miércoles, 22 de octubre de 2025
O director cientÃfico do CiTIUS, Senén Barro Ameneiro, recollerá o galardón na ‘XVI Noite da EnxeñarÃa en Informática de GaliciaÂ’ a celebrar o 21 de xuño no Hotel OCA Puerta del Camino de Santiago como punto de encontro entre as colexiadas e colexiados do CPEIG e un gran número de empresas e profesionais TIC de Galicia.
O CiTIUS proxecta a intelixencia artificial de Galicia ao conxunto do Estado e a Europa con eventos de primeira liña mundial, como o ECAI 2024 –27 Congreso Europeo de Intelixencia Artificial–, ou liderando outros proxectos internacionais de alto impacto para mellorar a sociedade a través das tecnoloxÃas intelixentes.
O CiTIUS é o centro de investigación de referencia no ámbito da IA en Galicia, e un dos poucos especializados neste ámbito a nivel estatal. Pertence á Rede de Centros Singulares de Investigación da Universidade de Santiago de Compostela e forma parte da Rede CIGUS, que integra aos Centros de Investigación de excelencia acreditados na actualidade pola Xunta de Galicia. En pouco máis de 10 anos de vida, o CiTIUS tense convertido en referente de investigación no campo da intelixencia artificial.
FrutÃfera traxectoria
O centro participa en nove proxectos europeos, liderando algúns tan importantes como HYBRIDS, unha iniciativa paneuropea para a detección de desinformación, discursos de odio e noticias falsas en Internet; NL4XAI, un proxecto que proporciona as máquinas tecnoloxÃas de linguaxe natural para que poidan explicar o fundamento das súas decisións; e MENELAOS_NT, un consorcio internacional que busca aplicar tecnoloxÃas intelixentes para integrar de xeito óptimo datos de sensores de diferentes tipos, tanto a nivel macro como microscópico, co obxectivo de explorar o medio ambiente de maneira multimodal.
Ademais, o CiTIUS é o único centro de investigación en España que lidera dúas cátedras universidade-empresa concedidas polo Estado no presente ano: ‘CAMELIAÂ’, un proxecto en colaboración coa empresa Plexus Tech, centrado no ámbito da intelixencia artificial aplicada á medicina personalizada de precisión; e a Cátedra Chip Televés-USC, enfocada no campo do deseño microelectrónico. Tamén lidera conxuntamente co Instituto da Lingua Galega (ILG) o Proxecto Nós, que ten como obxectivo desenvolver os recursos tecnolóxicos que sitúen ao galego na sociedade e na economÃa da intelixencia artificial, como acontece xa con desenvolvementos como o primeiro tradutor neuronal libre ao galego a partir do castelán, inglés, catalán e éuscaro. Ademais, Nós forma parte do Proxecto ILENIA, financiado polo PERTE Nova economÃa da lingua, para impulsar de xeito cooperativo as tecnoloxÃas lingüÃsticas nas linguas do Estado, e da estratexia española para o desenvolvemento de modelos fundacionais, que hoxe son a vangarda da IA.
Desde a súa fundación en 2012, o CiTIUS alumeou a creación de catro compañÃas de base tecnolóxica, xurdidas como spin-offs da investigación do centro: Cilenis, Imagames, InVerbis, e Situm Technologies, lÃder mundial en tecnoloxÃas de posicionamento global en interiores.
O centro está formado por un equipo de máis de 150 persoas (31 delas investigadoras ‘seniorÂ’) e contou cun orzamento de máis de 11 millóns de euros nos últimos 3 anos, destacando os proxectos europeos (21%) e contratos de transferencia (20%). A súa actividade investigadora organÃzase en torno a catro ámbitos cientÃficos: Dispositivos e computación verde e intelixente, fundamentos da Intelixencia Artificial, tecnoloxÃas intelixentes e marco ético, legal, social, económico e cultural (ELSEC).
En torno ao 75% do alumnado galego de 5º e 6º de Primaria e de ESO dispón de teléfono móbil e a maiorÃa conéctase a internet practicamente a diario, segundo se desprende da V Enquisa de diagnose da convivencia 2025. O estudo consta dun amplo bloque sobre a convivencia nos centros escolares tanto para alumnado de ensino obrigatorio (Primaria e ESO) como postobrigatorio (Bacharelato e Formación Profesional) e outro bloque enfocado aos hábitos sociais do alumnado, que se introduciou por primeira vez na enquisa de 2023. Arredor do 90% do alumnado (91,6% dos estudantes de 5º e 6º de Educación Primaria, o 84,33% dos de ESO e os 78,83% dos de ensinanzas postobrigatorias) afirman que nunca ou case nunca recibiu condutas intimidatorias por estes medios.
Reinventio combina números de ilusionismo, acrobacias e danza contemporánea nunha proposta de 90 minutos que aborda a ilusión, a superación e o espÃrito transformador do Camiño de Santiago. A dirección artÃstica corre a cargo do ilusionista ferrolán MartÃn Varela, xunto coa coreógrafa Mercedes Suárez e a compañÃa Druida Danza, profesionais galegos de ampla traxectoria que integran elementos de danza clásica e contemporánea con técnicas circenses innovadoras, acompañadas dun coidado deseño escenográfico, musical e lumÃnico que reforza o carácter visual e emocional do espectáculo.
