lunes, 1 de septiembre de 2025
Durante décadas formou a xeracións de fÃsicos e traballou xunto a figuras clave como Stephen Hawking e Roger Penrose (Premios Fonseca nos anos 2008 e 2011, respectivamente). Ademais, nos últimos anos mantivo unha estreita colaboración co cineasta Chistopher Nolan, a quen brindou asesoramento cientÃfico nalgúns dos seus tÃtulos máis emblemáticos como é o caso dos filmes Interstellar (2014) ou Oppenheimer (2023).
Kip Thorne naceu en Logan, Utah (Estados Unidos), en 1940. Graduouse en fÃsica no Instituto Tecnolóxico de California (Caltech) e realizou o doutoramento en Princeton, en 1965, baixo a dirección de John Archibald Wheeler, o gran pioneiro da Relatividade Xeral tras a morte de Albert Einstein. Ao completalo regresou a Caltech, onde desenvolveu a maior parte da súa carreira académica.
Proxecto LIGO
Unha consecuencia da Relatividade Xeral é a existencia de ondas gravitacionais: vibracións do espazo-tempo que se producen cando obxectos masivos se aceleran. Os efectos son tan pequenos que a súa observación foi imposible durante un século. Recoñecido mundialmente polas súas achegas á Relatividade Xeral e á astrofÃsica, Kip Thorne foi un dos fundadores nos anos 70 do proxecto LIGO (acrónimo en inglés de ‘Observatorio de ondas gravitacionais por interferometrÃa láserÂ’), que permitiu por primeira vez a detección directa de ondas gravitacionais en setembro de 2015. Tratouse dun fito histórico que confirmou a predición realizada polo propio Einstein en 1916 e abriu unha nova xanela á exploración do cosmos: desde entón puidéronse observar máis de 100 fusións de buracos negros a centos de millóns de anos luz.
No detector LIGO utilÃzase tecnoloxÃa láser —cuxa xénese foi tamén obra de Einstein en 1917— para medir os pequenos cambios de lonxitude causados polas ondas gravitacionais en dous “brazos” de catro quilómetros de longo —as deformacións observadas son inferiores ao tamaño dun protón—. Thorne realizou contribucións cruciais ao desenvolvemento do detector. Por iso compartiu o Nobel de FÃsica con Rainer Weiss e Barry Barish.
Divulgador
Autor de libros de referencia na formación académica da fÃsica, Kip Thorne destaca tamén polo seu papel como divulgador, con colaboracións con artistas, músicos ou cineastas, ou con libros como Buracos Negros e Tempo Curvo: o escandaloso legado de Einstein. Foi asesor cientÃfico e produtor executivo da pelÃcula Interestelar en 2014, asà como do libro divulgativo realizado sobre esta pelÃcula. A súa participación asegurou un tratamento preciso de fenómenos como os buracos negros rotantes e a dilatación temporal, dando lugar a investigacións cientÃficas orixinais.
Tal e como salienta o Programa ConCiencia, “Thorne é un pensador audaz, aberto a explorar as fronteiras entre a ciencia establecida e a especulación fundamentada, sempre dentro do marco da Relatividade Xeral”. Na súa carreira logrou algo inusual: unir a ciencia de vangarda, coa pedagoxÃa accesible e a colaboración interdisciplinaria, sen perder o compromiso co rigor. “A través das súas investigacións, libros e contribucións á arte, ampliou a nosa comprensión do universo e inspirou a millóns de persoas a mirar as estrelas con ollos cientÃficos e curiosos”.
Proxección pública da ciencia
O programa ConCiencia, da USC e o Consorcio de Santiago, céntrase na proxección pública da ciencia e, dende 2006, trouxo a Compostela máis dunha trintena de premios Nobel. Este programa de divulgación cientÃfica procura non só a proxección de Santiago como foco universal do pensamento, senón que tamén serve de ponte para o reforzamento de contactos cientÃficos entre lÃderes da máxima relevancia e o corpo de persoal investigador da USC.
O 8 de setembro, en Outeiro de Rei - Penas de Rodas, Cemiterio e Campa de Santa Sabela - , desde 2005, celébrase a "Memoria da Chaira enteira" na lembranza de Manuel MarÃa, no cabodano do seu pasamento, organizada pola Asociación Xermolos, de Guitiriz e a Irmandade Manuel MarÃa.
Os actos comezarán ás 14,30 cun xantar de irmandade no Restaurante RÃo Ladra, para seguir ás 17,00 cun recital nas Penas de Rodas, a cargo de voces amigas do Manuel que len anacos da súa poesÃa ou creacións propias na súa lembranza.
Estes espazos ofrecerán asesoramiento aos veciños que o precisen da man de técnicos da Xunta para axilizar a tramitación das axudas e para ofrecer a información sobre a situación . ConcluÃu o Presidente que haberá "rapidez en sacar axudas e rapidez en concedelas, e que a xente teña o diñeiro que precisa o antes posible".
