martes, 1 de julio de 2025
Para achegar algo de luz neste eido, un equipo de investigadores do Grupo de OceanografÃa Biolóxica (GOB) do Centro de Investigacións Mariñas da Universidade de Vigo, xunto con cientÃficos da University of California San Diego, a University of Southampton e o Instituto de Investigacións Mariñas (IIM-CSIC) propuxéronse desvelar as claves do crecemento do fitoplancto -pequenas algas microscópicas que son a base das cadeas tróficas mariñas- nas rÃas galegas.
O estudo levouse a cabo durante unha campaña oceanográfica realizada nas rÃas de Pontevedra e Vigo entre os meses de xuño e xullo de 2018 no marco do proxecto Remedios. Os resultados obtidos amosan que “a rápida resposta do crecemento do fitoplancto aos pulsos do vento no interior das rÃas poderÃa explicar a súa elevada produtividade”. As conclusións recóllense nun artigo que acaba de ser publicado pola revista Limnology and Oceanography Letters. A autora principal do estudo é Esperanza Broullón (a investigación forma parte da súa tese de doutoramento), e xunto con ela asinan o artigo os investigadores do CIM Antonio Fuentes Lema, MarÃa Pérez Lorenzo, Emilio Fernández e Beatriz Mouriño, coordinadora do proxecto e directora da tese doutoral. Alén da UVigo, tamén participaron no estudo Miguel Gil, do Instituto de Investigacións Mariñas (IIM-CSIC); Peter Franks, da University of California San Diego e Bieito Fernández Castro, da University of Southampton.
O papel do vento
O estudo describe como os cambios a curto prazo no forzamento do vento xogan un papel clave na elevada produtividade biolóxica das rÃas. AsÃ, a topografÃa local canaliza os ventos ao longo das rÃas, empurrando a auga superficial cara a fóra e provocando que a auga profunda rica en nutrientes ascenda rapidamente cara a superficie dentro das rÃas. Esta circulación responde á variabilidade do vento en 6 horas, tres veces máis rápido que nas augas da plataforma. Neste contexto, explica Esperanza Broullón “curiosamente o crecemento do fitoplancto nas rÃas tamén ocorre a escalas temporais similares. Sincronicamente co afloramento de augas ricas en nutrientes, o fitoplancto exponse á luz solar e responde rapidamente absorbendo os nutrientes, o que dá como resultado un aumento na súa biomasa e produción ”.
Deste xeito, “a harmonÃa entre as escalas temporais dos afloramento impulsado polo vento e o crecemento do fitoplancto poderÃa explicar a maior produtividade das rÃas galegas, e doutras baÃas de afloramento con morfoloxÃas e orientacións similares”, sinala Beatriz Mouriño. O equipo cientÃfico destaca que este coñecemento servirá non só para beneficiar ás pesqueiras locais e mellorar a produtividade, senón que tamén será de utilidade na detección temperá e o seguimento da proliferación de algas nocivas. Ademais, explica Esperanza Broullón “estes resultados revelan que as predicións sobre a evolución dos ecosistemas costeiros de afloramento en escenarios de cambio global deberÃan ter en conta non só as tendencias na intensidade media do vento, senón tamén os cambios nos patróns de variabilidade do vento a curto prazo”.
Proxecto Remedios
Os traballos leváronse a cabo durante tres semanas a bordo do buque oceanográfico Ramón Margalef no marco do proxecto multidisciplinar Remedios, no que cientÃficos da Universidade de Vigo, o Centro Oceanográfico de Vigo, o Instituto de Investigacións Mariñas de Vigo, Intecmar, Ifremer, a Universidade de Southampton e a University of California San Diego analizaron os factores que condicionan a riqueza das rÃas galegas, responsables do 95% da produción nacional de mexillón e do 50% da produción europea.
O equipo internacional, liderado pola investigadora do CIM Beatriz Mouriño, desenvolveu varios estudos e liñas de traballo para analizar os factores que desencadean o crecemento do fitoplancto e a importancia que ten a mestura das diferentes capas que forman os océanos. No marco deste proxecto tamén obtiveron datos que permitiron determinar que a bioturbulencia que xeran os peixes axuda na mestura e na distribución de nutrientes nas augas costeiras.
O presidente da Xunta, Alfonso Rueda, resaltou hoxe que Galicia asumirá desde mañá 'a plena xestión sobre o seu litoral', un 'feito histórico desde o punto de vista do autogoberno' que virá acompañado da posta en marcha de xeito inmediato de dous novos servizos, unha nova canle de información á cidadanÃa e a posibilidade de unificar nun só formulario calquera trámite ou solicitude sobre o litoral. Deste xeito, o Goberno autonómico prepárase para asumir o autogoberno pleno do litoral co traspaso efectivo a Galicia a partir de mañá das funcións, medios e servizos en materia de ordenación costeira.
A primeira fase do piloto do proxecto Xenoma Galicia permitiu detectar, entre os máis de 1.000 participantes aos que se lle recolleu unha mostra de sangue, 14 novos casos de alto risco para as patoloxÃas investigadas de cancro de mama e ovario hereditario, sÃndrome de Lynch e hipercolesterolemia familiar. A ConsellerÃa de Sanidade presentou esta mañá ante o Consello da Xunta un informe de situación do piloto do proxecto Xenoma Galicia. Cun investimento de 20 millóns de euros, o Goberno galego márcase o obxectivo de recompilar o ADN de 400.000 persoas. Pola porcentaxe de poboación incluÃda, Xenoma Galicia é un dos proxectos de maior envergadura do mundo. Permitirá ofrecer tratamentos farmacolóxicos individualizados, predicir o risco de enfermidades antes de apareceren para poder anticiparse a elas e evitalas grazas ao estudo do xenoma e da historia clÃnica.
