Según han anunciado el presidente del Gobierno gallego, Alberto Núñez Feijóo, y la conselleira de Facenda, Elena Muñoz, tras la reunión del Consello de la Xunta que se ha trasladado al viernes debido al Debate sobre el Estado de la Autonomía, estos presupuestos autonómicos para 2014 destinarán el 80% a gasto social. El presupuesto de la Xunta para 2014 se sitúa en 8.391 millones de euros, lo que supone un descenso de 89 millones en relación a las cuentas aprobadas para 2013, un 1,1% menos.
Sobre el ajuste de 17.400 millones de euros para autonomías y ayuntamientos anunciada por el Gobierno central, según el plan presupuestario para 2014 y 2015, Feijóo dice que "lo que corresponde a Galicia son 89 millones de euros", lo que cae el presupuesto para el próximo ejercicio. "Hacer unos presupuestos realistas no es sencillo en los momentos de dificultad y, como no es sencillo, es obligado", ha continuado y ha afirmado que "Galicia está dispuesta a hacer lo que hay que hacer, que es mantenerse en el camino de las cuentas realistas".
Las cuentas para el ejercicio próximo se han elaborado con "responsabilidad y realismo", insistió Feijóo en la rueda de prensa posterior a la reunión semanal del Gobierno gallego. El jefe del Ejecutivo ha resaltado que el peso del gasto social "nunca fue tan amplio en Galicia" y ha manifestado su confianza en que la recuperación económica "se iniciará en 2014", aunque en "una senda tenue". "Recordamos lo que es hacer unos presupuestos no realistas, eso supuso para España disparar el déficit, la deuda pública, tener unos ingresos inflados y, en consecuencia, no hacer un presupuesto, sino presentar un papel. Nosotros pretendemos no presentar papeles, pretendemos presentar presupuestos", ha sostenido y ha explicado que el "doble objetivo" es iniciar el crecimiento y "apostar por la estabilidad de la comunidad".
Feijóo dice que la Xunta va a "seguir gestionando con realismo y prudencia" y presenta unos presupuestos que "se ajustan al máximo a los ingresos reales". Además, cumplir el déficit hará que Galicia se mantenga entre las comunidades que "mejor" pagan a los proveedores y "blindar su autonomía" para evitar acudir a fondos de liquidez del Estado.
La conselleira de Facenda ha destacado que las cuentas tienen "dos prioridades", que son "las personas que más lo necesitan" y "encarar el inicio de la recuperación económica". Estos presupuestos, ha asegurado, "garantizan la solvencia" y el cumplimiento del déficit, "blindan la prestación de servicios públicos esenciales", atienden a "las personas que más lo necesitan, aportan "progresividad" con las medidas fiscales introducidas y priorizan "las partidas destinadas al crecimiento económico". La previsión es que 2014 será el primer año en el que la comunidad registre un crecimiento de la economía desde el inicio de la crisis (se estima un incremento del 0,8% del producto interior bruto) y que la tasa de paro se reduzca en medio punto, hasta situarse en el 21,7%, frente al 22,2% calculado para el fin de este año.
La mejora en estas estimaciones ha sido explicada por la conselleria de Facenda porque en estos últimos meses los organismos internacionales han recalculado sus previsiones al comportarse la economía "mejor de lo previsto". Muñoz se ha remitido a los crecimientos en el sector industrial y a las exportaciones para apoyar sus cálculos y ha agregado que Galicia "seguirá convergiendo" en 2014 y crecerá por encima de lo que lo hará España, "manteniendo sus diferenciales positivos". "La recesión es menor en Galicia, esperamos que el crecimiento sea también mayor que en el resto de España", ha señalado y ha atribuido el mejor comportamiento al cumplimiento de la senda de consolidación fiscal, que también compromete para 2014. El próximo año ese límite se ha situado para las comunidades en el 1%, ha recordado. En cuanto a la deuda, ha apuntado que la comunidad gallega es la tercera que menos la ha aumentado desde el comienzo de la crisis.
En cualquier caso, los presupuestos para 2014 recogen un incremento de los gastos financieros -precisamente, los derivados del pago de la deuda- del 17,5%. Galicia, ha justificado la titular de Facenda, ha procedido a "un incremento controlado de la deuda pública" que lleva a "un incremento controlado de los gastos financieros". Muñoz ha detallado que la caída de ingresos será de 229 millones de euros el próximo año, debido fundamentalmente a las aportaciones derivadas del sistema de financiación autonómica.
La conselleira dice que parte se compensará con planes como la lucha contra el fraude, con el que el Gobierno gallego prevé recaudar 50 millones adicionales, o la subida del impuesto sobre hidrocarburos, que encarece gasolina y gasóleo, y repercutirá en otros 53 millones a mayores, que se reservarán para gasto social.
