jueves, 1 de enero de 2026
O estudo ter谩 m煤ltiples aplicaci贸ns, entre elas, contribu铆r a mellorar a produci贸n de enerx铆a, o que afecta, por exemplo, 谩 seguridade nas centrais nucleares.
A participaci贸n viguesa chegou da man do investigador do Centro de investigaci贸n en Tecnolox铆a, Enerx铆a e Procesos Industriais, Cintecx, da Universidade de Vigo, Enrique Casarejos, subdirector da Escola de Enxe帽er铆a Industrial. Xunto a el formaron parte deste proxecto un amplo equipo de docentes do Instituto Galego de F铆sica de Altas Enerx铆as, IGFAE, da Universidade de Santiago de Compostela, as铆 como da Universidade da Coru帽a.
Papel da UVigo no experimento
A UVigo participou no experimento desenvolvendo equipos de instrumentaci贸n cient铆fica xunto co IGFAE para o experimento R3B, onde se levou a cabo este estudo de fisi贸n 煤nico. 聯A complexidade dos equipos esixe unha gran transversalidade dos equipos de integraci贸n involucrando a enxe帽eiros e f铆sicos para o seu desenvolvemento e posta punto聰, explica Enrique Casarejos, responsable do grupo de investigaci贸n en Dese帽o e Simulaci贸n Num茅rica en Enxe帽ar铆a Mec谩nica do Cintecx. El foi o encargado de coordinar desde 2005 o traballo en R3B, financiado por m煤ltiples proxectos nacionais e consolidando a presenza da Escola de Enxe帽er铆a Industrial e do Cintecx en GSI-FAIR.
Segundo explica, o desaf铆o das li帽as de traballo requiren m茅todos de c谩lculo complexos, materiais t茅cnicos, e a aplicaci贸n en contornas de traballo moi esixentes para garantir a resistencia 谩 radiaci贸n, estabilidade t茅rmica, alto baleiro, crioxenia, optimizaci贸n estrutural, etc. e que supo帽en un campo con m煤ltiples opci贸ns para desenvolver traballos de investigaci贸n e onde xa se desenvolveron d煤as teses de doutoramento e m煤ltiples proxectos 聯feitos con alumnos da escola, alg煤ns no propio GSI-FAIR a trav茅s do programa Erasmus聰, apunta o investigador, ao que engade que na actualidade hai un alumno da EEI realizando a s煤a tese o GSI-FAIR, e dous estudantes de grado e mestrado realizaron al铆 como estudantes Erasmus os seus TFG e TFM.
Illa de fisi贸n asim茅trica
Os fragmentos que resultan dunha fisi贸n (isto 茅, os novos n煤cleos que se producen cando rompe un n煤cleo pesado) poden ter cargas semellantes (fisi贸n sim茅trica) ou diferentes, cando un fragmento leva unha parte maior do n煤cleo que se rompe (fisi贸n asim茅trica). Se representamos os resultados da fisi贸n nun mapa de nucleidos (unha 聭t谩boa peri贸dica ampliada聮, que representa todos os is贸topos dos elementos) atopamos amplas rexi贸ns onde a fisi贸n 茅 sim茅trica, con illas ou zonas onde a fisi贸n resulta asim茅trica. Agora, este traballo permite delimitar parte dunha illa de asimetr铆a nunha rexi贸n por debaixo do chumbo, que non fora explorada en detalle previamente.
Nos 煤ltimos anos, logo da observaci贸n de fisi贸ns asim茅tricas inesperadas en n煤cleos ex贸ticos deficientes en neutr贸ns, desenvolv茅ronse novas investigaci贸ns te贸ricas e experimentais para afondar nelas. Neste marco, o experimento, realizado dentro da colaboraci贸n R3B-SOFIA de GSI-FAIR, pretend铆a determinar a distribuci贸n da carga dos fragmentos de fisi贸n para unha ampla colecci贸n de n煤cleos ex贸ticos que se producen e estudan neste acelerador.
Os resultados ofrecen a primeira cartograf铆a completa desta nova illa de fisi贸n asim茅trica de n煤cleos con menor n煤mero at贸mico que o chumbo. Rec贸llense as medidas de distribuci贸n de carga dos fragmentos de fisi贸n, dominando aspectos estruturais do n煤cleo que rompe, e que son produto de 100 sistemas de fisi贸n ex贸ticos, dos que 75 se miden por primeira vez.
Un dos achados m谩is destacados 茅 o papel que desempe帽a a chamada capa de prot贸ns deformada Z=36 no fragmento m谩is lixeiro da fisi贸n. Esta estrutura nuclear contrib煤e a explicar a maior probabilidade de xeraci贸n de certos produtos na rotura do n煤cleo, sinalando a influencia das propiedades estruturais na din谩mica da fisi贸n.
Al茅n disto, o traballo axuda tam茅n a determinar as caracter铆sticas dos fragmentos de fisi贸n e predicir a evoluci贸n entre a rotura asim茅trica dos act铆nidos, a rotura sim茅trica que goberna o proceso de fragmentaci贸n para os n煤cleos m谩is lixeiros e novos modos de rotura asim茅trica para n煤cleos ex贸ticos lixeiros ricos en prot贸ns. Estes resultados complementaranse con novos mecanismos de reacci贸n para inducir a fisi贸n, como as reacci贸ns de arranque dun nucle贸n, investigadas no IGFAE e que deron lugar a d煤as teses de doutoramento. A partir da cinem谩tica dos nucle贸ns emitidos, estas reacci贸ns permiten reconstru铆r a enerx铆a de excitaci贸n do sistema implicado na fisi贸n e estudar, por exemplo, a evoluci贸n das capas de prot贸ns e neutr贸ns en funci贸n da enerx铆a.
De cara a futuras investigaci贸ns, este conxunto de datos ser谩 esencial para restrinxir modelos de fisi贸n fiables e preditivos utilizados para estimar as propiedades de fisi贸n de n煤cleos con relaci贸ns neutr贸n-prot贸n extremas, nos que non se disp贸n de datos experimentais.
Galicia pecha o 2025 sendo, por terceiro ano consecutivo, a comunidade coa ratio de escolarizaci贸n no primeiro ciclo de educaci贸n infantil m谩is alta do conxunto do pa铆s, segundo os datos oficiais do Ministerio de Educaci贸n, Formaci贸n Profesional e Deportes. Isto trad煤cese en que o 64,3% dos nenos e nenas de entre 0 e 3 anos galegos acoden a unha escola infantil, unha cifra que se sit煤a 15 puntos por enriba da media nacional (que 茅 do 49,2%). Neste sentido, a conselleira de Pol铆tica Social e Igualdade, Fabiola Garc铆a, lembra que estes datos tan positivos son un exemplo do bo funcionamento das pol铆ticas de conciliaci贸n impulsadas pola Xunta.
O presidente da Xunta, Alfonso Rueda, anunciou que o Consello acordou hoxe iniciar os tr谩mites para a posta en marcha da primeira Estratexia de Innovaci贸n Empresarial de Galicia 2026-2028 coa que se prev茅n mobilizar m谩is de 400 mill贸ns de euros. O obxectivo 茅 dotar de maior competitividade ao tecido produtivo e situar a innovaci贸n no centro do desenvolvemento econ贸mico da comunidade. Esta medida enm谩rcase na aposta da Xunta por fomentar a innovaci贸n entre as empresas galegas. 'Se queremos un tecido produtivo moderno e competitivo, a innovaci贸n ten que formar parte indisoluble do seu d铆a a d铆a', resaltou.
