viernes, 15 de agosto de 2025
O Consello da Xunta aprobou hoxe o decreto polo que se crea, en augas interiores da Comunidade Autónoma de Galicia, a Reserva Mariña de Interese Pesqueiro RÃa de Cedeira, unha zona de especial interese para a preservación e rexeneración dos recursos mariños pola súa condición de área de reprodución, desova, crÃa ou engorda de especies pesqueiras ou marisqueiras. Neste eido cabe sinalar que para constatar a evolución desta área protexida e de asegurar o cumprimento dos obxectivos establecidos, crearase un Órgano de Xestión, Seguimento e Control.
Coa posta en marcha desta reserva, a segunda de Galicia, dase continuidade á aposta do Goberno galego por este modelo de xestión, iniciado en 2007 coa Reserva Mariña de Lira e baseado no respecto ao medio ambiente, o desenvolvemento sustentable e o principio de correspondesabilidade sector-administración na explotación dos recursos.
Os fins perseguidos pola ConsellerÃa de Pesca e a ConfrarÃa de Pescadores de Cedeira coa creación da reserva son conservar e protexer a flora e a fauna mariñas e a súa diversidade; fomentar a sensibilización ambiental sobre o medio mariño; facilitar a rexeneración dos recursos; e impulsar a pesca artesanal e o marisqueo a través de medidas encamiñadas a acadar unhas actividades responsables e sostibles. Ademais, quérese favorecer a realización de estudos cientÃficos sobre as distintas especies, asà como medidas de proteción e xestión das pesquerÃas; divulgar os valores ambientais da costa galega; e posibilitar o desenvolvemento e aplicación de modelos de xestión coa participación dos profesionais do mar.
Esta iniciativa segue a liña dos obxectivos definidos polo Fondo Europeo da Pesca, tanto no que se refire á protección do ambiente e dos recursos naturais, como a promoción do desenvolvemento sostible e a mellora da calidade de vida nas poboacións pesqueiras. Deste xeito, a creación da reserva mariña RÃa de Cedeira encádrase na filosofÃa de compatibilizar a proteción das áreas xeográficas co manexo dos recursos da Unión Internacional para a Conservación da Natureza, asà como co Código de Conduta para unha pesca responsable da FAO.
Ãreas e actividades permitidas
A área de interese pesqueiro da reserva mariña RÃa de Cedeira recolle dúas zonas de especial protección (a ZEP I-Vilarrube e a ZEP II-Boca da rÃa) e a reserva integral de Esteiro (as coordenadas destas áreas poden observarse no arquivo de imaxe que adxuntamos a esta nota).
As actividades permitidas dentro da reserva mariña e por fóra das zonas especiais son a pesca marÃtima profesional coas artes e aparellos tradicionalmente empregados na zona (anzois, nasas e enmalle); a recollida de ourizo, percebe, navalla e longueirón ou outros recursos especÃficos incluÃdos no Plan de Xestión Integral que se porá en marcha; o marisqueo a pé e a recolla de algas; e a recolección de mexilla que só se poderá levar a cabo mediante acordo entre as confrarÃas de pescadores do ámbito da reserva e os concesionarios de bateas ou liñas de cultivo. Asà mesmo, será posible facer mostraxes da flora e a fauna mariñas con fins cientÃficos ou de seguimento da reserva; a pesca marÃtima de recreo en superficie; e o mergullo de lecer nas condicións regulamentariamente establecidas.
Pola súa banda, na reserva integral de Esteiro estarán prohibidas a pesca marÃtima, a extracción de fauna e flora e as actividades subacuáticas, coa excepción das actividades e toma de mostras autorizadas expresamente con fins cientÃficos ou de seguimento. Ademais, na zona de especial protección (ZEP) I-Vilarrube poderase practicar a pesca con artes de enmalle nas modalidades tradicionalmente empregadas, mentres que na ZEP II-Boca da rÃa estará permitida a extracción de percebe e o mergullo de lecer. Nestas dúas áreas tamén será posible levar a cabo tomas de mostras con permiso.
As actividades pesqueiras e marisqueiras autorizadas dentro de cada unha das áreas da reserva mariña desenvolveranse no marco dun Plan de Xestión Integral, no que se recollerán as medidas especÃficas para cada unha delas. Este documento será aprobado pola dirección xeral competente en materia de recursos mariños, tras o informe favorable do Órgano de Xestión, Seguimento e Control, e poderá estar vixente entre seis meses e tres anos. O prazo para dispor deste documento son, como máximo, 18 meses contados dende a entrada en vigor do decreto de creación da reserva.
O Plan de Xestión Integral, que estará orientado a acadar unha explotación racional dos recursos, será elaborado polas entidades asociativas que representan aos profesionais do mar incluÃdos no censo de titulares con permiso para traballar na reserva e terá que ser presentado cunha anticipación mÃnima de tres meses ao vencemeto do documento en vigor. Ademais, poderá ser aprobado de oficio pola administración cando non exista ningunha proposta.
Censo especÃfico
A pesca marÃtima profesional no ámbito da reserva será exercida por embarcacións de arqueo igual ou inferior a 1,5 GT, ben que esta limitación non será aplicada ás embarcacións habilitadas para a captura do percebe, que só poderán adicarse á extracción desta especie, nin ás despachadas con artes de anzol e autorizadas a capturar patexo para o seu emprego como cebo vivo. AÃnda asÃ, cabe a posibilidade de permitir a entrada de embarcacións cun arqueo superior temporalmente.