Sobre los gastos, la conselleira ha afirmado que la prioridad es el gasto social y, en concreto las líneas dirigidas a quienes "más lo necesitan", junto a las partidas destinadas al crecimiento de la economía. Muñoz ha indicado que, en este contexto, el denominado fondo de crecimiento reunirá el próximo año 412 millones de euros, un 7% más que en 2013. En concreto, serán 246 millones para la línea de dinamización económica y creación de empleo; 96 para la economía del conocimiento; 44 para sostenibilidad medioambiental; 14 para cohesión social, bienestar y calidad de vida; y 12 para administración austera, eficiente y cercana al ciudadano.
Reacciones de la oposición
El portavoz parlamentario del PSdeG, José Luis Méndez Romeu, ha calificado de "totalmente decepcionantes" los presupuestos presentados este viernes por la Xunta para el próximo año, puesto que "no abordan la lucha contra el desempleo, no mejoran los servicios públicos y no contienen medidas de impulso a la actividad económica y el crecimiento".
El dirigente socialista ha analizado los primeros datos conocidos del anteproyecto de ley de presupuestos y ha profundizado en que "las grandes cifras" presentadas antes de su traslado al Parlamento este sábado "ya ofrecen mucha materia de preocupación". Ha hecho hincapié en que estas cuentas "reafirman y consolidan los recortes sociales" mientras "se sigue impulsando una política fiscal regresiva", en virtud de la cual no se grava a "los detentadores de la riqueza", como los grandes patrimonios, las grandes empresas o la banca.
El diputado coruñés ha señalado que el plan de lucha contra el fraude fiscal anunciado por la Xunta "a falta de más datos, es el mismo que se repite año tras año sin que nunca hasta ahora se hayan presentado sus resultados" a través de un informe específico. Otro de los asuntos en los que se ha centrado es en el peso de la deuda, toda vez que ésta, según sus cuentas, es "la tercera rúbrica de gasto de la Xunta". "Supera", así, "el gasto de la mayor parte de las consellerías", ha criticado, en alusión al incremento de su peso en un 17,5 por ciento con respecto al pasado ejercicio, hasta los 351,7 millones.
En cuanto a las cifras de deuda acumulada, Méndez Romeu ha subrayado que provocan que "el mito de Feijóo como buen gestor se difumine", ya que ésta "duplica la totalidad de la deuda de los 25 años anteriores de autonomía". Dice que "las previsiones macroeconómicas" de la Xunta desde la llegada de Alberto Núñez Feijóo al cargo, en 2009, "siempre se equivocaron". Por ello, ha mostrado "desconfianza" a la hora de dar por buenas las afirmaciones del presidente sobre que Galicia crecerá el año próximo y reducirá su tasa de desempleo. "Con menos recursos económicos, difícilmente se va a producir un incremento de la actividad económica", ha concluido el exconselleiro socialista, recordando así que el gasto no financiero ha retrocedido hasta "los presupuestos de 2005".
En aquel momento eran 7.893 los millones de euros que manejaba el Gobierno gallego, mientras que, al año siguiente, en 2006, la cifra ya se elevaba hasta los 8.696 millones. Actualmente, el Ejecutivo autonómico dispone de 8.391 millones de euros para materializar sus gastos inversiones.
El portavoz socialista ha negado que se trate de unos presupuestos de marcado carácter social, como ha destacado la Xunta, y ha aseverado que el dato de que el ámbito social consume casi ocho de cada 10 euros de las cuentas es "falso". "El Gobierno gallego lo que hace es maquillar las cuentas, eliminar el gasto financiero y comparar cantidades disjuntas", ha explicado, antes de reivindicar que el gasto social ha disminuido en Galicia "cuatro puntos" con respecto a la época del bipartito. "Esos son los datos de la contabilidad oficial y de las liquidaciones presupuestarias. El resto es maquillaje", ha sentenciado Méndez, remarcando que las partidas de carácter social tienen actualmente 1.200 millones de euros menos.
El portavoz del PSdeG en el Pazo do Hórreo dice que su grupo comenzará ya a "trabajar en una enmienda de devolución" y para diseñar "una alternativa de gasto" de los 8.391 millones de que dispone el Gobierno gallego para el año próximo. Y es que, a su juicio, "la letra pequeña" de las cuentas, que se conocerá cuando entren en la Cámara autonómica, "debe de ser más preocupante de lo que se ha ofrecido esta mañana en la rueda de prensa" de la conselleira de Facenda, Elena Muñoz, con el presidente.
La viceportavoz parlamentaria de AGE, Yolanda Díaz, ha cargado contra los presupuestos "de la miseria" de la Xunta para 2014, que suponen "más sufrimiento, recortes y dolor para la ciudadanía".
