martes, 1 de julio de 2025
Dito equipo está encabezado polos catedráticos Luis Anido e Manuel Fernández Iglesias, principais cabezas visibles dun traballo multidisciplinar que vén fraguándose desde hai máis de 10 anos, desenvolto por un equipo humano altamente especializado, que uniu esforzos no ámbito da tecnoloxÃa, a saúde e a investigación para avanzar na detección temperá do deterioro cognitivo.
Este avance supón un fito no ámbito da saúde e a tecnoloxÃa aplicada para romper barreiras, facilitando a detección precoz de demencias como o Alzheimer, unha enfermidade que só en España alcanza a 800.000 persoas.
GratuÃto, accesible e cunha precisión do 97%
Este videoxogo, cunha precisión do 97% preséntase como unha ferramenta autoadministrable, gratuÃta e accesible, deseñada especificamente para persoas de idade superior a 55 anos sen sÃntomas evidentes de deterioración cognitiva. O seu aspecto máis innovador é a combinación de tres elementos cientÃfico-tecnolóxicos: a gamificación de probas de memoria convencionais para a detección da deterioración cognitiva usados en contornas sociosanitarias e a análise baseada en intelixencia artificial e aprendizaxe automática (machine learning), cumprindo os criterios de validez psicométrica na construción dos tests dixitalizados.
A principal misión de The Mind Guardian é ofrecer un apoio tanxible tanto ás persoas afectadas como ás súas familias e coidadores, considerando a detección temperá como un vector de mellora significativa na calidade de vida facilitando intervencións máis efectivas desde as etapas iniciais da enfermidade. O seu gran valor radica pois na capacidade de detectar de maneira precoz os primeiros signos de deterioración cognitiva que poden ser orixe de enfermidades como o Alzheimer, o que pode contribuÃr a aumentar a calidade de vida ata en 10 anos e reducir os efectos das demencias ata nun 40%.
Un proxecto que arranca hai máis de 10 anos
O proxecto de investigación que fixo posible o desenvolvemento de The Mind Guardian remóntase a 2014, coa creación dun grupo de investigadores multidisciplinar dos ámbitos tecnolóxico e sociosanitario nas universidades de Vigo e de Santiago de Compostela para a combinación de técnicas de gamificación e intelixencia artificial, con criterios de validez psicométrica, como instrumento de cribado de deterioración cognitiva. A resultas dos seus avances, o Grupo de EnxeñerÃa de Sistemas Telemáticos de atlanTTic encargouse dunha baterÃa de seis videoxogos para avaliar a memoria episódica, executiva, memoria de traballo, memoria semántica, memoria procedemental e atención; cada un deles baseado nun test convencional usados en contornas sociosanitarias.
Probas piloto en centros de dÃa, asociaciónsÂ…
Entre 2016 e 2023 leváronse a cabo diferentes probas piloto con esta baterÃa de videoxogos en diferentes centros de dÃa, asociacións de persoas maiores e entidades vinculadas co tratamento das demencias, como a Asociación galega de familiares con Alzhéimer, Afaga. Os resultados máis recentes cobren 152 usuarios con valores de validación cruzada que alcanzan o 97% en precisión (accuracy) e confirman a usabilidade e aceptabilidade do instrumento por parte das persoas participantes.
Como consecuencia do proceso de adestramento dos algoritmos de aprendizaxe automática e as avaliacións realizadas a persoas maiores ao longo do proxecto, identificouse que era suficiente enfocarse na memoria episódica, semántica e procedemental para concluÃr uns resultados estatisticamente significativos para identificar a unha persoa como sa, con deterioración cognitiva leve ou con demencia nun proceso de cribado. Adicionalmente, levouse a cabo a validación de usabilidade no marco dun proxecto europeo, con 150 persoas adicionais en diferentes paÃses utilizando o Technology Acceptance Model (TAM). Este traballo de investigación culminou nunha tese de doutoramento defendida na Universidade de Vigo, asà como en diferentes publicacións en revistas cientÃficas de alto nivel.
