O presidente da Fundación Iniciativas 21 e catedrático de Ciencia PolÃtica da USC, Ramón Máiz, defendeu durante as xornadas “Galegos e galeguidade”, organizadas pola Fundación e a SecretarÃa Xeral de Emigración, que a reforma do Estatuto de AutonomÃa recolla, dende o seu preámbulo, a referencia explÃcita ao feito de que “o pobo galego posúe unha dobre realidade, a interior e a exterior”, resaltando o “valor estratéxico, polÃtico, cultural e económico da emigración para o porvir inmediato de Galicia”.
No que se refire á condición polÃtica de galegos e galegas, subliñou que o texto do Estatuto debe garantir “os dereitos polÃticos aos galegos residentes no estranxeiro que tivesen a súa ultima veciñanza administrativa en calquera dos Concellos de Galicia”.
O presidente da Fundación Iniciativas 21 considerou conveniente a inclusión dun novo artigo especifico dedicado ás comunidades galegas no exterior de tal xeito que se defina o ámbito da galeguidade como “integrado polos residentes no territorio da Comunidade Autónoma e máis os galegos e galegas residentes no exterior” e se estableza o dereito das comunidades galegas na emigración a “solicitar o recoñecemento da súa galeguidade, entendida como o dereito participar activamente na vida social e cultural galega”.
A pertinencia de regular a creación dun Consello da Galeguidade, como máximo órgano consultivo da Xunta de Galicia no que se refire ás relacións da Comunidade Autónoma galega coas comunidades do exterior, asegurando “unha axeitada representación de todos os galegos e galegas da emigración”, foi outras das propostas cursadas polo catedrático de Ciencia PolÃtica, que no apartado de dereitos e deberes avogou pola inclusión dun capÃtulo especÃfico ao dereito ao “retorno digno dos emigrantes, asà como o apoio á integración social, cultural e laboral dos retornados”.
PolÃtica internacional
Ramón Máiz avaliou asemade a posibilidade de que o novo Estatuto faga fincapé, no tÃtulo de polÃtica exterior, “á regulación da plena capacidade da Xunta de Galicia para desenvolver actuacións de polÃtica internacional en materias do seu interese e competencia para velar polos intereses da súa emigración”. Nese senso, abundou na pertinencia de que quede reflectida no texto a posibilidade de crear en paÃses estranxeiros con forte presenza migratoria, delegacións, aos efectos de relación e defensa dos intereses de todos os galegos e galegas residentes no exterior.
Tamén se fixo eco da regulación estatuaria da protección do patrimonio histórico, arquivÃstico, artÃstico e arquitectónico no exterior como patrimonio da Galicia universal, antes de recomendar o estudo da inclusión, no referente as bases da lei electoral, do dereito dos cidadáns e cidadás de Galicia que residen noutras Comunidades Autónomas, “no ámbito establecido pola Constitución e as leis, para votar nas eleccións ao Parlamento de Galicia, en virtude dun dereito de opción que salvagarde a identidade cultural e polÃtica da España plural”.
Ampliar a galeguidade aos cidadáns
O avogado e ponente no seu dÃa do actual Estatuto de AutonomÃa, Xosé LuÃs Pardo, quen conferenciou sobre a reforma da Lei de Galeguidade, sostivo a necesidade de ampliar o concepto de galeguidade de tal xeito que quede superado a consideración das comunidades galegas como suxeito exclusivo susceptible de recibir a galeguidade. “É necesario tamén aceptar”, sostivo, “como suxeitos de galeguidade recoñecible por lei aos galegos e galegas que por diversas circunstancias non están integrados en ningunha comunidade galega”. Este cambio normativo debe supoñer a orixe dunha atención actualizada e axeitada aos galegos e galegas no exterior tanto por parte da administración como da propia sociedade galega.