domingo, 9 de noviembre de 2025
Os textos que recolle a obra preséntanse na súa versión orixinal, xunto coa súa correspondente tradución e comentario e completa o estudo unha ampla introdución literaria e histórica. O profesor Varela recibiu para desenvolver este proxecto unha axuda da Cátedra Institucional do Camiño de Santiago e das Peregrinacións da Universidade de Santiago, grazas á V Convocatoria de Axudas á Investigación sobre o Camiño de Santiago e as Peregrinacións-2023, froito da colaboración entre USC e Turismo de Galicia.
“Os textos inéditos máis reseñables son catro novas versións do relato da traslación, a Translatio sancti Iacobi, todas elas probablemente da segunda metade do século XI e tamén probablemente escritas en Compostela, aÃnda que están conservadas só en manuscritos extrapeninsulares. De entre estes os únicos que se encontran en acceso aberto son dous da biblioteca estatal de Múnic: son os códices Clm 2552 e Clm 3704”, explica Joel Varela, quen é docente da Ãrea de FiloloxÃa Latina do Departamento de FiloloxÃa Clásica, Francesa e Italiana da USC.
Outro texto relevante, conforme indica o investigador, é “a Concordia de Antealtares, que recolle a versión máis extensa do achado da tumba de Santiago. Non estaba inédita, pero só existÃan transcricións das copias e non do documento máis antigo, que foi modelo das outras copias conservadas e que se conserva no Arquivo Histórico Universitario da USC”.
A orixe do fenómeno histórico das peregrinacións a Compostela, segundo o profesor Varela, non se comprende sen unha serie de textos, de procedencia e cronoloxÃa diversa, que lexitiman e dan veracidade aos distintos factores que motivan esas peregrinacións: a predicación do apóstolo Santiago o Maior na PenÃnsula Ibérica, a translación do seu corpo a Galicia e o achado milagroso da súa tumba en Compostela. Algúns destes textos pasaron a configurar o chamado Liber Sancti Iacobi, cuxo testemuño máis antigo e importante, o Códice Calixtino, é hoxe ben coñecido, existindo unha transcrición recente e traducións anotadas a diversas linguas.
Con todo, ata finais do século XII aproximadamente, puxéronse por escrito outra serie de textos que non foron incorporados ao Liber sancti Iacobi e que, en moitos casos, son de importancia capital para a comprensión do fenómeno xacobeo; por exemplo, a Concordia de Antealtares, a EpÃstola do papa León ou varios himnos na honra de Santiago, asà como os primeiros testemuños de peregrinacións a Compostela. A pesar da relevancia histórica destes textos, ata agora moitos estaban dispoñibles só en edicións dispersas e de difÃcil acceso. Por outra banda, practicamente ningún destes textos, todos eles en latÃn, contaba cunha tradución a unha lingua moderna.
O obxectivo do proxecto de Joel Varela foi reunir todos os textos referentes ao apóstolo Santiago en Compostela e ás peregrinacións xacobeas ata finais do século XII, momento no que termina de configurarse o canon fundamental, para logo traducilos ao castelán para facilitar a súa difusión entre a comunidade investigadora das rutas xacobeas, cunha pertinente introdución histórica e as correspondentes anotacións.
AsÃ, a monografÃa pon ao dispor da comunidade académica a primeira compilación e tradución de todos estes textos, facilitando o seu acceso a especialistas do fenómeno xacobeo en Historia, Historia da Arte ou FiloloxÃa cando precisen recorrer a estas fontes textuais para as súas investigacións, e ao mesmo tempo difunde entre o público xeral esta colección de textos.
O Museo das Peregrinacións e de Santiago celebrará esta fin de semana obradoiros, concertos e un espectáculo de danzas do mundo no para conmemorar o décimo aniversario da apertura, na compostelá Praza das PraterÃas, da súa sede expositiva, un programa diverso e aberto a todos os públicos, para recoller a mesma esencia e cerna do museo. A programación do sábado, dÃa 8, botará a andar ás 10,30 horas coa artesá Cristina Molares, quen desenvolverá un obradoiro de demostración de vidrarÃa artÃstica. Pola tarde, será a quenda de concertos musicais nas propias salas do museo para os que non será necesario inscribirse. A primeira das actuacións será a de Ãlex Salgueiro, ao clavicordio; á que lle seguirá Eloi Pérez cun repertorio de melodÃas celtas interpretadas con gaita irlandesa, e que rematará Juan Collado, un dos fundadores do grupo Odaiko Percussión, cun concerto de vibráfono.
O avance do último informe climatolóxico elaborado por MeteoGalicia indica que a Comunidade rexistrou un mes de outubro seco e moi cálido. En concreto, o pasado mes caracterizouse por unha primeira parte, ata o dÃa 18, con predominio de altas presións, que deixaron tempo seco e moi cálido. A partir do dÃa 19, as temperaturas descenderon e as precipitacións foron aparecendo con máis frecuencia e intensidade. Con todo, as temperaturas medias do mes quedaron moi por riba do que serÃa de agardar en outubro e as precipitacións que se foron acumulando nos últimos dÃas non puideron chegar aos valores propios deste mes na maior parte de Galicia.