A UVigo é a titular dos dereitos
En 2022, Samsung Iberia e a Universidade de Vigo comezan a explorar a posibilidade de ofrecer estas probas en formato de aplicación gratuÃta para autoavaliación en ámbito domiciliario e facilitar asà un cribado inicial a grande escala para, finalmente, asinar en 2024 un convenio de colaboración entre a Universidade de Vigo e Samsung Iberia para impulsar o desenvolvemento e posta ao dispor de The Mind Guardian, de cuxos dereitos é titular a Universidade de Vigo.
O proxecto levouse a cabo tamén coa colaboración desde o ámbito clÃnico do Grupo de Neurociencia Traslacional do Instituto de Investigación Sanitaria Galicia Sur, a axencia Cheil Spain como titular da aplicación e a súa distribución os usuarios finais, e Innatial Developers S.L., firma galega experta en integración de sistemas Android.
Samsung, como socio tecnolóxico, xogou un papel crucial, achegando os recursos necesarios para escalar o proxecto desde o ámbito académico ata a súa transformación nunha aplicación, cun especial foco no deseño e usabilidade para optimizar a experiencia de usuario garantindo que a aplicación sexa intuitiva e funcional para o seu uso polo público obxectivo e nunha contorna autoxestionada.
“Enfocámonos no desenvolvemento dunha baterÃa de ‘serious gamesÂ’ para a detección temperá da deterioración cognitiva, integrando técnicas de gamificación e IA longamente experimentadas no centro de investigación atlanTTic da Universidade de Vigo. Grazas a un equipo multidisciplinario de investigadores, exploramos a combinación de videoxogos e machine learning para avaliar distintos tipos de memoria e detectar sinais de deterioración cognitiva leve. O noso traballo centrouse na incorporación de algoritmos de IA desenvolvidos previamente en atlanTTic na app de The Mind Guardian e que mostraran un nivel de exactitude do 97,1%, o que demostra o enorme potencial da tecnoloxÃa para a detección temperá de deterioración cognitiva en masa; algo moi custoso en tempo e recursos mediante as técnicas actuais de cribado”, asevera Luis Anido, catedrático de EnxeñerÃa Telemática e investigador especializado en tecnoloxÃa aplicada á saúde e intelixencia artificial de atlanTTic.
O presidente da Xunta, Alfonso Rueda, resaltou hoxe que Galicia asumirá desde mañá 'a plena xestión sobre o seu litoral', un 'feito histórico desde o punto de vista do autogoberno' que virá acompañado da posta en marcha de xeito inmediato de dous novos servizos, unha nova canle de información á cidadanÃa e a posibilidade de unificar nun só formulario calquera trámite ou solicitude sobre o litoral. Deste xeito, o Goberno autonómico prepárase para asumir o autogoberno pleno do litoral co traspaso efectivo a Galicia a partir de mañá das funcións, medios e servizos en materia de ordenación costeira.
A primeira fase do piloto do proxecto Xenoma Galicia permitiu detectar, entre os máis de 1.000 participantes aos que se lle recolleu unha mostra de sangue, 14 novos casos de alto risco para as patoloxÃas investigadas de cancro de mama e ovario hereditario, sÃndrome de Lynch e hipercolesterolemia familiar. A ConsellerÃa de Sanidade presentou esta mañá ante o Consello da Xunta un informe de situación do piloto do proxecto Xenoma Galicia. Cun investimento de 20 millóns de euros, o Goberno galego márcase o obxectivo de recompilar o ADN de 400.000 persoas. Pola porcentaxe de poboación incluÃda, Xenoma Galicia é un dos proxectos de maior envergadura do mundo. Permitirá ofrecer tratamentos farmacolóxicos individualizados, predicir o risco de enfermidades antes de apareceren para poder anticiparse a elas e evitalas grazas ao estudo do xenoma e da historia clÃnica.