Ademais, para a realización de actividades pesqueiras e marisqueiras profesionais na reserva será preciso estar inscrito nun censo especÃfico de titulares de permisos, mentres que para a pesca marÃtima de recreo e o mergullo de lecer será necesario dispoñer dos permisos xerais correspondentes. No caso das mostraxes de flora e fauna, haberá que contar cun permiso de acceso previo outorgado pola administración.
O censo para poder realizar actividades pesqueiras e marisqueiras profesionais será elaborado pola consellerÃa competente en materia de pesca nun prazo máximo de 12 meses contados dende a entrada en vigor do decreto polo que se crea a reserva. Para inscribirse nel será precisa a solicitude do interesado, estar en posesión dos permisos que habilitan á persoa ou á embarcación para traballar no ámbito da reserva e ter o porto base en Galicia, no caso dos barcos.
Este rexistro actualizarase dacordo cos criterios de habitualidade na zona, as capturas realizadas na reserva e a concorrencia de causas de exclusión, coincidindo este proceso, preferentemente, coa aprobación do Plan de Xestión Integral. Neste punto cabe indicar que mentres non se acorde a actualización do censo non será posible incluÃr novos titulares de permisos para exercer a actividade pesqueira e marisqueira.
Por outra banda, serán causas de exclusión do censo, ademais da propia actualización do mesmo, o incumprimento da normativa de uso e xestión da reserva e a negativa á realización das tarefas de control levadas a cabo polo Servizo de Gardacostas de Galicia ou polo persoal de seguimento e control da reserva mariña RÃa de Cedeira.
Órgano de xestión
Co fin de constatar a evolución da reserva mariña e de asegurar o cumprimento dos obxectivos establecidos crearase un Órgano de Xestión, Seguimento e Control que estará constituÃdo por oito membros, buscándose unha participación equilibrada entre homes e mulleres. Do número total de integrantes, tres serán en representación da consellerÃa competente en materia de pesca; un, en representación do organismo autonómico encargado das cuestións de medio ambiente; e catro, por parte do sector (tres da ConfrarÃa de Pescadores de Cedeira e un designado pola Federación Galega de ConfrarÃas).
Este órgano constituirase nun prazo máximo de seis meses dende a entrada en vigor do decreto de creación da reserva e terá entre as súas funcións a xestión desta área protexida, asà como a supervisión e coordinación das actividades do persoal asignado ao seguimento e control dela.
Ademais, o Órgano de Xestión será o encargado de determinar a evolución e estado da reserva en canto ao cumprimento dos seus obxectivos pesqueiros e de conservación de flora e fauna, ao tempo que proporá ou informará as propostas de modificación da normativa reguladora da reserva e das condicións de uso dos espazos para acadar un desenvolvemento sostible da actividade.
Por outra banda, este organismo tamén será o responsable de emitir o correspondente informe para a elaboración e actualización do censo especÃfico de titulares de permisos, propoñer ás autoridades limitacións á navegación e fondeo no ámbito da reserva e informar anualmente da situación desta área, asà como de divulgar os seus valores pesqueiros e ambientais, para o que poderá incentivar a realización de actividades de formación ou divulgación.
En canto á vixilancia, o Servizo de Gardacostas elaborará un plan anual no que se terán en conta as medidas especÃficas de control propostas polo Órgano de Xestión para asegurar o cumprimento dos obxectivos fixados coa creación da reserva mariña RÃa de Cedeira.
Outras iniciativas
A creación de reservas mariñas ao longo da costa galega atópase entre as principais actuacións a desenvolver para a ConsellerÃa de Pesca e, de feito, o departamento autonómico destina este ano unha partida de máis dun millón de euros a este tipo de proxectos. AsÃ, dende a Administración pesqueira galega estase traballando co sector para poñer en marcha iniciativas similares á aprobada hoxe polo Consello da Xunta na rÃa de Viveiro, na localidade de Aguiño, en augas exteriores da rÃa de Cedeira e en Camelle.
Ademais, boa proba da importancia que adquirirán estes espazos nos vindeiros anos á hora de aplicar unha explotación responsable dos recursos é o feito de que a nova Lei de Pesca recolle as figuras das áreas mariñas protexidas, áreas de acondicionamento mariño, áreas de repoboación e as reservas mariñas.
A auga é un pilar fundamental para Galicia, non só polo seu valor ecolóxico, senón tamén pola súa influencia na economÃa, a cultura e a identidade do territorio. A Xunta de Galicia ten como obxectivo prioritario xestionar este recurso de maneira eficiente, especialmente nun contexto de cambio climático onde é crucial adaptarse ás novas circunstancias e buscar solucións innovadoras para garantir a súa dispoñibilidade a longo prazo. A presenza de rÃos, rÃas e mananciais é unha das caracterÃsticas máis destacadas da paisaxe galega. Esta abundancia hÃdrica implica tamén unha responsabilidade: a de preservala e mellorar a súa xestión mediante infraestruturas adecuadas e hábitos de consumo responsables en todos os sectores.
Historias LGBTI da Galicia Orgullosa é un proxecto cunha visión a longo prazo para facer crecer a rede de relatos e lembranzas que axuden a construÃr un relato máis diverso e real da historia galega. Neste sentido, estase traballando nun espazo dixital colaborativo aberto á cidadanÃa que parte dunha selección de imaxes históricas e actuais para que calquera persoa poida contribuÃr a tecer o relato. A exposición, que xa estivo durante o mes de xullo no edificio da Pirámide de San Caetano, recolle imaxes históricas de casos coñecidos, como o de Elisa e Marcela, e doutras experiencias vitais con menos eco como a de Maruja Roca, Manolito Soler ou Dalia Flores.
