ADN de 400.000 persoas. Pola porcentaxe de poboación incluída, Xenoma Galicia é un dos proxectos de maior envergadura do mundo. Permitirá ofrecer tratamentos farmacolóxicos individualizados, predicir o risco de enfermidades antes de apareceren para poder anticiparse a elas e evitalas grazas ao estudo do xenoma e da historia clínica.
No marco do Plan de Actuacións fronte aos posibles efectos das altas temperaturas sobre a saúde, a Xunta de Galicia vén de rebaixar a alerta por altas temperaturas aos niveis 1 e 2. Deste xeito, a vaga de calor iniciada pasado venres, que na xornada de onte acadou o nivel 3 de alerta en diversas áreas de Galicia, agora queda establecida nos dous primeiros niveis de alerta. En concreto, as zonas que ficarán no nivel 2 son o noroeste de Ourense, o interior de Pontevedra, así como o Centro e a Montaña da provincia de Lugo. Pola súa banda, defínese o nivel de alerta 1 por vaga e calor as zonas do interior de Coruña, o sur de Lugo, Miño de Ourense, montaña de Ourense, sur de Ourense, Valdeorras, litoral de Pontevedra e a zona Miño de Pontevedra.
