martes, 30 de diciembre de 2025
O pasado 8 de xullo, Jesús Mosquera, investigador Ramón y Cajal no grupo NanoSelf do CICA da Universidade da Coruña (UDC), publicou un artigo en Science, unha das revistas científicas máis prestixiosas do mundo.
O traballo publicado en colaboración coa Universidade Tecnolóxica de Eindhoven (TU/e) describe un fenómeno químico nunca antes observado e que, en certa maneira, excede os límites da razón. Os investigadores descubriron que, engadindo máis auga a unha disolución acuosa de certos compoñentes (sol), sorprendentemente a mestura pasa a estado sólido (xel).
Trátase dun resultado totalmente imprevisto, xa que se esperaría que, a maior cantidade de disolvente engadido, máis líquida quede a mestura. Non obstante, os investigadores demostraron que isto pode non ser así, e a este fenómeno o denominaron transición sol-xel, xa que hai unha transformación dun estado a outro. «Basicamente rompemos o mito de que a disolución conduce a unha menor interacción entre moléculas e, polo tanto, a un estado máis líquido, onde as moléculas quedan diluídas. Neste traballo, atopámonos un bonito exemplo do contrario debido á interacción entre dous sistemas [supra]moleculares con estruturas químicas completamente diferentes» explica Mosquera.
O termo supramolecular alude a aquelas moléculas capaces de interaccionar consigo mesmas, e con outras moléculas, para formar complexos por medio de enlaces débiles reversibles. Nas nosas células atópanse estes complexos moleculares desempeñando roles fundamentais para a supervivencia, como a división celular ou a replicación do ADN. Así, este mecanismo de interacción, a primeira vista contraintuitivo, podería explicar certos fenómenos que ocorren de maneira natural no noso organismo. Por exemplo, sábese que existen orgánulos sen membrana que regulan procesos vitais para a célula, como os corpos de Cajal ou os gránulos de estrés. Como se forman ou como se dilúen son preguntas que están sen responder, e o descubrimento in vitro deste fenómeno podería ser clave para entender estes condensados biomoleculares.
Como moitas veces ocorre en investigación, uns experimentos derivan en outros insospeitados, e é que os autores do traballo, Jesús Mosquera e a súa colega Lu Su, fixeron esta observación por casualidade. «Estabamos avaliando a interacción entre dúas unidades tipicamente usadas na química supramolecular cando nos atopamos con este fenómeno», recoñece Mosquera.
Sobre o CICA
O CICA é o Centro Interdisciplinar de Química e Bioloxía creado na Universidade da Coruña en 2015. Conta con máis de 150 investigadores/as organizados/as en tres áreas científicas que van desde a biomedicina ata a ciencia dos materiais. A excelencia investigadora, a transferencia tecnolóxica e a transmisión de coñecemento á sociedade forman os tres piares sobre os que se fundamenta o centro de investigación. É recoñecido pola atracción de talento, a visibilización da muller científica e a promoción da igualdade de xénero, contando cunha presenza feminina superior ao 50%.
Galicia pecha o 2025 sendo, por terceiro ano consecutivo, a comunidade coa ratio de escolarización no primeiro ciclo de educación infantil máis alta do conxunto do país, segundo os datos oficiais do Ministerio de Educación, Formación Profesional e Deportes. Isto tradúcese en que o 64,3% dos nenos e nenas de entre 0 e 3 anos galegos acoden a unha escola infantil, unha cifra que se sitúa 15 puntos por enriba da media nacional (que é do 49,2%). Neste sentido, a conselleira de Política Social e Igualdade, Fabiola García, lembra que estes datos tan positivos son un exemplo do bo funcionamento das políticas de conciliación impulsadas pola Xunta.
O presidente da Xunta, Alfonso Rueda, anunciou que o Consello acordou hoxe iniciar os trámites para a posta en marcha da primeira Estratexia de Innovación Empresarial de Galicia 2026-2028 coa que se prevén mobilizar máis de 400 millóns de euros. O obxectivo é dotar de maior competitividade ao tecido produtivo e situar a innovación no centro do desenvolvemento económico da comunidade. Esta medida enmárcase na aposta da Xunta por fomentar a innovación entre as empresas galegas. 'Se queremos un tecido produtivo moderno e competitivo, a innovación ten que formar parte indisoluble do seu día a día', resaltou.
