martes, 30 de diciembre de 2025
Valeriano Martínez compareceu hoxe no Pleno do Parlamento galego para informar sobre o avance do resultado do peche do ano 2020 e do gasto ocasionado pola pandemia do coronavirus nese exercicio.
Durante a súa intervención, o conselleiro explicou que os recursos procedentes da Unión Europea son unha peza fundamental e unha oportunidade se realmente o Executivo central conta coas comunidades autónomas e permite o acceso a eses fondos en igualdade de condicións, pero non todas as comunidades están sendo tratadas por igual, apuntou.
Así, apelou á necesidade dunha cogobernanza real entre o Goberno de España e as CC.AA. e lamentou que o Goberno central leve moitos meses prexudicando a Galicia no reparto de todos os fondos que se habilitan para a loita contra a
pandemia.
Gasto extraordinario derivado do covid
Durante a súa exposición, o conselleiro de Facenda e Administración Pública, Valeriano Martínez explicou que a pandemia supuxo no 2020 un gasto extraordinario para a Xunta de 629 millóns de euros, cun esforzo adicional para a Administración Autonómica de 90 millóns, xa que tivo que gastar esa cantidade por riba dos recursos recibidos.
En canto aos desglose por áreas, destes 629 millóns de euros, 270,3 millóns a maior parte- destináronse á Sanidade; 115,8 millóns a Educación; 70,2 millóns de euros foron para o reforzo das políticas sociais; e finalmente, 53,7 millóns destináronse a emprego.
O 2020 foi un ano excepcional no que o Executivo galego tivo que tomar medidas orzamentarias extraordinarias cunha triple prioridade: a sanitaria, a económica e a social. Neste sentido, xa no mes de marzo aprobou un Plan de Tesourería con 1.800 millóns de euros para dotar de liquidez a tesourería da comunidade e axudar ás familias e empresas; creou un Fondo Covid-19 para poder financiar os gastos adicionais vinculados á pandemia no SERGAS e nos servicios sociais; e aprobou un Plan de reactivación e dinamización para mobilizar máis de 3.000 millóns.
A isto hai que engadir que de maneira inmediata, o Goberno galego decidiu suspender os prazos das autoliquidacións dos impostos de Transmisións Patrimoniais e Actos Xurídicos Documentados, dos impostos de Sucesións e Doazóns e dos tributos do Xogo porque segundo apuntou o conselleiro, cunha caída de ingresos tan extraordinaria tiñamos a responsabilidade de proporcionar á cidadanía facilidades para cumprir as súas obrigas e optamos por diferir os pagos tributarios.
Líderes en esforzo investidor e pago a provedores
Valeriano Martínez subliñou que nun ano excepcional, Galicia mantivo as súas fortalezas habituais e sinalou que no 2020 liderou o esforzo investidor de toda España, encabezamos o gasto que crea riqueza para as empresas e para as familias galegas. De feito, foi a Comunidade Autónoma con maior peso dos investimentos sobre o total do gasto non financeiro, cun 13,5%, case o dobre que a media, que foi do 7,2%.
Por outra banda, a Xunta foi un ano máis, a administración autonómica más áxil no pagamento aos seus provedores. Galicia pagou nunha media de 18,7 días a metade de tempo que o conxunto de comunidades- aos seus máis de 14.800 provedores. Nun ano con moitas dificultades de liquidez para as empresas, o importe pagado pola Xunta acadou os 3.380 millóns de euros nun total de 606.827 facturas.
Control do déficit e da débeda
O conselleiro explicou tamén que no 2020, ano no que se suspenderon as regras fiscais, Galicia pechou o ano cun déficit do 0,1% do PIB. O Goberno galego gastou todo o necesario para atender todo o relativo á pandemia e ao mesmo tempo controlou o déficit e a débeda.
Ademais, a comunidade pechou o 2020 cun diferencial de débeda coa media autonómica de 7,2 puntos, o máximo da serie histórica, segundo os datos publicados polo Banco de España, e foi a terceira comunidade de réxime común con menor endebedamento, cun 19,9% de ratio débeda/PIB, fronte ao 27,1% da media das CC.AA. E isto tradúcese en beneficios para os cidadáns, xa que cada galego e cada galega deben 2.160 euros menos que media de cidadáns do resto de CC.AA., apuntou.
Finalmente, Valeriano Martínez subliñou que en todo momento, a tres prioridades do Goberno galego foron combater a pandemia, impulsar a reactivación económica e atender as necesidades das familias, pemes e autónomos.
A obra A arte de non morrer. Antropoloxía da lonxevidade galega, do médico Roberto Fernández Álvarez, resultou gañadora do Premio Ramón Piñeiro de Ensaio 2025, que organizan conxuntamente a Consellería de Cultura, Lingua e Xuventude e a Editorial Galaxia, co patrocinio de Caixa Rural Galega. Roberto Fernández Álvarez (Ourense, 1967) é un médico e escritor galego. Como autor literario foi distinguido no ano 2022 co Premio Blanco Amor pola súa novela A inmoral doutora Cons. Como ensaísta, recibiu o Premio Vicente Risco de Ciencias Sociais no 2017 pola súa monografía Enfermos pobres, médicos tristes.
O uso de internet é practicamente universal no rural de Galicia entre as persoas de entre 16 e 54 anos, e máis do 91% dos fogares destas áreas teñen contratados servizos de internet de banda larga, de acordo cos datos do informe Galicia Dixital: A modernización tecnolóxica no rural Edición 2024 que hoxe publica o Observatorio da Sociedade da Información e a Modernización de Galicia. A conectividade e os usos dixitais seguen avanzando de forma sostida, reducindo a fenda coas áreas urbanas. A publicación analiza o equipamento informático nos fogares, a contratación de internet e banda larga, os usos de internet e o comercio electrónico, así como a interacción en liña coa Administración pública.
