lunes, 13 de octubre de 2025
Agora, un equipo do Centro Singular de Investigación en Medicina Molecular e Enfermidades Crónicas da USC (CiMUS), liderado por Diana Guallar, acaba de conseguir financiamento para examinar os ARNs cuxas modificacións son alteradas co envellecemento; e explorar a modulación farmacolóxica destas marcas reversibles como unha nova terapia para mellorar a calidade de vida durante esta etapa. A investigación conta con financiamento dunha bolsa da Fundación Ramón Areces.
O traballo da USC foi un dos 19 recoñecidos en toda España na última convocatoria do concurso de Axudas á Investigación en Ciencias da Vida e da Materia. En total, a entidade destina preto de 130.000 euros a esta investigación galega sobre as modificacións quÃmicas dos ARNs asociadas á lonxevidade. “AÃnda que en estudos recentes a regulación destas marcas quÃmicas reversibles veu relacionándose coa idade noutros organismos, debido á súa complexidade, en mamÃferos non se coñece con exactitude o papel que xogan. E é aquà onde se nos abre un horizonte prometedor cara a novas terapias”, asegura Diana Guallar.
Reescribir o ARN
Os ARNs modifÃcanse quimicamente (epitranscriptomicamente) en todos os organismos, dende os fermentos ata os humanos, e estas modificacións poden afectar a todas as etapas do metabolismo do ARN, dende a súa estabilidade ata a súa localización ou potencial de codificación de proteÃnas. Demostrouse que estas marcas desempeñan funcións chave no desenvolvemento embrionario, a adaptación ao estrés e as respostas inmunitarias innatas, entre outras. De feito, as modificacións de ARN están máis preto das nosas vidas do que podemos imaxinar, xa que un aspecto clave das vacinas de ARNm contra a COVID-19 foi a modificación quÃmica N1-metilpseudouridina (m1Ψ) nestes ARNs para aumentar a súa eficacia.
Debido ao continuo aumento da esperanza de vida nas sociedades occidentais, o envellecemento converteuse no maior factor de risco para a maiorÃa das enfermidades humanas, como os trastornos cardiovasculares e metabólicos, o cancro e os procesos neurodexenerativos.
A pesar de que a regulación epitranscriptómica está a empezar a ser asociada coa lonxevidade e o envellecemento en vermes e fermentos, en mamÃferos non se coñece con exactitude o papel que xogan estas modificacións quÃmicas do ARN. Por iso, “o proxecto que levamos a cabo proponse examinar os ARNs cuxas modificacións son alteradas co envellecemento, e explorar a modulación farmacolóxica destas marcas reversibles como unha nova terapia para mellorar a calidade de vida durante o envellecemento”, sostén a investigadora da USC.
Nova era de investigación
Guallar admite que, a pesar da gran cantidade de estudos realizados ata a data sobre o envellecemento, “a súa complexidade intrÃnseca ten dificultado o desenvolvemento de estratexias clÃnicas de éxito para contrarrestalo. Dado que a metilación do ARN é reversible, propón levar a cabo a disección da “combinación mÃnima de moduladores epitranscriptómicos que poderÃan usarse para reverter as caracterÃsticas do envellecemento”. Inmersos nunha nova era de investigación sobre modificacións do ARN, “este proxecto pretende dilucidar novos mecanismos subxacentes ao envellecemento, proporcionando novos biomarcadores e estratexias para abordar esta inevitable consecuencia da vida”, explica.
Persoal investigador do Centro Singular en QuÃmica Biolóxica e Materiais Moleculares da USC (CiQUS) acaba de presentar unha innovadora estratexia molecular para transportar fármacos contra o cancro ata o núcleo de células tumorais para que poidan desenvolver a súa función terapéutica. Neste caso, os estudos realizáronse con doxorrubicina, un fármaco habitual en quimioterapia. O seu uso prolongado pode xerar células resistentes, un fenómeno que este traballo consegue sortear mantendo a súa actividade antitumoral. O avance parte dunha idea sinxela pero poderosa: a capacidade dos péptidos cÃclicos — pequenas cadeas de aminoácidos pechadas en forma de anel— para amontoarse e formar estruturas cilÃndricas ocas (nanotubos) nas membranas deste tipo de células.
O Centro Galego de Arte Contemporánea inaugura hoxe Nicasso, unha mostra que ofrece unha mirada crÃtica e irónica sobre as diversas lecturas que se fixeron da obra de Picasso desde a cultura popular. Trátase dunha exposición que amosa o traballo feito polo artista Carlos Pazos no que toma como referencia a famosa cerámica de Vallauris, localidade onde o artista malagueño se instalou entre 1948 e 1955 producindo unha extensa obra, para crear o esquema dun escaparate comercial. A peza, que se poderá contemplar ata o vindeiro 8 de febreiro, incide en cuestións relacionadas co consumo masivo e o desgaste estético das formas, pero tamén no poder do mercado da arte e a súa capacidade para crear sucedáneos que crean a ilusión de grandes obras únicas.
