martes, 20 de mayo de 2025
O grupo do Centro Singular de Investigación en Medicina Molecular e Enfermidades Crónicas da USC (CiMUS) NeurObesity, liderado por Miguel López en colaboración con investigadores da Universidade de Angers (Francia), conseguiu cargar vesículas extracelulares -unhas nano moléculas naturais- cun xene modificado que inhibe a acción da proteína AMPK nun grupo moi reducido de neuronas desta rexión cerebral de difícil acceso.
O traballo, subvencionado pola Fundación la Caixa no marco da Convocatoria CaixaResearch de Investigación en Saúde e publicado na prestixiosa revista Nature Metabolism, vai máis aló do campo da obesidade e pode estenderse a outras patoloxías relacionadas co cerebro. O primeiro autor do traballo é Edward Milbank, experto en vesículas extracelulares e membro do grupo NeurObesity. Parte dos resultados formaron parte da súa tese doutoral, dirixida por Miguel López.
Fármacos contra a obesidade
A baixa efectividade de dietas e outras estratexias contra a obesidade intensificou nos últimos anos a busca de tratamentos farmacolóxicos. En opinión dos expertos, atopar un tratamento eficaz e aplicable á maioría da poboación obesa preséntase como un dos retos biomédicos máis relevantes do século actual. Un dos maiores problemas que implica buscar un tratamento neste eido é que moitos dos potenciais mecanismos que regulan a masa corporal están localizados no cerebro. Neste senso, o principal obstáculo que implica poder desenvolver fármacos que actúen no cerebro é o seu elevado grao de protección. En primeiro lugar, está emprazado dentro dunha auténtica caixa forte, o cráneo, e, en segundo lugar, calquera molécula que teña que chegar ao cerebro ten que atravesar un sofisticado sistema de transporte: a barreira hematoencefálica. Esta estrutura non so actúa como un sistema de peaxe para moléculas do propio corpo senón que xoga tamén un papel fundamental regulando a entrada de medicamentos no cerebro, explica Miguel Lópezz, investigador do CiMUS e do CIBER de Fisiopatoloxía da Obesidade e Nutrición (CIBEROBN).
A investigación desenvolveu unha nova estratexia para tratar a obesidade. O noso enfoque consistiu en utilizar vesículas extracelulares, un tipo de nanopartículas naturais presentes no noso organismo, cuxa vantaxe reside precisamente no seu tamaño: son tan pequenas que se poden colar sen pagar a peaxe a través da barreira hematoencefálica. Non obstante, son o suficientemente grandes como para ser cargadas con outras moléculas, por exemplo un fármaco, e actuar como mecanismo de transporte. Serían unha especie de vagóns moleculares, tal e como sosteñen Milbank e o doutor López.
O grupo do CiMUS da USC conseguiu cargar esas moléculas cun xene modificado que, ao expresarse, inhibe a acción da proteína chamada AMPK, especificamente nun grupo moi reducido de neuronas, uns poucos miles do hipotálamo. Un dato tamén especialmente relevante se temos en conta que o cerebro do rato posúe uns 100 millóns de células (das que uns 75 millóns son neuronas). Con esta estratexia, o equipo de investigación conseguiu reverter a obesidade en rato moi obesos. En opinión dos investigadores, o interesante do modelo é que os ratos obesos, a pesar de seguir inxerindo unha dieta con elevado contido en graxa (60%) perdían peso, como resultado dun maior gasto calórico no tecido adiposo pardo.
Antecedestes
Esta liña de investigación comezou no ano 2010 cando o grupo de Miguel López descubriu que a proteína AMPK xogaba no hipotálamo un papel clave na regulación da masa corporal modulando a actividade da graxa parda, nun artigo publicado en Nature Medicine. Agora, tras máis dunha década de estudo sobre este mecanismo, o grupo do CiMUS desenvolveu esta novidosa estratexia abrindo a posibilidade de estendela a humanos. Ademais, o descubrimento vai máis alá do campo da obesidade e pode aplicar noutras patoloxías relacionadas co cerebro.
Diferentes espazos singulares ao longo do litoral de Galicia serán o escenario dunha nova coprodución teatral do Centro Dramático Galego que, baixo o título Costa da Morte, cartografía dun naufraxio, ten xa programadas 17 representacións entre os meses de xuño e xullo. A creadora Mariña Lestón asina a dramaturxia, dirección e produción desta montaxe, que ela mesma pon en escena para propoñer unha viaxe pola nosa historia marítima a través de relatos reais e cantigas populares interpretadas en directo. Desta volta, Costa da Morte, cartografía dun naufraxio busca poñer en valor o pasado marítimo de Galicia como parte dunha identidade propia, atopándose co público en faros, peiraos, praias e outros lugares de numerosas localidades costeiras.
A campaña é froito da colaboración entre a Xunta e a Federación Galega de Comercio e conta co apoio das Federacións Provinciais de Comercio, as asociacións de comerciantes, os centros comerciais abertos de Galicia e de Abanca. Ten como novidade esta edición -a maiores do sorteo das 44 tarxetas por valor de 250 euros e 60 de 150 euros para mercar nos comercios minoristas galegos- o sorteo en directo entre os asistentes á entrega de premios dun premio de 3.000 euros, para gastar nunha xornada de compras na localidade elexida pola persoa gañadora. Tamén co obxectivo de acadar un impacto directo sobre os comercios e o tecido asociativo de contornas máis locais, darase continuidade á campaña Merca no teu comercio.
