martes, 30 de diciembre de 2025
O xurado, presidido pola deputada de Normalización Lingüística, María Muíño, estivo conformado por María Canosa Blanco, gañadora na categoría persoas da anterior edición; Irimia Fernández Álvarez, gañadora na categoría iniciativas de dinamización tamén en 2022; e por María Alicia Fernández Rodríguez, representante de AELG, entidade que tamén resultara gañadora o pasado ano. Como secretaria actuou Dores Sánchez Alegre, técnica de normalización lingüística da Deputación da Coruña.
Na categoría de persoa, o xurado decidiu premiar a Daniel Romero, xestor de actividades culturais e de normalización lingüística no Concello de Fene, por abrir novos camiños e innovar en diferentes ámbitos sociais e de dinamización da lingua, realizando un traballo continuado durante décadas. No seu informe, o xurado tamén salienta que o seu exemplo, coherencia e compromiso convérteo no faro das persoas dedicadas á normalización lingüística, tras máis de 40 anos traballando tanto desde o concello como desde outras responsabilidades profesionais nesta longa traxectoria. Da súa man, o galego chegou con forza ás tecnoloxías da información e á comunicación con iniciativas en que Daniel Romero participou como Ciberlingua, galego.org ou Vieiros.
En canto á categoría de entidades, o xurado concede o premio exaequo ao Museo do Pobo Galego e a Orgullo Galego, considerando que ambas propostas son divulgadoras e mantedoras de coñecemento e contido cultural; no caso do Museo do Pobo Galego cunha traxectoria xa consolidada no tempo, mentres que Orgullo Galego representa unha nova expresión de transmisión da lingua e cultura galegas. Neste sentido, a proposta do Museo do Pobo Galego, no eido lingüístico, salienta a conservación e custodia dunha extraordinaria Biblioteca declarada de Especial Interese para Galicia no ano 2012. Este acervo bibliográfico e documental está composto polos máis de 100.000 volumes, entre libros e publicacións periódicas, que conforman a Biblioteca, cun Arquivo que ocupa máis de 600 metros lineais (entre manuscritos e mecanoescritos) e un conxunto de materiais de características singulares: fotografías, postais, mapas e planos, carteis, partituras, pergameos ou follas voandeiras. Mentres, pola súa banda Orgullo Galego é unha iniciativa destinada a normalizar o uso da lingua galega nas redes sociais, para que a poboación teña espazos de referencia do idioma propio e que figure en pé de igualdade con outros idiomas do mundo, demostrando que é unha lingua viva, moderna e con futuro e fai parte das ferramentas tecnolóxicas máis actuais.
Por último, na categoría de proxecto de dinamización lingüística que realiza un traballo específico cos tramos da poboación de menor idade, o xurado escolleu a proposta Pakolas. Rock infantil e familiar en galego por considerar que utiliza unha linguaxe universal, a música, para involucrar calquera xeración no uso normalizado da nosa lingua. O informe do xurado tamén indica que non só utiliza a súa enerxía e entusiasmo sobre o escenario, senón que fai uso doutras vías para divulgar e promocionar a cultura. Pakolas é o músico e narrador Paco Cerdeira en formato solitario, cun espectáculo co que percorre bibliotecas, centros de lectura, feiras do libro, e outros espazos como teatros, auditorios, ou centros sociais.
A obra A arte de non morrer. Antropoloxía da lonxevidade galega, do médico Roberto Fernández Álvarez, resultou gañadora do Premio Ramón Piñeiro de Ensaio 2025, que organizan conxuntamente a Consellería de Cultura, Lingua e Xuventude e a Editorial Galaxia, co patrocinio de Caixa Rural Galega. Roberto Fernández Álvarez (Ourense, 1967) é un médico e escritor galego. Como autor literario foi distinguido no ano 2022 co Premio Blanco Amor pola súa novela A inmoral doutora Cons. Como ensaísta, recibiu o Premio Vicente Risco de Ciencias Sociais no 2017 pola súa monografía Enfermos pobres, médicos tristes.
O uso de internet é practicamente universal no rural de Galicia entre as persoas de entre 16 e 54 anos, e máis do 91% dos fogares destas áreas teñen contratados servizos de internet de banda larga, de acordo cos datos do informe Galicia Dixital: A modernización tecnolóxica no rural Edición 2024 que hoxe publica o Observatorio da Sociedade da Información e a Modernización de Galicia. A conectividade e os usos dixitais seguen avanzando de forma sostida, reducindo a fenda coas áreas urbanas. A publicación analiza o equipamento informático nos fogares, a contratación de internet e banda larga, os usos de internet e o comercio electrónico, así como a interacción en liña coa Administración pública.
