lunes, 5 de mayo de 2025
Un dos colaboradores deste ensaio audiovisual é Hermes Salceda, profesor do Departamento de FiloloxÃa Inglesa, Francesa e Alemá da Universidade de Vigo e integrante da Raymond Roussel Society, entidade que trata de evitar o esquecemento dun nome que consideran fundamental na historia da literatura. Rodada en varias linguas, esta longametraxe, a primeira dirixida por Joan Bofill, amosa o universo do que algúns denominan pai do surrealismo, creador dunha obra que Salceda cualifica como “a máis arriscada do século XX francés”.
Varios expertos redescubren a importancia dun autor visionario
El dÃa de Gloria reúne cineastas, investigadores, pintores, músicos, poetas, performers e novelistas para revalorizar a Raymond Roussel, un escritor que, malia a súa repercusión literaria, é pouco coñecido entre o público xeral. AÃnda que o alcance do traballo de Roussel fixo que o Museo Nacional Centro de Arte Reina SofÃa lle dedicara unha exposición no ano 2011, a difusión virtual deste novo filme universaliza a súa figura, achegándoa a todas as persoas interesadas.
Explicando o que singulariza a obra de Roussel, Hermes Salceda pon de relevo a súa inspiración en elementos da cultura popular, como “a ciencia ficción, as novelas de policÃas, as feiras, os fantoches, os acróbatas, o mundo da maxia, a opereta, etc.”. Asà mesmo, o docente sinala que Roussel tentou “facer unha obra de imaxinación pura, sen interferencias co mundo real”, para o que “inventou un procedemento de escritura baseado na homonimia, na homofonÃa, na paronimia e na sinonimia”. Estes xogos lingüÃsticos e combinacións de dobres sentidos dominaron toda a súa creación literaria, velaà a súa transcendencia para os artistas do OuLiPo, o nouveu roman e o surrealismo.
“Cunqueiro é o máis rousseliano dos escritores galegos”
A cinta pretende poñer en valor unha obra na que se basearon pintores e autores célebres, como Max Ernst, Duchamp ou Proust que, de acordo co proxecto, construÃu un personaxe de à busca do tempo perdido inspirándose en Roussel. A pegada do francés chega ata os nosos dÃas, influÃndo no quefacer artÃstico de Enrique Vila-Matas, Josh Ashbery, Jan Svankmajer ou Miquel Barceló, creadores que tamén participan no documental. Para o profesor da Facultade de FiloloxÃa e Tradución, “o modo de proceder de Roussel é similar ao de Ãlvaro Cunqueiro, o máis rousseliano dos escritores galegos” que, como o galo, tamén dedicaba a súa obra á imaxinación e á cultura popular. A diferenza é que, mentres Roussel daba prioridade á experimentación lingüÃstica, Cunqueiro “centraba a súa atención na estrutura do relato”.
El dÃa de Gloria fai fincapé nos vÃnculos de Roussel co surrealismo amosando a relación entre o francés e DalÃ, que decidiu homenaxear, xunto a José Montes-Baquer, ao escritor cun vÃdeo que parte dun bolÃgrafo sobre o que o propio artista ouriñara. Arredor deste feito, o docente expón que o documental “toma como fÃo condutor a historia da última, misteriosa e insuficientemente coñecida pelÃcula de Salvador DalÃ, Impressions de la Haute Mongolie” e subliña a relevancia do filme pois, ademais de poñer sobre a mesa o nome de Roussel, “rescata o traballo de Montes-Baquer, un realizador orixinal”.
Grande acollida entre a crÃtica e o público
Segundo Salceda, El dÃa de Gloria “foi moi ben recibida por varias razóns: porque é o documental máis completo que existe hoxe en dÃa sobre Raymond Roussel e sobre a relación de Dalà coa obra do escritor” e porque “traza unha imaxe de Roussel que non pretende explicalo, senón traer o seu misterio ao presente”. Sinala o docente que “se algo caracteriza o mundo rousseliano é a paixón, unha paixón que non se atopa con outros autores e que pode xerar grandes discusións”.
AÃnda que é agora cando se comeza a difundir na plataforma Filmin, esta produción audiovisual xa foi presentada en Nova York e no Instituto Cervantes de ParÃs. Asà mesmo, estivo nomeada nos festivais de cinema Docu Days Beirut e Festival International du Livre dÂ’Art et du Film, FILAF, e algúns centros especializados como a Filmoteca de Cataluña organizaron encontros nos que tamén participou como relator o profesor da Universidade de Vigo.
A obra Hombre y joven marinero (1929), do poeta e artista Federico GarcÃa Lorca e pertencente á colección da Fundación Pública Galega Camilo José Cela, formará parte da exposición internacional The First Homosexuals, que se inaugurará o 2 de maio no prestixioso espazo Wrightwood 659 de Chicago. Trátase dunha mostra que reúne máis de 250 obras que documentan as primeiras representacións artÃsticas da homosexualidade no panorama internacional posterior a 1869. A Fundación Camilo José Cela continúa asà co seu labor de conservación, difusión e proxección internacional do seu valioso fondo artÃstico e documental, favorecendo o diálogo cultural arredor dunha das figuras máis senlleiras da literatura e da arte do século XX.
A figura e o legado de Alfonso Daniel RodrÃguez Castelao será divulgada a través dunha decena de publicacións ao longo deste 2025, dentro das accións da programación do Ano Castelo, co que o Goberno galego conmemora o 75 aniversario dunha das figuras máis senlleiras de Galicia. Entre elas estarán 'Celebrando a Castelao. O artista polifacético', de Rubén de Lis, dúas edicións da emblemática obra teatral 'Os vellos non deben de namorarse', os discursos institucionais de Castelao (da man da Fundación Castelao) ou a dixitalización da documentación sobre o Estatuto de 1936 (en colaboración co Instituto Padre Sarmiento).
