Las universidades gallegas han exigido que la Xunta "priorice" en el nuevo plan de financiación universitaria el apoyo a la actividad y al desarrollo de estas instituciones, a lo que el jefe del Ejecutivo autonómico, Alberto Núñez Feijóo, ha respondido con un llamamiento al "consenso" y un consejo en época de crisis: "apoyarse en la riqueza del capital humano". Son los principales mensajes que se han intercambiado el titular del Gobierno gallego y el rector de la Universidade de Santiago de Compostela (USC), Juan José Casares Long, que -en su primer acto solemne desde que asumió su cargo- intervino en nombre de las tres instituciones académicas gallegas durante el acto de apertura del curso universitario 2010-2011.
En este escenario, Casares Long ha calificado de "imperativo" que la sociedad gallega, a través de sus representantes, se comprometa con el sistema universitario, "priorizando", en el próximo plan de financiación, el apoyo a su actividad y desarrollo al arranque de la consolidación del nuevo modelo de "enseñanza y aprendizaje" sin que, "en ningún momento", las administraciones públicas hayan hecho "una valoración" del esfuerzo económico que supone.
Nota de prensa remitida por el Gabinete de Comunicación de la USC:
Comezou o curso académico 2010-2011 nas tres universidades galegas. Foi nunha sesión protocolaria que presidiu o titular da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo, no Salón Nobre do Colexio de Fonseca da USC.
Nesta cerimonia, coa presenza dos tres reitores, o catedrático de Medicina Legal Luis Concheiro Carro impartiu a lección inaugural -Das relacións entre a medicina e o dereito- que, por outra banda, foi a súa última intervención oficial como catedrático en activo. Propuxo o profesor que o ensino e a investigación da Medicina e o Dereito conflúan en base a novas e imaxinativas formas de cooperación.
Nas súas primeiras verbas Juan Casares agradeceu ao profesor Concheiro a súa lección, un excelente exemplo da mellor dimensión do universitario: saber conxugar a especialización nun determinado campo coa apertura e o contacto con outras áreas de coñecemento.
Presentou o reitor compostelán o seu discurso a modo de reflexión sobre a identidade da Universidade en si e a realidade das tres universidades galegas no seu conxunto. Dende esta óptica, as universidades deben continuar a cumprir co seu papel no compromiso social non escrito de xerar novo coñecemento, subministrarlle á sociedade cidadáns e cidadás informados e capacitados para liderar os cambios que están a vivir, preparar profesionais competentes e achegar servizos e formación ao longo da vida.
A cambio disto Juan Casares demandou da sociedade apoio e achega ao financiamento universitario, ao tempo que aceptación do criterio profesional e acreditación académica e concesión de autonomía institucional e liberdade de cátedra. Trátase dun compromiso mutuo no que a institución universitaria ten que asumir unha obriga recíproca de educación imparcial, de integridade persoal, de sensibilidade fronte ás necesidades da sociedade e de rendición de contas pública e completa, tal e como se recolle na Declaración de Glion.
Estamos a vivir un fito histórico, subliñou o reitor Casares ao lembrar o proceso iniciado hai dous anos de substitución dende o primeiro curso de todas as titulacións polos novos graos no marco do Espazo Europeo de Educación Superior. A Universidade galega oferta neste contexto 128 graos e 206 posgraos co que o novo paradigma de ensino-aprendizaxe se consolida.
No eido da investigación -función principal, xunto á docencia, de toda universidade- o reitor referiuse aos graos de desenvolvemento acadado nas últimas tres décadas, evolución que permite actualmente afirmar que as galegas somos universidades investigadoras. A este respecto apelou á necesidade de fomentar a investigación básica, a que vai adiantando novos horizontes científicos, pois supón a adquisición de coñecemento sobre a realidade e permite os procesos asociados á investigación aplicada e orientada.
Dito isto, Casares concluíu resaltando a necesidade de priorizar no próximo Plan de Financiamento o apoio á actividade e ao desenvolvemento das universidades para garantirlle un futuro de benestar ás xeracións futuras. Nun contexto de consolidación do novo modelo de ensino-aprendizaxe, sen que en ningún momento as administracións públicas fixesen unha valoración do esforzo económico que supón e de recorte dos recursos para a investigación, para Casares é imperativo que a sociedade galega asuma o compromiso co Sistema Universitario Galego.
A cerimonia contou coa asistencia dun importante número de personalidades do eido político, civil e académico. Entre outros, asistiron a presidenta do Parlamento, o delegado do Goberno, os conselleiros de Educación e Sanidade, o presidente do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, o fiscal Superior, os alcaldes de Santiago e Lugo e os presidentes dos Consellos Sociais das tres Universidades galegas.
Nota de prensa remitida por el Gabinete de Comunicación de la Xunta de Galicia:
O presidente da Xunta, destacou, na inauguración oficial do Curso Académico Universitario 2010-2011, a importancia do tándem Galicia-Universidade en tempos de crise e aseverou que chegou o tempo da idea que ve a Galicia como unha realidade global, con confianza en si mesma e gañadora.
