O Servizo Galego de Saúde (Sergas) comunicou en menos de 24 horas, aos centros ou establecementos sanitarios implicados, un total de 172 alertas relacionadas con produtos farmacéuticos durante os dez primeiros meses do presente ano 2005, un 20 por cento máis que no total do ano anterior 2004. Do total de alertas, o 98 por cento corresponden a alertas de calidade e de seguridade; e o resto aos de comercialización ilegal.
Un dos obxectivos clave dun sistema sanitario é proporcionar unha asistencia integral da máxima calidade, e o medicamento é un dos principais recursos terapéuticos no proceso de atención á saúde. Sen embargo, hai ocasións nas que a terapéutica farmacolóxica non permite acadar os obxectivos de saúde buscados, a causa da aparición de incidentes adversos xurdidos no emprego dos medicamentos polos usuarios.
As autoridades sanitarias deben establecer polÃticas e programas que minimicen eses efectos e nos que participen activamente os profesionais sanitarios e os pacientes. Por isto, a ConsellerÃa de Sanidade está a potenciar o sistema de farmacovixilancia, e, tamén, dispón dunha Rede de Alerta sobre Riscos relacionados cos Medicamentos e Produtos Sanitarios, que, de xeito coordinado, contribúen a que o emprego destes recursos se realice con maior calidade e seguridade.
Rede Galega de Alerta sempre en funcionamento
A Rede Galega de Alerta sobre Riscos relacionados cos Medicamentos e Produtos Sanitarios, dependente da Subdirección Xeral de Farmacia e Produtos Sanitarios e permanentemente en funcionamento, encárgase de identificar calquera situación de risco potencial para a saúde da poboación que xurda en relación cos medicamentos ou produtos farmacéuticos de uso humano; e de poñer en coñecemento dos profesionais sanitarios a información e as correspondentes medidas cautelares que se adopten, actuando en coordinación cos órganos competentes nesta materia do Ministerio de Sanidade e Consumo.
O departamento sanitario que dirixe MarÃa José Rubio Vidal pretende garantir asà a seguridade no emprego de medicamentos pola poboación galega, evitando ou minimizando consecuencias relacionadas cun consumo de produtos inadecuado ou con calquera problema que poida xurdir cos mesmos unha vez están no mercado.
O total de alertas farmacéuticas, no pasado ano 2004, foron 142, e no 2003, eran 68. Esta evolución ascendente nas cifras indica que os profesionais sanitarios, as entidades fabricantes e distribuidoras, e as autoridades sanitarias, tanto autonómicas como centrais realizan un labor cada vez máis efectivo na detección e comunicación das mesmas, e a Rede galega potencia que esta actividade sexa realizada de xeito áxil e preciso.
Tres tipos de alerta
A alerta pode ser de tres tipo: de calidade, de seguridade, e de comercialización ilegal. Das 172 producidas durante os dez primeiros meses do presente ano, o 58 por cento son do primeiro tipo, e refÃrense aos defectos que se producen en relación coa calidade esixida na súa autorización como o envasado, etiquetado, distribución, ou conservación.
Un 40 por cento das alertas están encadradas na categorÃa de Seguridade, e inclúen as que xorden co emprego do produto e supoñen unha alteración do seu perfil de seguridade coñecido, como a aparición de efectos adversos ou descoñecidos, e que poden producir un risco. E, por último, o 2 por cento restante refÃrese ao da Comercialización Ilegal, produtos que non dispoñÃan da autorización correspondente para a súa entrada no mercado.
Control para ratificar a seguridade dos cidadáns
Os medicamentos e produtos sanitarios requiren do cumprimento dos requisitos establecidos na súa previa autorización sanitaria de comercialización e posta no mercado para prevención, diagnóstico e tratamento das doenzas. Tras esa posta no mercado as autoridades sanitarias nacionais e autonómicas con competencias na materia comproban que estes produtos cumpren as condicións de autorización, ben mediante a realización de programas de control de calidade, ben a través da obrigatoriedade da colaboración dos profesionais sanitarios, dos fabricantes, e dos distribuidores na comunicación de calquera anomalÃa da que teñan coñecemento.
Funcións clave
AsÃ, esta Rede colabora na detección das situacións potenciais de risco relacionados coa calidade e a seguridade destes produtos; caracteriza e verifica as situacións de risco detectadas; acorda as medidas cautelares que sexan necesarias en coordinación cos órganos competentes; pon en coñecemento aos profesionais da situación e de calquera información relativa á mesma; e, por último, establece os mecanismos, no caso de ser necesario, para levar a cabo as medidas cautelares adoptadas e comproba-la súa efectividade.
Profesionais e entidades detectan e notifican os riscos
Forman parte da Rede Galega de Alerta sobre Riscos relacionados cos Medicamentos e Produtos Sanitarios, a Inspección Sanitaria, as Delegacións e Direccións provinciais da ConsellerÃa de Sanidade e do Sergas, as Xerencias e Direccións dos centros hospitalarios e de asistencia social, as Xerencias de Atención Primaria, os Colexios Oficias de Farmacéuticos, Médicos e de EnfermarÃa, e o resto dos centros, servizos e establecementos sanitarios de Galicia.
Deste xeito, aqueles profesionais sanitarios que detecten as situacións de risco relacionadas cos produtos farmacéuticos deberán comunicalo á autoridade sanitaria no máis breve prazo posible. Unha vez caracterizada a situación de alerta, o departamento de MarÃa José Rubio Vidal informa a todos os membros da Rede e a todos os centros, servizos e establecementos sanitarios nos que se elaboren, distribúan, dispensen, vendan, ou empreguen os ditos produtos.
AsÃ, o Sergas colabora para asegurar que non existen medicamentos comercializados ilegalmente; que os medicamentos autorizados cumpran cos requisitos de calidade establecidos; e que o balance beneficio-risco no uso dos medicamentos sexa satisfactorio para os pacientes, que son a razón de ser do sistema sanitario galego.