martes, 1 de julio de 2025
“O sistema proposto ten un impacto significativo ao ofrecer a Brasil a autonomÃa estratéxica na recompilación e almacenamento de datos, algo fundamental para mellorar a capacidade de resposta ante posibles catástrofes naturais e para preservar a biodiversidade, tendo en conta que actualmente Brasil depende en gran medida de terceiros para acceder aos datos necesarios para monitorear a seu vasto territorio, o que xera desafÃos en termos de control e resposta ante situacións crÃticas”, explica o catedrático do Departamento de TeorÃa do Sinal e Comunicación e responsable do Grupo de TecnoloxÃas Aeroespaciais da UVigo, Fernando Aguado.
Desde a súa chegada á Universidade de Vigo en agosto de 2024 para realizar unha estadÃa, o docente e investigador da Universidade de BrasilÃa Renato Borges impulsou o desenvolvemento dunha innovadora plataforma satelital tipo FlatSat, en colaboración co Grupo de TecnoloxÃa Aeroespacial e a empresa Alén Space, que integra varios do seus produtos como o Triskel, un ordenador de a bordo que tamén actúa como sistema de control de telemetrÃa, e dous radios definidos por software TOTEM, a base sobre a que se desenvolve a carga útil, un sistema IoT (Internet das cousas) de monitoraxe ambiental, “que permitirá recompilar os datos da selva amazónica e o Cerrado, achegando a información precisa para xestionar e conservar este ecosistema vital”, explica Borges, recoñecido como un dos investigadores con maior influencia no campo da enxeñarÃa espacial en Brasil.
Neste intre, os investigadores están a traballar na configuración dos requisitos e análise da misión, o concepto de operacións e o orzamento para os distintos subsistemas, utilizando o FlatSat como plataforma de probas, unha fase que será crucial para definir con maior precisión os obxectivos da misión e establecer as bases para a súa implementación futura.
Un proxecto clave na loita contra o cambio climático
O sistema desenvolvido coa plataforma FlatSat, axudará a cambiar a dependencia que actualmente ten Brasil de terceiros á hora de dispoñer de datos precisos para monitorizar o seu territorio, permitÃndolle xestionar de xeito independente a monitoraxe e recompilación de información ambiental, facilitando asà intervencións máis rápidas e precisas en caso de emerxencia. “Ademais, este sistema integrarase no proxecto Perception, desenvolvido por Brasil, que procesará este datos e emitirá ordes para intervir de xeito eficiente en áreas onde a vexetación e o clima estean fóra de control, ademais de achegar unha base de datos estruturada para investigacións cientÃficas, xestión pública e toma de decisións”, detalla Renato Borges.
Ademais de permitir unha resposta máis áxil ante catástrofes, a monitoraxe ambiental que ofrece a plataforma desenvolvida en Vigo, tamén achegará unha análise máis profunda da biodiversidade, o que contribuirá a implementar estratexias máis efectivas para protexer os biomas brasileiros e contribuÃr aos esforzos globais contra o cambio climático. “Neste contexto, a misión do futuro satélite Perceive, que actualmente se atopa na fase de revisión preliminar do deseño (PDR), perfÃlase como unha peza clave deste esforzo conxunto. A misión ampliará e mellorará as capacidades de monitoraxe utilizando esta plataforma e, agárdase, que xogue un papel esencial na protección do medio ambiente”, detalla Manuel Diz, investigador do Grupo de TecnoloxÃas Aeroespaciais da UVigo.
Avances froito da colaboración
Os socios do proxecto coinciden á hora de sinalar que o traballo conxunto é fundamental á hora de consolidar os avances e neste sentido, Fernando Aguado incide en que “esta colaboración non só impulsou o desenvolvemento de novas tecnoloxÃas, senón que tamén permitiu un intercambio enriquecedor de coñecementos e experiencias”. Aguado lembra que con anterioridade a este proxecto, a UVigo xa colaborara con Renato Borges nos satélite CubeSat HumSat-D e Serpens, no ano 2013 e en AlfaCrux en 2022, con adestramentos para o equipo de Brasil.
Borges, membro do Departamento de EnxeñarÃa Eléctrica da Universidade de BrasÃlia, participou este xoves, xunto ao docente e responsable do programa espacial de pequenos satélites da Norwegian University of Science and Tecnology (NTNU, Roger Birkeland, nun seminario organizado atlanTTic no que trasladaron, ao persoal investigador do centro, as súas experiencias e avances sobre a carreira espacial nas súas respectivas universidades. Roger que realiza este mes de abril unha estadÃa na UVigo, está a compartir as súas experiencias sobre os desenvolvementos actuais e futuros da NTNU, en especial sobre os avances nos sistemas de comunicación satelital e nas misións Hypso I e Hypso II, que foron claves no estudo dos fiordes noruegueses. Na Escola de EnxeñarÃa Aeroespacial protagonizou un seminario sobre a carreira espacial na NTNU, destacando os desenvolvementos actuais en comunicacións satelitais, incluÃndo o futuro sistema GNSSR, que se prevé mellorará aÃnda máis a conectividade e precisión dos satélites.
A primeira fase do piloto do proxecto Xenoma Galicia permitiu detectar, entre os máis de 1.000 participantes aos que se lle recolleu unha mostra de sangue, 14 novos casos de alto risco para as patoloxÃas investigadas de cancro de mama e ovario hereditario, sÃndrome de Lynch e hipercolesterolemia familiar. A ConsellerÃa de Sanidade presentou esta mañá ante o Consello da Xunta un informe de situación do piloto do proxecto Xenoma Galicia. Cun investimento de 20 millóns de euros, o Goberno galego márcase o obxectivo de recompilar o ADN de 400.000 persoas. Pola porcentaxe de poboación incluÃda, Xenoma Galicia é un dos proxectos de maior envergadura do mundo. Permitirá ofrecer tratamentos farmacolóxicos individualizados, predicir o risco de enfermidades antes de apareceren para poder anticiparse a elas e evitalas grazas ao estudo do xenoma e da historia clÃnica.
No marco do Plan de Actuacións fronte aos posibles efectos das altas temperaturas sobre a saúde, a Xunta de Galicia vén de rebaixar a alerta por altas temperaturas aos niveis 1 e 2. Deste xeito, a vaga de calor iniciada pasado venres, que na xornada de onte acadou o nivel 3 de alerta en diversas áreas de Galicia, agora queda establecida nos dous primeiros niveis de alerta. En concreto, as zonas que ficarán no nivel 2 son o noroeste de Ourense, o interior de Pontevedra, asà como o Centro e a Montaña da provincia de Lugo. Pola súa banda, defÃnese o nivel de alerta 1 por vaga e calor as zonas do interior de Coruña, o sur de Lugo, Miño de Ourense, montaña de Ourense, sur de Ourense, Valdeorras, litoral de Pontevedra e a zona Miño de Pontevedra.