Feijóo, que afirmou que a nosa sociedade atopa na súa universidade un acompañante, un estímulo e un guieiro nun momento de encrucilladas, asegurou que para avanzar nese novo modelo de país, Galicia ten que parecerse a súa Universidade e a Universidade parecerse a Galicia. Galicia e a Universidade están ancoradas nun mundo que obriga a ser singular e plural ao mesmo tempo; a estar presente cunha personalidade que resista ao uniformismo, sen por elo poñerlle cancelas ás influencias de todo tipo.
O responsable do Goberno galego destacou que é na Universidade galega onde naceu esta sociedade que madura ata atopar os seus intereses comúns. Durante séculos, as aulas da universidade foron o único lugar cara onde podía ollar o galego bo e xeneroso que anceiaba unha patria distinta. Aquí, podía albiscar unha futura Galicia aberta e plural, de intelixencia, tolerancia e entendemento. O seu desexo era que aquel país esgazado e esgotado, se parecese algún día á Universidade que sabía traballar de maneira mancomunada.
Así, Feijóo subliñou que Galicia, ante o perigo de competir entre nós mesmos, escollemos ser un país que se ve capaz de facelo no contexto español e europeo e en lugar de elixir tempos nos que os galegos estragaban as súas forzas, trasladámonos a outro ben diferente no que Galicia se concibe como unha realidade global e gañadora, porque gañou esa nova sociedade que medra pouco a pouco desde os comezos da autonomía e que é consciente do mundo que lle tocou vivir, ante o perigo dos medos, as incertezas, os ciumes e os localismos.
Palabras como fusión, converxencia, cooperación, diálogo ou acordo forman parte do noso vocabulario cotiá. Galicia é unha boa materia para os que queiran entender como se ergue un país, dixo o Presidente que aludiu a Victor Hugo non hai nada máis poderoso que unha idea á que lle chegou o seu tempo- para dicir que este é o tempo da idea que ve en Galicia un país con confianza en si mesmo, unha idea dixo- coa que podemos ter a certeza de que os procesos de unidade, converxencia, acordo, cooperación teñen entre nós un terreo propicio.
Para o presidente da Xunta, esta nova cultura de unidade é a forza motriz que está facendo posible, por exemplo, a fusión das caixas. Son testemuña de que nesta decisión transcendental influíron moitas persoas e organizacións relevantes que non deben ser esquecidas. Non ignoro que a xenerosidade foi decisiva para remover os atrancos que se interpoñían no camiño da unidade. Con todo, o impulso que impide que este gran proxecto descarrile está nunha nova cultura de unidade que latexa no máis fondo do noso país. Nin o Goberno, nin as caixas, nin os partidos, sindicatos e asociacións que pularon pola fusión, puideron subtraerse a ese novo paradigma da cooperación.
Feijóo subliñou que no Acordo-Marco de Cooperación das tres universidades galegas, asinado o mes de maio pasado, reflíctese a nova pauta que xa está marcando o presente da nosa terra. O Acordo do que falamos dixo- contén avances inéditos en materia de cooperación docente e investigadora que xa teñen un reflexo en accións concretas e parafraseouno: sabemos que para ser cada vez máis competitivos é necesario tamén ser máis competentes e neste proceso, igual que noutros sectores da actividade, e de forma especial no ámbito público, as alianzas son tan importantes como as capacidades propias.
Neste sentido, lembrou que a adaptación ao Espazo Europeo de Educación superior é posible, grazas ao bo entendemento das universidades e a administración no Consello Galego de Universidades; e cada vez é maior o desenvolvemento de programas conxuntos así como a colaboración en diferentes proxectos de investigación con proxección nacional e internacional. Amais estase a traballar nunha Lei de Universidades de Galicia; e non podemos obviar as dificultades do novo Plan de Financiamento, pero cómpre lembrar que as liñas básicas para a súa elaboración, xa obtiveron o informe favorable do Consello Galego de Universidades celebrado no mes de xullo.
Por último, o presidente da Xunta afirmou que a pesar da crise económica, a educación en xeral e o ensino universitario en especial, seguen a estar entre as grandes prioridades. Nin o Goberno galego quere, nin a sociedade galega toleraría que fixéramos da Universidade unha das vítimas principais da crise. Sería esa a mellor maneira de lastrar a nosa recuperación. Nun momento no que os recursos son máis limitados que nunca; teño a convicción de que debemos apoiarnos na riqueza do noso capital humano, porque, máis que nunca, son necesarias as ideas xurdidas do estudo e a reflexión.
Non obstante, Feijóo destacou que haberá que afrontar decisións que espero sexan adoptadas mediante acordos. Estou certo de que a nosa cidadanía, que tanto ten aportado en recursos á súa Universidade, desexa un esforzo proporcionado, equilibrado e xusto. Farémolo co concurso de todos, concluíu.