Yolanda Díaz ha recriminado que con esas cifras "es imposible crear empleo", pues "científicamente" por "debajo del 2 por ciento" de crecimiento de PIB "no se puede". De hecho, cree que la cifra que da Feijóo de un aumento del 0,8 por ciento del Producto Interior Bruto se fija para "superar a la del Gobierno central", que prevé un incremento del 0,7%.
Augura que son "los presupuestos del paro", y para Díaz "lo denota" que Feijóo "presuma de una tasa de paro del 21,7 por ciento" -previsión para el año que viene-.
Las cuentas del Gobierno gallego para 2014 "forman parte de la estrategia" del Partido Popular de "conseguir el objetivo de bajar más los salarios".
Acusa al PP de que "no tiene voluntad de crear empleo", porque "necesita que haya muchos parados" parar "conseguir bajar más los sueldos". Al respecto, recrimina "un 'damping' salarial" que "conduce al siglo XIX".
Yolanda Díaz ha asegurado "negar la mayor" respecto a que las cuentas gallegas "son la más sociales de la historia como dice Feijóo", puesto que "siguen en la senda de recortes" en campos como la sanidad o educación.
Ha mostrado su "preocupación" por las "restrictivas" cuentas que "vuelven a cifras de 2005", al tiempo que considera "insensato" seguir un modelo de "gravar impuestos indirectos" para "atacar a las clases populares".
Nota de prensa remitida por el Gabinete de Comunicación de la Xunta de Galicia:
O presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, asegurou que os orzamentos autonómicos para 2014 plasman a aposta do Goberno galego por un crecemento solidario xa que incrementan o compromiso coa volta á recuperación, aumentando nun 7 por cento o Fondo para o Crecemento; e ao mesmo tempo aseguran a todo risco os servizos públicos cun 80 por cento dos recursos destinados a política social e respaldan os sectores produtivos e as familias que máis o precisan, enfocando cara eles as novas rebaixas de impostos.
Tras a aprobación no Consello da Xunta do Proxecto de Lei de orzamentos xerais da Comunidade Autónoma de Galicia para o ano 2014, Feijóo puxo de manifesto que se trata do presuposto menos restritivo desde que comezou a crise, así como que por primeira vez as contas autonómicas prevén rematar o vindeiro exercicio con crecemento económico, con redución dos niveis de desemprego e dando continuidade á converxencia co resto de España.
Ao seu entender, isto é froito da política rigorosa que se ven practicando desde os últimos cinco anos e, de feito, contrapuxo a estabilidade dos presupostos para 2014, que se manteñen en niveis moi similares aos do pasado ano, coas caídas de exercicios anteriores, que chegou a alcanzar o 10 por cento en 2011. Consciente disto, a Xunta continuará en 2014 coa aposta ininterrompida pola solvencia de Galicia, de xeito que seguirá avanzando nunha maior eficiencia a través da contención do gasto corrente e garantindo o cumprimento dos criterios de déficit, fixado no 1% o vindeiro ano.
Segundo precisou o presidente, cumprir o déficit e ser solventes permitirá que Galicia poida seguir estando entre as autonomías que mellor paga aos provedores; blindar a súa autonomía financeira para non ter que acudir ao rescate do Estado como están facendo outras comunidades; e avanzar no compromiso de ir reducindo progresivamente a dependencia da débeda.
O titular da Xunta asegurou que facer uns presupostos realistas non é un exercicio sinxelo en momentos de dificultades pero é o que hai que facer, xa que ademais de ser necesario para deter os efectos da crise tamén se está demostrando que é un camiño útil. Así, explicou que elaborar os orzamentos con realismo e con prudencia permite garantir que os presupostos xeren confianza nos cidadáns dende o punto de vista fiscal, social e económico.
Respecto ao primeiro punto, as contas do próximo ano afondan na política fiscal practicada ao longo de toda a crise. Así, por un lado, increméntanse os esforzos para detectar aos que non cumpren coas súas obrigas ao dar continuidade ao Plan contra a Fraude Fiscal, que xa permitiu recadar arredor de 230 millóns de euros dende 2011 e que o vindeiro ano espera incrementar esa cifra con 50 millóns de euros adicionais. Por outra banda, continúase unha política fiscal selectiva, que ten como obxectivo garantir a sustentabilidade dos servizos públicos e promover unha maior competitividade das familias e dos sectores produtivos.
Con este dobre obxectivo, o Goberno galego ten decidido preservar ao transporte de mercadorías e viaxeiros, á pesca e á gandería, e á calefacción das familias, da homologación do céntimo sanitario ao resto de España, unha decisión encamiñada na súa totalidade a blindar o presuposto para a Sanidade Pública. Tamén reforza a aposta polas rebaixas de impostos ao máximo posible para seguir sendo, como ata agora, a comunidade que máis reduciu a presión fiscal aos cidadáns a pesar da crise económica con 23 rebaixas de impostos que supoñen 116 millóns de euros.
