miércoles, 3 de diciembre de 2025
O ecosistema galego serviu para facer unha posta en común das propostas que se levan a cabo dende diferentes ámbitos para impulsar esta transición controlada pola cidadanÃa e as pemes locais.
Como explicaba na apertura o catedrático da UVigo Xavier Simón, a xornada está organizada polo Observatorio Eólico de Galicia, do que é responsable, xunto co Centro Interuniversitario de Investigación da Paisaxe Atlántica, Cispac, a Universidade de Vigo e o proxecto EC4Rural, entidades todas elas “aliñadas para traballar no desenvolvemento da transición enerxética dende o ámbito comunitario e sobre todo no medio rural”.
No evento, na Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais, déronse cita iniciativas e actores esenciais do ecosistema enerxético galego en clave comunitaria como o Inega, as oficinas de transformación comunitaria, entidades locais, concellos, deputacións, comunidades de montes e proxectos europeos con participación galega, entre outras iniciativas. A idea, explica Simón, é que a xornada sirva para “pór en valor o traballo e a implicación destas entidades no impulso de iniciativas comunitarias no ámbito da transición enerxética e dar a coñecer o marco institucional que a Xunta desenvolve para o impulso deste tipo de iniciativas”. De feito, destaca o catedrático, “queremos demostrar que xa podemos falar dun ecosistema galego de transición enerxética dirixido polas comunidades locais”, con iniciativas que desde o rural se están a poñer en marcha “para que os concellos e a cidadanÃa deses territorios non fique á marxe dese proceso”.
Primeiro parque eólico comunitario de Galicia
A xornada serviu tamén para lanzar o proceso social para a posta en marcha do primeiro parque eólico comunitario de Galicia. Como explica o catedrático da UVigo, “despois dun ano con contactos previos, o Oega lanza o proceso social para a captación de apoios para a posta en marcha do Parque Eólico Comunitario Quiñón do Ar, que consistirá nun único aeroxerador de 4,2 MW”. Esta acción, explica Simón, “insÃrese dentro dunha iniciativa de varios investigadores da UVigo mediante a creación dunha empresa de base cooperativa a partir dos resultados da súa investigación”. Estará situado no concello de A Lama, previo acordo cos propietarios das terras. “Realizarase un investimento de arredor 6 millóns de euros, resultado das achegas ao seu capital social por parte da cidadanÃa interesada, das Comunidades de Montes Veciñais en Man Común, dos concellos e deputacións, das pequenas e medianas empresas, tanto do sector enerxético como doutros sectores e da Xunta de Galicia”. Neste sentido, Simón destaca que a iniciativa de poñer en marcha este parque eólico ”encaixa perfectamente” co estipulado na recentemente aprobada Lei 2/2024, do 7 de novembro, de promoción dos beneficios sociais e económicos dos proxectos que utilizan os recursos naturais de Galicia. “A produción estimada polo parque eólico alcanzarÃa para obter a cantidade equivalente de enerxÃa consumida anualmente por 3500 familias e deixarÃanse de emitir case 30.000 tm de CO2”.
O ecosistema galego de comunidades enerxéticas comunitarias
A xornada arrancou co relatorio de José Ãngel Abad, xefe da Ãrea de Aforro e Eficiencia Enerxética, Inega, unha entidade á que Xavier Simón agradeceu a súa implicación, porque “os fondos principais que teñen os concellos, as organizacións sen ánimo de lucro e a cidadanÃa para seren parte da transición enerxética proceden de fondos que xestiona o Inega”. Abad repasou na súa intervención as principais caracterÃsticas do sistema enerxético en Galicia, a Axenda Enerxética de Galicia 2030 e os detalles da Convocatoria de planificación enerxética de entidades locais e comunidades enerxéticas. Respecto da Axenda Enerxética, Abad destacou que os obxectivos estratéxicos pasan por converter Galicia nunha rexión neutra en carbono no 2050; diminuÃr a dependencia enerxética do exterior; a descarbonización dos sectores económicos e sociais; posicionar a Galicia como polo enerxético innovador e dotarse dun sector industrial máis competitivo, cunha nova industria máis eficiente e sostible.
Tras o relatorio de Abad tivo lugar unha mesa redonda con representantes das oficinas de transformación comunitaria da Deputación de Pontevedra e do Concello do Rosal, e tras unha pausa, un debate sobre iniciativas colectivas para o desenvolvemento rural, coa participación de Jose MarÃa Lago, delegado nas áreas de Medio Ambiente e EnerxÃa da Deputación de Ourense e de Galeosol SCG. A xornada da mañá completouse cun debate sobre as comunidades enerxéticas desenvolvidas dende o ámbito municipal, en concreto dos concello de Vilasantar, Moeche, Xermade e MuÃños.
Xa pola tarde haberá unha presentación de proxectos europeos con actores galegos, como Adelalix, Cel Rural, Comenerg e EC4Rural. De seguido, o protagonismo será para as comunidades de montes convertidas en prosumidoras, as de A Reigosa e Buchabade en Ponte Caldelas e as de Tameiga en Mos e Froxán en Lousame. Xa na parte final da xornada falarase doutras iniciativas comunitarias na transición enerxética, en concreto do caso de Mazaricos e de Moaña. Para pechar a xornada o Oega presentará os detalles sobre a posta en marcha do primeiro parque eólico comunitario en Galicia.
A Cidade da Cultura convida ás familias a descubrir a programación do Nadal no Gaiás, que hoxe arrinca coa apertura da instalación Soños de Argonautas. Esta proposta da arquitecta Nuria Prieto converte o Hall de Tirantes do Museo nunha paisaxe, feita con materiais de reciclaxe, de esferas luminosas e corredores inchables, presidida pola súa xa tradicional árbore de madeira. Ao longo de máis dun mes, o Gaiás acollerá un feixe de actividades que inclúen espectáculos teatrais e musicais, obradoiros familiares, visitas guiadas, realidade virtual ou un escape room.
O Programa de Desenvolvemento Rural (PDR) de Galicia 2014-2022 acada un grao de execución do 94,9 %, dato superior á media tanto dos programas españois como europeos. AsÃ, a media nacional sitúase no 91,8 % e a europea no 93,7 %. O PDR de Galicia ten unha dotación de 1.606 millóns de euros de gasto público total, dos cales 1.224 millóns corresponden a fondos Feader. Tendo en conta as previsións dos organismos xestores competentes, agárdase que o volume de pagamentos materializados neste mesmo mes de decembro supere o 99 % para o conxunto do programa, segundo subliñou Atán, quen mañá participará tamén na sesión de peche destas xornadas de traballo xunto co director xeral da PAC e do Control da Cadea Alimentaria, Juan José Cerviño.
