miércoles, 22 de octubre de 2025
A premiada é licenciada, mestra e doutora en Historia pola Universidade do Minho, asà como investigadora colaboradora do Lab2PT/IN2PAST, membro do grupo História Social a Norte, autora de varios capÃtulos de libros e artigos publicados en revistas nacionais e internacionais, e autora do libro Peregrinos e viajantes. O auxÃlio das Misericórdias de Braga e Ponte de Lima (séculos XVII-XVIII), publicado en 2021. Actualmente é a responsable da Divisão Patrimonial da Santa Casa da Misericórdia de Arcos de Valdevez.
O seu proxecto de doutoramento, que foi financiado por unha bolsa da Fundação para a Ciência e Tecnologia en Portugal, estuda no Norte de Portugal unha das funcións das institucións dedicadas á asistencia social chamadas Misericórdias, en concreto a da asistencia á poboación en tránsito nos séculos XVII e XVIII, sendo o seu principal obxectivo analizar a preponderancia destas institucións no contexto das viaxes e peregrinacións, no perÃodo moderno, cando as viaxes eran verdadeiros desafÃos, debido ao seu elevado custo, aos perigos e ás diversas dificultades.
“É sobre ese mundo das viaxes e peregrinacións que nos inclinamos, nun primeiro momento, procurando entender o contexto en que se movÃa a poboación analizada, asà como as crenzas e os acontecementos que influenciaron a caridade practicada, desde a realidade das peregrinacións na Época Moderna, ao ascenso das romarÃas, ás motivacións para viaxar, ás dificultades ao longo das xornadas, ao impacto da Reforma Protestante e da Contrarreforma católica, nas mentalidades”, indica Liliana Valente, quen lembra que “a relixión era unha realidade indisociable do cotián, neste perÃodo”.
Nun segundo momento, explica, “procuramos entender de que forma as Misericórdias se destacaron no apoio que prestaron aos peregrinos e viaxeiros, analizando as estratexias utilizadas para controlar quen era ou non receptor da súa caridade, asà como as distintas formas de auxilio que se desdobraban en cartas de guÃa, esmolas, cabalgaduras, fornecemento de local para pernoitar, coidados de saúde e coidados espirituais, entre outros”.
A autora recorda que “non sempre foi pacÃfico acoller nos seus edificios os peregrinos e viaxeiros, aÃnda que as Santas Casas se esforzasen por lles prestar este xénero de auxilio, dada a situación de desamparo en que se encontraba a poboación flutuante. Estas institucións eran, en moitos casos, un porto seguro onde o camiñante encontraba o descanso e conforto necesarios non só ao seu corpo, mais tamén á súa alma. Por último, procuramos caracterizar os asistidos polas Misericórdias, avaliando, cando foi posible, a súa proveniencia, o destino, as profesións, o estatuto social, as motivacións existentes para os seus periplos, entre outras informacións, fornecidas polas fontes”.
Nese senso, “foi o noso intento aumentar o coñecemento sobre a relación entre as Misericórdias e a poboación en tránsito, principalmente no que respecta ás capas máis desfavorecidas da poboación, asà como entender quen se desprazaba, porque o facÃa e o que esperaba destas confrarÃas. Para o efecto consultamos documentación en 24 arquivos de Misericórdias portuguesas, distribuÃdos polo Norte de Portugal, asà como nos arquivos Histórico Diocesano do Arcebispado de Santiago de Compostela, Arquivo-Biblioteca da Catedral de Santiago de Compostela, e Arquivo Historico Universitario de Santiago de Compostela”.
O xurado do premio estivo composto por Miguel TaÃn Guzmán, catedrático de Historia da arte da USC e director da Cátedra do Camiño; MarÃa José Azevedo Santos, catedrática da Facultade de Letras da Universidade de CoÃmbra, membro do Comité Internacional de Expertos do Camiño de Santiago e codirectora da Cátedra; asà como Daniel C. Lorenzo Santos, director da Fundación Catedral de Santiago de Compostela e codirector da Cátedra.
A Cátedra Institucional do Camiño de Santiago e das Peregrinacións da Universidade de Santiago de Compostela foi creada en 2016 grazas a un convenio de colaboración asinado entre a USC, a Axencia de Turismo de Galicia e a Catedral de Santiago, con obxectivos como promover a investigación no campo do Camiño de Santiago e a Peregrinación a Santiago, motivo polo que cada ano se convoca este premio.
En torno ao 75% do alumnado galego de 5º e 6º de Primaria e de ESO dispón de teléfono móbil e a maiorÃa conéctase a internet practicamente a diario, segundo se desprende da V Enquisa de diagnose da convivencia 2025. O estudo consta dun amplo bloque sobre a convivencia nos centros escolares tanto para alumnado de ensino obrigatorio (Primaria e ESO) como postobrigatorio (Bacharelato e Formación Profesional) e outro bloque enfocado aos hábitos sociais do alumnado, que se introduciou por primeira vez na enquisa de 2023. Arredor do 90% do alumnado (91,6% dos estudantes de 5º e 6º de Educación Primaria, o 84,33% dos de ESO e os 78,83% dos de ensinanzas postobrigatorias) afirman que nunca ou case nunca recibiu condutas intimidatorias por estes medios.
Reinventio combina números de ilusionismo, acrobacias e danza contemporánea nunha proposta de 90 minutos que aborda a ilusión, a superación e o espÃrito transformador do Camiño de Santiago. A dirección artÃstica corre a cargo do ilusionista ferrolán MartÃn Varela, xunto coa coreógrafa Mercedes Suárez e a compañÃa Druida Danza, profesionais galegos de ampla traxectoria que integran elementos de danza clásica e contemporánea con técnicas circenses innovadoras, acompañadas dun coidado deseño escenográfico, musical e lumÃnico que reforza o carácter visual e emocional do espectáculo.