En materia fiscal o Goberno autonómico márcase para o vindeiro exercicio o triple obxectivo de beneficiar aos que máis o necesitan, incentivar os sectores produtivos da economía galega e reforzar o gasto social na Comunidade.
Deste xeito, a Xunta aproba unha rebaixa do tramo máis baixo do IRPF que beneficiará a sete de cada dez contribuíntes, achegará máis progresividade e permitirá ter máis renda dispoñible aos que menos ingresos teñen. Con esta medida, Galicia convertirase -xunto a Estremadura- na comunidade autónoma co tramo de IRPF máis baixo para as bases liquidables de ata 17.700 euros.
Ademais, o Goberno galego aumentará as deducións para favorecer a natalidade e a conciliación familiar e laboral. Tamén incentivará con deducións ao sector das enerxías renovables e facilitará o relevo xeneracional nas empresas, elevando a un ano o período no que as persoas doadoras de empresas individuais, negocios profesionais ou participación de entidades deben deixar de exercer funcións de dirección, e a percepción de remuneracións polo exercicio das devanditas funcións.
O presidente subliñou a aposta dos presupostos por facer posible un crecemento solidario apoiado en tres aspectos clave. En primeiro lugar, apoiando aos que máis o precisan e, por iso, malia as restricións orzamentarias, crece o presuposto para a dependencia, para a Risga, para axudas de emerxencia social e para comedores escolares. Así, o gasto en dependencia superará os 278 millóns de euros, máis do dobre que en 2009.
En segundo lugar, blindando a todo risco as prestacións públicas esenciais, ás que se destinarán en 2014 case o 80% do total do orzamento. Deste xeito, desde 2009, auméntase en máis de 10 puntos o peso dos recursos destinados aos servizos públicos, e séguese incrementando o peso do gasto social que nunca foi máis amplo en Galicia.
En terceiro lugar, as contas autonómicas encamíñanse a lograr un desenvolvemento común dos cidadáns e dos sectores produtivos. Con este último obxectivo, reflicten o compromiso que a Xunta adquiriu con todos aqueles que queiran investir en Galicia a través da Lei de Emprendemento, co obxectivo de mobilizar máis de 50 millóns o vindeiro ano para os emprendedores. Así mesmo, refórzase unha das principais novidades incluída nos presupostos do pasado ano como foi a creación dun Fondo para o Crecemento.
De xeito concreto, increméntase a dotación cuantitativa de forma importante, que ascende a 412 millóns de euros, un 7% máis que no presente exercicio; pero cun aspecto cualitativo máis importante, porque supón seguir priorizando as medidas que responden aos obxectivos do Plan Estratéxico de Galicia, baseados na aposta polo desenvolvemento sostible, pola innovación e pola internacionalización.
Trátase, segundo Feijóo, de poñer as condicións necesarias para que a economía galega siga tendo un comportamento mellor que o conxunto de España, manteña tamén o diferencial positivo respecto á taxa de paro nacional; e que logre por primeira vez ver crecer a súa economía e ver reducido os niveis de desemprego.
Durante a rolda de prensa do Consello, o responsable autonómico lembrou que o goberno que preside elabora os presupostos de cada ano coa máxima responsabilidade: máxima responsabilidade antes, coa fixación dun teito de gasto aprobado polo Parlamento que blinda a disciplina presupostaria en cada exercicio; máxima responsabilidade no momento da súa presentación, e se remitirán á Cámara antes do 21 de outubro; e máxima responsabilidade tamén para o momento posterior da aprobación, cuns presupostos axustados á situación do momento.
Pola súa banda, a conselleira de Facenda, Elena Muñoz Fonteriz, incidiu en que por primeira vez desde que se iniciou a crise, Galicia recuperará taxas positivas de crecemento un incremento do 0,8% do PIB autonómico, dúas décimas máis do previsto- e as compatibilizará cun descenso da taxa de desemprego, que se reducirá cinco décimas respecto ao estimado e baixará ata o 21,7%.
Así mesmo, Elena Muñoz fixo fincapé en que en 2014 o Goberno galego continuará co esforzo en áreas clave, como os concellos. E, a Administración local recibirá, deste xeito, 113 millóns de euros a través do Fondo de Cooperación Local.
Mantemos o esforzo pese a que as disponibilidades de recursos da Xunta son menores, aseverou, logo de destacar, tamén, o importante esforzo no financiamento das universidades, con 36,5 millóns de euros máis que en 2009.
Fotografía: Gabinete de Comunicación de la Xunta de Galicia