lunes, 29 de diciembre de 2025
AsÃ, varios dos textos reunidos no volume publicado por Shangrila Ediciones exploran figuras como as de Victor Hugo, Baudelaire ou Kafka, pero non como escritores, senón a través dos seus debuxos, á vez que se achega á faceta de Lewis Carroll como fotógrafo e reflexiona sobre a relación coas bonecas do poeta Rainer Maria Rilke.
Presentado como un “percorrido por unha serie de autores, fundamentalmente do século XIX e XX, que construÃron á Modernidade”, trátase dun volume que, recoñece Ruiz de Samaniego, “non aborda a literatura dunha maneira directa”, senón que pon o foco “nas pontes que se establecen” entre o visual e o escrito. Trátase, asà mesmo, dun libro que reúne tanto ensaios publicados previamente como textos inéditos e que “ten a intención de ser unha analÃtica de todo o movemento moderno”. De aà que a súa análise abranga desde “a primeirÃsima modernidade”, representada por autores como o escritor do Romanticismo Heinrich von Kleist, ata á “tardomodernidade”, a través de figuras como o cineasta Alfred Hitchcock ou o escultor Alberto Giacometti.
A perspectiva “extraterritorial”
“O que caracteriza fundamentalmente a modernidade é que os autores perciben que os signos que utilizan, xa sexan plásticos ou alfabéticos, non son transparentes. Non hai unha relación directa e transitiva entre o signo e a realidade e este convértese nunha especie de fascinante malla para uns, nunha rexa da linguaxe para outros”, salienta Ruiz de Samaniego. Esa “loita do autor cos seus propios signos” é abordada en varios dos ensaios desde unha perspectiva “extraterritorial”, que alude ao termo empregado polo crÃtico literario George Steiner para falar de autores como Beckett, que non escribÃan na súa lingua natal. “Moitas das aproximacións que fago a moitos dos valores canónicos da modernidade, fágoas desde unha perspectiva extraterritorial”, salienta o profesor de Estética. “PermÃteche abordar as figuras sen facer énfase no evidente e, por outro lado, creo que cando os artistas traballan os dominios extraterritoriais, séntense máis libres. Non están obrigados a responder as expectativas que eles mesmos construÃron”, engade. Deste xeito, Ruiz de Samaniego achégase á figura de Baudelaire pondo o foco “nos seus papeis póstumos”, dos que formaban parte unha corentena de debuxos, do mesmo xeito que se detén na faceta de debuxantes de Kafka ou Victor Hugo, “que móstrase moito máis dunha maneira consciente cunha práctica na que non é profesional e que non ten dominada”.
Do mesmo xeito, o ensaio dedicado a Lewis Carroll, autor de Alicia no paÃs das marabillas, detense na súa traxectoria como fotógrafo, mentres que o texto centrado en Von Kleist céntrase reflexións do autor alemán sobre o teatro de marionetas e o dedicado a Balzac afonda na figura do pintor ficticio Frenhofer, protagonista do relato A obra mestra descoñecida.
Do “detective de signos” á estética do nazismo e o estalinismo
No seu conxunto, o libro traza un percorrido por case 200 anos, nese obxectivo de “abordar de principio a fin a era moderna”, o que fai que esa “perspectiva extraterritorial sexa a principal no libro, pero non a única”, recoñece Ruiz de Samaniego. De feito, desta análise sobre a modernidade forman parte tamén cineastas como Jean Epstein e Alfred Hichtcock e fotógrafos como Moholy Nagy, á vez o que é “case o capÃtulo central do libro trata de ser unha hermenéutica de Sherlock Holmes na súa calidade de investigador de signos”.
Por outra banda, dous dos ensaios do libro están dedicados a Fernando Pessoa, respecto do que Ruiz de Samaniego trata de “indagar na razón de porque estivo continuamente trasladándose de habitación en habitación ao longo da contorna lisboeta”, á vez que explora como o poeta portugués utilizaba “por asà dicilo, modelos literarios na súa vida amorosa”, como un exemplo de “como o signos literarios impóñense á vida”. Do mesmo xeito, neste percorrido polos piares da modernidade, Ruiz de Samaniego detense nos ballets rusos de Diaghilev, á vez que dedica dous ensaios á estética do nazismo e do estalinismo, “porque aÃnda que sexan dúas propostas perversas e desviadas, non deixan de ser dúas propostas sen as que non se entende a modernidade”.
A obra A arte de non morrer. AntropoloxÃa da lonxevidade galega, do médico Roberto Fernández Ãlvarez, resultou gañadora do Premio Ramón Piñeiro de Ensaio 2025, que organizan conxuntamente a ConsellerÃa de Cultura, Lingua e Xuventude e a Editorial Galaxia, co patrocinio de Caixa Rural Galega. Roberto Fernández Ãlvarez (Ourense, 1967) é un médico e escritor galego. Como autor literario foi distinguido no ano 2022 co Premio Blanco Amor pola súa novela A inmoral doutora Cons. Como ensaÃsta, recibiu o Premio Vicente Risco de Ciencias Sociais no 2017 pola súa monografÃa Enfermos pobres, médicos tristes.
O uso de internet é practicamente universal no rural de Galicia entre as persoas de entre 16 e 54 anos, e máis do 91% dos fogares destas áreas teñen contratados servizos de internet de banda larga, de acordo cos datos do informe Galicia Dixital: A modernización tecnolóxica no rural – Edición 2024 que hoxe publica o Observatorio da Sociedade da Información e a Modernización de Galicia. A conectividade e os usos dixitais seguen avanzando de forma sostida, reducindo a fenda coas áreas urbanas. A publicación analiza o equipamento informático nos fogares, a contratación de internet e banda larga, os usos de internet e o comercio electrónico, asà como a interacción en liña coa Administración pública.
