É, en definitiva, unha exploración de como terÃa sido a historia se algo houbese cambiado, a historia do que xa non foi.
Moi presente na literatura, no cine e nas series distópicas, a historia alternativa será o vindeiro mes a protagonista dun congreso internacional no campus de Vigo. Entre os dÃas 26 e 27 de marzo, especialistas principalmente de España e Portugal daranse cita na Facultade de Ciencias XurÃdicas e do Traballo no marco da Conferencia Internacional de Historia Mundial WhatIf'24/25.
Tras tres edicións en Portugal, o evento recala neste 2025 e Vigo e faino no marco do proxecto de Europa Creativa, HYP - Hypothesis You Preserve impulsado por un consorcio internacional formado pola Universidade de Vigo, a Universidade de Porto e a École Pratique des Hautes Études de ParÃs.
Un congreso aberto e de balde centrado nas enciclopedias creativas e colaborativas
O congreso WhatIf'24/25 está organizo conxuntamente pola Universidade de Vigo e a Casa Común de ReitorÃa da Universidade de Oporto e as inscricións, de balde, están abertas ata o 15 de marzo. Como explica a profesora Rosa Ricoy, responsable da organización xunto coa investigadora da Universidade do Porto Ana da Silveira Moura, “o simposio está dirixo a calquera persoa, de dentro ou fóra da comunidade universitaria, que teña interese pola historia alternativa”. Baixo o lema principal Enciclopedias creativas e colaborativas presentaranse traballos sobre temática relacionada coa historia alternativa, como, por exemplo, experiencias educativas recorrendo á historia alternativa e alternada, historia alternativa como método de investigacións nas ciencias naturais ou médicas ou historia alternativa e cognición. Todos os artigos aceptados publicaranse na revista Hypothesis Historia Periodical.
“Agardamos ter unha boa proposta de iniciativas ata que peche o perÃodo de envio de resumos, este venres 28 febreiro. No último congreso tivemos un impacto directo de participantes a diversas actividades (conferencias, roteiro, taller, etc) de máis de 100 persoas e agardamos superar o número nesta ocasión, pois participarán persoas de varios paÃses de xeito presencial e virtual”.
Ademais, no marco do congreso tamén haberá un espazo para conmemorar o 8M, con varias mesas e palestras con perspectiva de xénero e historia alternativa. “Queremos poñer o foco sobre valores tan importantes como a igualdade e a non discriminación, perspectiva que está en todo o que facemos no proxecto HYP. É por iso que tamén agradecemos a tódalas institucións participantes, principalmente ao Instituto de Xustiza e Xénero da UVigo, IXEX, que colaboran na súa realización”.
Proxecto de Europa Creativa: HYP: Hypothesis You Preserve
O congreso WhatIf'24/25 desenvólvese no marco do proxecto HYP (Hypothesis You Preserve), que busca xerar sinerxÃas entre a escritura creativa, a historia alternativa e os produtos académicos creativos, para construÃr e desenvolver a empatÃa transnacional e o interese pola memoria e a cultura europeas colectivas e compartidas. Con tres socios de España, Portugal e Francia, baséase tanto nos tres patrimonios culturais nacionais e o fluxo de inmigrantes entre eles durante os últimos cen anos, como nos acervos culturais nacionais e transnacionais resultantes.
Como explica Ricoy, o alumnado implicado “pode empregar arquivos, documentación, historias ou tradicións individuais, familiares ou comunitarias para desenvolver un obxecto de escritura e cultura, explorando o patrimonio común europeo e o coñecemento histórico transnacional no proceso”. O obxectivo é salientar ou preservar os valores da UE como igualdade e non discriminación, protección do patrimonio cultural, sustentabilidade, dignidade humana, liberdade, democracia, dereitos humanos, estado de dereito...
Ademais, HYP presenta unha parte de interese pola investigación sobre creatividade verde, poñendo o foco sobre a sustentabilidade ambiental dos produtos dixitais creativos e sobre o desenvolvemento do impacto da tecnoloxÃa en relación coa industria cultural e o medio ambiente.
Outras propostas do proxecto HYP
Esta será a segunda vez que unha das actividades do proxecto HYP recale na Universidade de Vigo, xa que no mes de setembro o campus de Pontevedra acolleu un simposio con especialistas dos tres paÃses para reflexionar sobre Europa creando unha “historia alternativa”.
O proxecto tamén tivo a súa presencia en varias materias do Grao en Dirección e Xestión Pública a través dunha ABP: Aprendizaxe Baseada en Proxectos. Como explica Rocoy, nela “o alumnado aprendeu e desenvolveu fanzines e acazines (fanzines orientados á divulgación cientÃfica) para a Enciclopedia Dixital Colaborativa Europea que ansiamos fornecer”.