jueves, 25 de diciembre de 2025
A páxina ofrece información sobre un proxecto que pretendÃa estudar a variación lingüÃstica das variedades románicas peninsulares. No web pode consultarse tamén unha mostra dos datos sobre as falas románicas de 527 localidades peninsulares e baleares recollidos no traballo de campo desenvolvido entre os anos trinta e cincuenta do século pasado.
A idea de elaborar un atlas lingüÃstico das linguas románicas da penÃnsula ibérica foi concibida no primeiro cuarto do século XX polo filólogo Ramón Menéndez Pidal, que encomendou a dirección do proxecto ao seu discÃpulo e alumno Tomás Navarro Tomás. No ano 1934, e co auspicio do Centro de Estudios Históricos, tres grupos de investigadores comezan a realizar o traballo de recollida dos materiais. O noventa por cento das enquisas recolleuse entre 1931 e 1935, e entre 1947 e 1954 completouse o resto.
O cuestionario utilizado contiña 1.244 preguntas e os tres equipos repartiron o traballo de campo do territorio ibérico: Aurelio M. Espinosa e Lorenzo RodrÃguez Castellano a área castelá, Francesc de Borja Moll e Manuel SanchÃs Guarner a valenciano-catalá, e AnÃbal Otero (Ribeira de PiquÃn 1911–1974) e Rodrigo de Sa Nogueira encargáronse das áreas galega e portuguesa, respectivamente. No territorio administrativo galego, con 53 puntos de enquisa do ALPI, o traballo de campo completouse antes da Guerra Civil e foi incorporado na redacción do primeiro tomo publicado en 1962.
Colaboración desde o comezo
O Instituto da Lingua Galega da USC participou no proxecto desde os seus inicios, coa coordinación da edición dos materiais galegos e a dixitalización dunha boa parte dos cadernos orixinais de enquisa. Sobre os materiais galegos realizáronse xa diversos traballos de investigación co fin de coñecer os cambios lingüÃsticos do galego ao longo do século pasado. De feito, os cadernos do ALPI ofrecen unha imaxe moi completa e detallada das variedades lingüÃsticas galegas do primeiro terzo do XX que axuda a comprender mellor a historia lingüÃstica e cultural de Galicia.
A páxina do ALPI que se acaba de presentar ofrece información interesante para especialistas, docentes, estudantes e público xeral. Presenta a historia do proxecto orixinal, describe a súa metodoloxÃa e facilita o enlace á entrevista que lle fixo fixo Jesús Hermida a Tomás Navarro Tomás en 1974. As fotografÃas conservadas no Fondo RodrÃguez-Castellano (Biblioteca Tomás Navarro Tomás, CCHS-CSIC), de grande valor etnográfico, organÃzanse nunha GalerÃa que admite buscas. A web tamén detalla as fases do actual proceso de edición e os criterios seguidos e, na sección Publicacións , ofrece acceso a unha biblioteca virtual onde se encontran dixitalizados o primeiro volume do ALPI (CSIC, 1962) e os estudos relacionados co atlas publicados polos seus autores e polo equipo que traballa hoxe na súa elaboración e edición dixital.
Financiado polo CSIC con apoio das universidades colaboradoras e do Institut d'Estudis Catalans, o proxecto foi realizado por un grupo que coordina Pilar GarcÃa Mouton (CSIC) e que integran Xulio Sousa (Instituto da Lingua Galega da USC), Inés Fernández-Ordóñez (Autónoma de Madrid), Maria Pilar Perea (Universitat de Barcelona), João Saramago (Universidade de Lisboa) e David Heap (University of Western Ontario). O proxecto desenvolvido no ILG conta co financiamento da ConsellarÃa de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia.
A conselleira do Medio Rural, acompañada polo director xeral da PAC e do Control da Cadea Alimentaria, Juan José Cerviño, presidiu este mediodÃa a constitución do Observatorio do sector lácteo de Galicia, órgano colexiado de seguimento, asesoramento, consulta e análise deste eido produtivo. Esta reunión ten lugar trala entrada en vigor do decreto que actualizou a regulación deste órgano e que, entre outros obxectivos, persegue facer un seguimento continuado do sector e mellorar o seu funcionamento. O Observatorio vén funcionando dende a súa creación no ano 2007
En concreto, o programa do Calendario do Libro e da Lectura inaugurará as súas 35 efemérides para o longo de todo o ano o 11 de xaneiro, co DÃa do usuario/a da Biblioteca e terá como unha das súas datas significativas desde mes, o DÃa da Ilustración, que se celebra o 30 e está dedicado ao humorista gráfico Siro López. Complétanse as datas significativas coa celebración, o 1 de abril, do DÃa das artes galegas, que se centra neste 2026 nun dos nosos fotógrafos máis vangardistas e internacionais, o ourensán José Suárez. En todo caso, este festexo estenderase todo o ano cunha ampla oferta de accións, do mesmo xeito que sucederá co DÃa das letras galegas (17 de maio) que nas bibliotecas xirará ao redor da escritora Begoña Caamaño.
