sábado, 24 de mayo de 2025
Titulada O léxico da vaca: nomes baseados no fÃsico, unha tese da USC recolle máis de 1.100 palabras empregadas en Galicia para designar as partes dunha vaca. O traballo, que se defende este martes na Facultade de FiloloxÃa, realizouno o doutorando do Departamento de FiloloxÃa Galega, Xosé Afonso Ãlvarez Pérez, e dirixiuno o profesor Manuel González.
Ademais de ofrecer a distribución xeográfica do léxico, a investigación mostra individualmente cada unha das formas dende diferentes perspectivas ofrecendo unha análise morfolóxica, etimoloxÃa, primeiras documentacións, tratamento lexicográfico ou vitalidade na literatura.
Deste xeito, Xosé Afonso Ãlvarez estudou a posible orixe de moitas das palabras como, por exemplo ‘cuxoÂ’. Esta serve para denominar a crÃa da vaca e “poderÃa ter sido creada a partir dunha voz de chamada ou polo ruÃdo de succión do animal”. O novo investigador tamén destaca a “abraiante” cantidade de léxico como “forca, gadaña e picaña” que, ademais de designar apeiros de labranza, serven para referirse aos cornos da vaca segundo a súa forma.
Sobre a distribución xeográfica do léxico, Xosé Afonso Ãlvarez explica que, segundo a palabra, existe un uso concreto nun lugar ou ben emprégase en toda Galicia. ‘BecerroÂ’ serÃa un caso paradigmático de utilización xeral e ‘cuxoÂ’ da local.
O principal material empregado na tese é o inédito do Atlas LingüÃstico de Galicia recollido entre 1974 e 1977 e que abarcou todo o territorio administrativo galego e quince puntos de zonas limÃtrofes. Para completar esta rede, tamén contou con 216 enquisas realizadas entre marzo e abril de 1969.
Xosé Afonso Ãlvarez non recolleu información polo abundante material xa existente sobre a cuestión e porque, ata hai pouco, a vaca estaba presente en case todas as casas. Non obstante, actualmente, a progresiva mecanización do campo, as novas polÃticas agrarias ou o despoboamento rural causaron a desaparición dun enorme número de reses no eido familiar e, como consecuencia, de gran parte do léxico da vaca.
Tivo lugar a V edición do Foro de Directores de Informática, que reuniu aos responsables de dixitalización das 17 Comunidades Autónomas, onde se debateu o papel das administracións públicas para garantir que a intelixencia artificial beneficie a toda a poboación, con independencia das condicións sociais ou económicas. Os responsables autonómicos compartiron experiencias e analizaron os retos para a aplicación de tecnoloxÃas como a ciberseguridade ou a intelixencia artificial. Houbo, asà mesmo, unha sesión de traballo para analizar o futuro dos fondos europeos para avanzar na modernización tecnolóxica das rexións.
Desde o Xacobeo 21-22, máis de 2,5 millóns de persoas participaron nas actividades impulsadas baixo esta marca, que se consolidou como un motor económico e social. Este ano, os Concertos do Xacobeo acollerán case 100 eventos en máis de 50 localidades de toda Galicia, reunindo a 700 artistas de primeira liña, tanto internacionais como nacionais e galegos. A programación combinará grandes nomes da escena musical global, como Kings of Leon, Lenny Kravitz ou Alanis Morisette, con recoñecidos artistas galegos como Tanxugueiras, Guadi Galego ou Xoel López. A diversidade da programación, tanto en estilos como en formatos, permitirá atraer a públicos variados e reforzar a imaxe de Galicia como destino cultural dinámico, onde tradición e modernidade conviven nos escenarios.
