jueves, 7 de agosto de 2025
O desenvolvemento do modelo para este último correrá a cargo do CiTIUS. As outras dúas entidades seleccionadas son o Barcelona Supercomputing Center (BSC) e o centro HiTZ da Universidade do País Vasco.
Neste senso, Microsoft subliña a importancia de desenvolver modelos fundacionais multilingües que inclúan as linguas oficiais europeas, co obxectivo de preservar o patrimonio cultural e desbloquear oportunidades económicas en toda Europa. A compañía destaca que esta iniciativa permitirá pechar a fenda lingüística dixital e garantir que todas as linguas europeas estean representadas na IA do futuro. Os modelos desenvolvidos estarán aloxados na plataforma Azure AI Foundry, no marco do programa Microsoft Open Innovation Center (MOIC). O seu obxectivo será crear modelos fundacionais que faciliten a integración de todas as linguas oficiais do Estado en sistemas dixitais avanzados, garantindo a súa presenza nas tecnoloxías de IA máis influentes do presente e o futuro.
A elección do CiTIUS como centro responsable do modelo en galego reforza o papel da USC como referente no ámbito das tecnoloxías lingüísticas. Galicia súmase así ao mapa internacional de innovación en IA, cunha proposta desenvolvida dende a contorna académica e pública que pon o foco na diversidade e a inclusión dixital. Esta colaboración reforza o liderado do CiTIUS no desenvolvemento de tecnoloxías lingüísticas avanzadas, situando a comunidade galega como un nodo clave na transformación dixital inclusiva en España.
Proxecto Nós
Lanzado en 2020, o Proxecto Nós é unha iniciativa impulsada pola Xunta de Galicia, encomendada á Universidade de Santiago de Compostela a través do CiTIUS e o Instituto da Lingua Galega (ILG) co obxectivo de garantir a presenza do galego na contorna dixital do século XXI. O proxecto foi clave na creación de infraestruturas lingüísticas de base: dende corpus abertos e bancos de datos ata ferramentas de tradución automática, síntese e recoñecemento de voz. En 2023, o equipo presentou Carballo, o primeiro modelo lingüístico de gran escala adestrado integramente en galego.
Os avances logrados no marco de 'Nós' non só teñen ampliado xa as capacidades dixitais do galego, senón que situaron Galicia no mapa da IA europea, achandando o camiño para esta nova etapa de colaboración internacional. Antes, o proxecto tivo continuidade a través das iniciativas ILENIA (Impulso das Linguas na Intelixencia Artificial), centrada na creación de recursos e ferramentas lingüísticas para as linguas cooficiais, e ALIA (Artificial Linguistic Intelligence for Administration), unha alianza público-privada para desenvolver modelos fundacionais de IA orientados á Administración pública multilingüe. Ambas as iniciativas foron financiadas polo Ministerio de Asuntos Económicos e Transformación Dixital, consolidando o papel do CiTIUS no desenvolvemento de tecnoloxías lingüísticas no marco dunha estratexia estatal.
Nun novo fito nesta liña de investigación, o CiTIUS incorpórase agora a unha iniciativa que define o futuro dos modelos fundacionais de IA, contribuíndo ao progreso tecnolóxico cunha proposta construída en galego, dende Galicia e con proxección global.
Galicia é unha das primeiras comunidades que aproba o teito de gasto non financeiro para o vindeiro ano, en concreto 14.177 millóns de euros. A planificación das políticas en materia financeira ten permitido que desde o ano 2020 se incrementen case un 40 % os recursos ordinarios da comunidade autónoma, para blindar servizos públicos esenciais como a sanidade, a educación e a dependencia e seguir xerando riqueza en Galicia co apoio ao tecido produtivo da comunidade. Os recursos propios autonómicos medran en 485 millóns, co cal acadarán os 12.276 M no ano 2026. Trátase, como non podía ser doutra maneira, dunha cantidade compatible coa regra de gasto, que se preve que creza no vindeiro ano un 3,5 %.
O presidente do Executivo autonómico, Alfonso Rueda, sinalou hoxe que o Informe sobre a situación da AP-9 elaborado desde a Consellería de Vivenda e Planificación de Infraestruturas avaliado hoxe no Consello da Xunta conclúe que o rescate da concesión da autoestrada é 'a alternativa máis vantaxosa para o interese público', e cuantifica a estimación actual desta medida en 2.356M, 'cantidade moito menor da que habería que pagar de aquí ao final da concesión', segundo apuntou Rueda. A Administración autonómica exixe ao Goberno central que, diante do recente ditame da Comisión Europea sobre a AP-9, asuma este rescate e a liberalización das peaxes de xeito inmediato.
