jueves, 18 de septiembre de 2025
Coordinado pola Universitat Autónoma de Barcelona e pola Universidade de Vigo, este proxecto reúne 14 socios de nove paÃses europeos e africanos, tanto institucións académicas e centros de investigación como organizacións non gobernamentais, e abranguerá tamén a análise de experiencias concretas co propósito de deseñar unha aplicación que achegue recomendacións a institucións e empresas á hora de promover medidas que favorezan a implantación de novas prácticas de economÃa circular.
“O proxecto intenta resolver os problemas teóricos e empÃricos da economÃa circular, tal e como a define o discurso dominante”, sinala Pansera, que subliña que este discurso fai fincapé “no desenvolvemento de tecnoloxÃas para a transición ecolóxica, pero esquece as cuestións polÃticas, sociais e de xénero”. Partindo desa análise crÃtica do paradigma da economÃa circular, JUST2CE ten como obxectivo analizar en que condicións serÃa posible “unha transición responsable, inclusiva e socialmente xusta” cara un novo modelo económico e estudar que factores técnicos e polÃticos poden permitir ou obstaculizar esta transformación. Cun orzamento de preto de 3,6 millóns, dos que a Universidade de Vigo correspóndelle preto de 200.000 euros, o proxecto, que arrancará no mes de setembro, reúne 14 entidades de España, Portugal, Italia, Grecia, Reino Unido, Suráfrica, Ghana, EtiopÃa e Cimbabue.
Concretamente, entre os socios do proxecto atópanse as universidades de Sheffield, Federico II de Nápoles, Leeds, Coimbra, Cape Town e a Mekelle University de EtopÃa, xunto coa Agència de Residus de Catalunya e o Scientific and Industrial Research and Development Centre de Cimbabue, asà como organizacións como Kumasi Hive, de Ghana, e a African Circular Economy Network. Xunto a Pansera, membro de Ecobas e que ao abeiro do proxecto Prospera, seleccionado no programa Starting Grant, liderará no campus de Pontevedra o grupo de investigación Post-growth Innovation Lab, en JUST2CE participarán tamén os investigadores da Universidade de Vigo Miguel RodrÃguez Méndez, Pilar Piñeiro GarcÃa, David Soto Oñate e Antonio Sartal.
Unha nova “narración” da economÃa circular
“Vivimos nun mundo no que deseñamos produtos en California, imos ao Congo, onde traballan nenos en condicións absurdas, a extraer os minerais, enviámolos a China, onde se constrúe o produto que logo utilizamos nós no norte, para que finalmente eses materiais volvan a Ãfrica, porque, segundo algúns estudos, o 60% dos residuos electrónicos europeos rematan en Ghana”. Deste xeito exemplifica Pansera a necesidade de que a transición cara unha economÃa circular teña en conta o impacto que os modelos de produción e consumo teñen nas relacións sociais e de xénero, asà como nas diferencias norte-sur e na contraposición entre “economÃas produtivas e extractivas”.
JUST2CE busca pór o foco nun aspecto aÃnda non estudado, o de “que grupos poderÃan clasificarse como gañadores e perdedores” no desenvolvemento do actual paradigma da economÃa circular e como poderÃan “reconfigurarse” estas relacións para lograr unha circularidade máis xusta. “Non se trata dun problema cientÃfico-técnico, senón dun problema económico e social sobre que producimos e como o producimos”, sinala Pansera, que defende que as “solucións técnicas” só implicarÃan “seguir vivindo cun modelo económico que crea desigualdades, desnutrición e cambio climático, mudando só a tecnoloxÃa e a linguaxe”. Nese senso, Pansera, que recentemente afondaba neste aspectos nun artigo publicado na revista cientÃfica Journal of Responsible Innovation, pon o acento na necesidade de articular “unha nova narración da economÃa circular”.
Unha aplicación para implantar cambios e melloras
Co propósito de identificar “barreiras e facilitadores para a implantación de polÃticas alternativas de economÃa circular”, JUST2CE comprende a análise de dez casos de estudo, cinco en Europa e outros cinco Ãfrica. En ambos continentes estudaranse experiencias levadas a cabo en sectores estratéxicos clave, de acordo cos indicados no Plan de Acción da UE para a economÃa circular, “como poderÃa ser o caso da produción e desperdicio de alimentos, a xestión da auga, as materias primas crÃticas e a produción nun complexo mundo global de cadeas de subministro”.
Os resultados acadados nesta análise permitirán desenvolver un “sistema de apoio á toma de decisións”, unha aplicación que poida achegar “indicacións concretas” a empresas, cooperativas ou institucións. Como explica Pansera, a idea é deseñar unha aplicación que achegue propostas de cambios e medidas para “avanzar na economÃa circular”, partindo da análise dos datos que se lle proporcionen sobre xestión do persoal e provedores, fluxos de enerxÃa ou materias primas empregadas.
Asà mesmo, os resultados destes casos de estudo posibilitarán tamén o desenvolvemento “de modelos macroeconómicos alternativos”, aspecto que centra outro dos bloques de traballo dun proxecto que conta tamén con módulos centrados no desenvolvemento de metodoloxÃas participativas coa sociedade e de innovación responsable.
O festival Internacional Intersección da Coruña presentou hoxe a programación completa da súa oitava edición que se desenvolverá do 26 de setembro ao 4 de outubro para ofrecer máis de 100 de pelÃculas independentes de 17 paÃses e situarse como punto de encontro do cinema contemporáneo. Na Sección Galicia competirán este ano 11 filmes que viaxan da memoria Ãntima á mitoloxÃa, u da exploración ecolóxica ás identidades disidentes. Destacan, neste sentido, as proxeccións de Deuses de pedra, de Iván Castiñeiras, Maldito EspÃrito, de Carlos MartÃnez-Peñalver e Alboroque, de Sabrina Fernández Casas.
A Xunta de Galicia vén de lanzar o Protocolo de actuación contra a violencia na infancia e na adolescencia no ámbito educativo, que ten como principal obxectivo que os docentes dispoñan das ferramentas axeitadas, asà como dunha folla de ruta clara para activar ante a sospeita de que algún estudante poida estar sufrindo unha situación de violencia de calquera tipo e en calquera contexto. O protocolo establece o procedemento a seguir cunha actuación coordinada do persoal educativo que asegure unha resposta rápida e eficaz e sempre orientada á protección do menor. Nel fai fincapé tanto na prevención como na detección e intervención ante casos de violencia que os estudantes poidan sufrir tanto no propio centro como no seu ámbito social e familiar.
