jueves, 22 de mayo de 2025
O programa, dotado con 7,25 millóns de euros, contempla a creación dunha rede de secuenciación de nova xeración de altas capacidades en todo o Estado asociada a unha estrutura que permita desenvolver tres proxectos piloto sobre enfermidades raras, cancro e farmacoxenética de biomarcadores de resposta a tratamentos en cancro e enfermidades psiquiátricas.
“Estamos moi ilusionados con este proxecto que marca o camiño presente e futuro do desenvolvemento da medicina personalizada de precisión en España”, apuntou Carracedo. “Esta iniciativa ten unha importancia chave para o Sistema Nacional de Saúde (SNS) xa que a medicina xenómica representa unha revolución na asistencia sanitaria ao permitir facer diagnósticos, identificar os mellores tratamentos e deseñar estratexias de prevención”, concluÃu o catedrático da USC. Dende o CiMUS, CIBERER e a Fundación de Medicina Xenómica, este programa será base para o desenvolvemento da medicina personalizada no conxunto do Estado
Inserir a Medicina Xenómica no SNS
O obxectivo do Programa IMPaCT sobre Medicina Xenómica é crear unha robusta estrutura colaborativa para a implementación da medicina xenómica en coordinación co SNS. Deste xeito, os pacientes de todas as Comunidades Autónomas poderán acceder con equidade e tempos adecuados de resposta a todas as probas xenómicas que sexan precisas para mellorar a súa saúde ao mesmo tempo que se obteñen datos xenómicos que poderán ser utilizados en investigación.
O programa contará cunha rede de cinco centros de referencia de análise xenómica e un grupo de expertos clÃnicos. En total, participarán 45 grupos de 38 centros —25 hospitalarios e trece de centros de investigación ou universidades— con representación de todas as Comunidades Autónomas.
A rede de centros de análises xenómicas e o grupo de expertos clÃnicos ofrecerán servizos de secuenciación xenómica de alta complexidade, interpretación dos resultados e elaboración dun informe clÃnico para todo o SNS comezando con tres exemplos de aplicación: diagnóstico de enfermidades raras, mutación somática en cancro e aplicación da farmacoxenética en cancro e enfermidades psiquiátricas.
Ademais, este programa coordinarase con iniciativas internacionais como o proxecto europeo 1+ Million Genomes, o Consorcio Internacional de Investigación en Enfermidades Raras (IRDiRC) e o Consorcio Internacional do Xenoma de Cancro (ICGC).
O Programa de Medicina Xenómica desenvolverá infraestruturas e protocolos de coordinación para realizar análises xenómicas e outros datos ‘ómicosÂ’ en todo o territorio nacional, tomando como apoio tecnoloxÃas de secuenciación de última xeración e experiencias xa existentes para a súa aplicación ao diagnóstico de enfermidades humanas. En esencia, este programa persegue poñer tecnoloxÃas experimentais de diagnóstico ‘ómicoÂ’ ao servizo de todas aquelas persoas que, tras realizarse o esforzo diagnóstico máximo coa máxima tecnoloxÃa asistencial, non dispoñan de diagnóstico de certeza. Asà pois, supón un paso básico para poñer a ciencia de alto nivel ao servizo das persoas e o SNS.
Abordaxe de enfermidades a medida
Segundo a Nacional Research Council, a medicina personalizada e de precisión supón a adaptación do tratamento médico ás caracterÃsticas individuais de cada paciente, ou o que é o mesmo, a posibilidade de identificar a pacientes que difiren na súa susceptibilidade para experimentar unha determinada enfermidade, na bioloxÃa ou prognóstico desta enfermidade, ou na resposta a un determinado tratamento. Esta identificación realÃzase a través da análise e integración de datos xenómicos, outras ciencias ómicas, técnicas de imaxe, con datos clÃnicos e a contorna do paciente. Con todo isto conséguese a posibilidade de aplicar intervencións terapéuticas, evitar posibles efectos secundarios, ou mellorar a eficacia dos tratamentos. En definitiva, un cambio no paradigma da forma de aplicar a asistencia médica, incorporando estratexias de diagnóstico e tratamentos máis eficaces e seguros.
A medicina de precisión, un traxe a medida de cada paciente, é o escenario que expón este proxecto de grandes dimensións, coordinado dende Compostela, e que aspira a ser referente en España e Europa. Facilitar a práctica asistencial en todo o paÃs, axilizar diagnósticos, tratamentos e optimizar recursos son os obxectivos que se propón esta potente infraestrutura integral que pon o foco en patoloxÃas concretas como o cancro, as enfermidades raras e as psiquiátricas.
Este novo centro, que conta cun orzamento inicial estimado de 2,07 millóns de euros, que será cofinanciado con fondos Feder, localizarase nunha parcela de preto de 24.000 m2, na zona de reestruturación parcelaria de Fisteus, en Curtis. Trátase dunha situación idónea desde o punto de vista loxÃstico, ao contar con boas comunicacións, e xeográfico xa que está próximo a municipios con menor poboación, que, tal e como incidiu a conselleira, é onde se ten identificado unha maior necesidade deste tipo de infraestruturas. O centro en si terá unha superficie de 2.300 m2 con capacidade para 300 cans e 200 gatos e as súas instalacións incluirán, entre outras dependencias, áreas para corentena, maternidade, illamento infeccioso, hospitalización, animais agresivos ou mantemento habitual de exemplares.
Segundo os datos do Instituto Nacional de EstatÃstica, Galicia é a comunidade que máis reduciu en 2024 a taxa Arope, que mide o risco de pobreza e exclusión social. Actualmente, a taxa situase no 18,8%, a máis baixa da que se teñen datos e sete puntos por debaixo da media nacional. No caso concreto da pobreza infantil, os datos da estatÃstica da Plataforma da Infancia revelan que Galicia foi en 2024 a comunidade coa menor taxa de pobreza infantil de toda España. En doce meses, a comunidade galega reduciu esta taxa en 10 puntos, ata quedar no 16%, moi por debaixo da media estatal, que se sitúa no 34,1%. Ademais, Galicia é única comunidade que ten alcanzado o obxectivo marcado polos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible relativos á pobreza infantil.
