viernes, 3 de mayo de 2024
Financiado polo programa Horizonte Europa, dentro das accións Marie Sklodowska-Curie Rise, trátase dun proxecto liderado pola Universidade de Nápoles, no que participan dez institucións académicas e entidades sociais e empresariais de España, Italia, Bélxica e Reino Unido. O seu principal propósito, como sinala o investigador do Post-Growth Innovation Lab Brais Suárez, é o de “investigar como serÃa a economÃa circular baixo outras configuracións sociais e polÃticas”, o que abrangue desde a análise teórica de diversos “futuros posibles” ao intento de pór en práctica algunhas das ideas xurdidas desta análise nuns casos de estudo centrados nas cadeas de subministro de produtos eléctricos e electrónicos.
“A economÃa circular é un concepto polÃtico. Detrás hai valores, intencións e ideoloxÃas polÃticas que afectan á forma na que se configuran os sistemas de economÃa circular. En Europa popularizouse baixo unha visión promercado que fala de reciclar ou de reempregar, pero isto non implica que se reduza a extracción de materiais ou a xeración de residuos”, sinala Suárez Eiroa, coordinador dun dos paquetes de traballo do proxecto. Financiado con preto de 350.000 euros nunha convocatoria de accións dirixidas a fomentar a mobilidade e o intercambio de coñecemento, trátase dun proxecto no que a UVigo está representada polo grupo dirixido por Mario Pansera. Xunto ao Post-Growth Innovation Lab, participan tamén investigadores das universidades de Sheffield, Sevilla e Catania, asà como de Nápoles. Fóra do ámbito académico, agrupa socios como a Asociación Andaluza de Electrodomésticos y Otros Equipamientos del Hogar, a empresa Revertia, a rede ABIS (Academy of Bussiness In Society), a organización italiana de defensa dos consumidores Federco e a Confederación Nacional Italiana de ArtesanÃa e Pequenas e Medianas Empresas.Â
A economÃa circular como un proceso polÃtico e non neutroÂ
“En liñas xerais, o sistema económico estúdase en todos os manuais como un sistema pechado, no que os fluxos económicos viaxan dun sitio a outro e xeran crecemento”, salienta Suárez Eiroa, que lembra que este tipo de modelos deixaron fóra durante décadas “ás cuestións ambientais e sociais”, ata o desenvolvemento da idea da economÃa circular. Mais, como recolle a memoria deste proxecto, esta é vista con frecuencia como “un proceso directo, neutral e apolÃtico”, en lugar de como un “concepto polÃtico”, sinala. “O que pretende é crear a ilusión de que é posible pechar de novo o sistema económico para manter as cousas como ata agora. Trátanse os problemas ambientais como externalidades do sistema, pero non se analiza nin a natureza deses problemas ambientais nin as consecuencias sociais asociadas”, subliña este investigador, que incide en que este concepto reforza “mecanismos que buscan manter as cousas como ata agora”.Â
Fronte ás “solucións tecnocráticas actuais”, os socios deste proxecto inciden en que “hai unha falta de discusión sobre como se poderÃa organizar un sistema económico verdadeiramente circular”. Nese senso, ExPliCit (Exploring Plausible Circular Futures) busca dar resposta, como sinala Suárez, á pregunta de que acontecerÃa “se pensamos a economÃa circular baixo outras formas de ver o mundo e de organizar a produción e o consumo”.Â
Da análise global á realidade concreta dun sector
Fronte “unha economÃa circular baseada nun enfoque tecnocrático”, os impulsores deste proxecto fan énfase na necesidade de “reestruturar” as cadeas de subministro, o conxunto que engloba desde os provedores de materia prima e os produtores dun determinado ben, ata os canais de distribución, vendedores e clientes. A partir dun conxunto de indicadores ambientais, sociais e económicos, o proxecto busca analizar como poderÃan reconfigurarse estas cadeas tendo en conta, xunto aos aspectos ambientais, “cuestións de xénero ou de xustiza social ou laboral”, á vez que romper coa idea “de que é necesario crecer indefinidamente”.
Esta análise realizarase tanto desde unha óptica xeral como pondo o foco nun “conxunto de sectores estratéxicos clave”. Concretamente, na industria dos equipamentos eléctricos e electrónicos, dado a necesidade de “materias primas crÃticas” que implica, a complexidade das súas cadeas de subministro e o feito de que se trata dun sector no que a transición cara esa economÃa circular foi ata o de agora “moi limitada”, posto que menos do 20% dos seus residuos son
xestionados de acordo con criterios ambientais.Â
Tres anos de traballo
De 36 meses de duración e coordinado polo investigador Andrea Genovese, o proxecto articulase en tres paquetes de traballo, dous deles centrados, nunha análise “máis teórica” sobre “como poden ser esas configuracións alternativas”, explica Suárez. Ese é o caso do bloque que coordina este investigador e que se centra na definición das técnicas para a análise de diferentes escenarios e dun segundo consistente na identificación de redes de produción e cadeas de subministro compatibles con eses escenarios. Finalmente, o terceiro paquete de traballo dedicarase ao desenvolvemento de estudos de caso xunto cos socios non académicos, coa idea de pór a proba algunhas das ideas definidas nos dous bloques previos.Â
Nese senso, entre os traballos do proxecto figuran investigacións “sobre a compatibilidade dos modelos de economÃa circular con contextos económicos de libre mercado” e en sistemas orientados ao crecemento económico. Nun segundo chanzo, estudaranse “marcos de economÃa circular alternativos” para logo levar a cabo unha “comparación dos sistemas de produción lineal e circular” nas industrias seleccionadas. Finalmente, a investigación contempla o estudo de que mecanismos e iniciativas polÃticas permitirÃan favorecer a implantación destes modelos alternativos “O obxectivo serÃa chegar a definir certas polÃticas que poderÃan encamiñarnos cara eses futuros preferibles na organización da produción”, salienta Suárez dun proxecto que celebra o 17 e 18 de xaneiro a súa reunión de lanzamento en Nápoles.Â
A Cidade da Cultura súmase en maio á celebración do DÃa das Letras Galegas, dedicado este ano á música, profesora e poeta LuÃsa Villalta, cunha variada programación divulgativa destinada a dar a coñecer a súa figura e a súa obra a toda a cidadanÃa. Ao longo do mes das Letras, o Gaiás organiza propostas como unha lectura participativa de poemas, un encontro con rapazada de centros de ensino, unha exposición bibliográfica ou dúas propostas teatrais —para público adulto e público familiar—. A primeira destas actividades será o mércores 8 de maio, e consistirá nun encontro entre alumnado de dous dos institutos nos que LuÃsa Villalta se desempeñou como profesora e activista cultural.
De pais galegos, nace en Toledo, aos sete anos volve a Galicia e instálase coa familia en Ferrol. Na súa adolescencia séntese atraÃdo pola pintura e recibe clases do pintor ferrolán Felipe Bello Piñeiro, cursa estudos de maxisterio e exerce como mestre nacional en varias escolas. Máis tarde, en 1947 trasládase a Madrid para estudar belas artes na Escola de San Fernando, e licénciase en 1951. É nesta época cando abandona a pintura realista e entra en contacto coa corrente expresionista europea coa que sente afinidade non só no aspecto formal senón tamén polos seus contidos sociais. É tamén a época en que empeza a escribir as súas primeiras novelas e a interesarse pola filosofÃa, o ensaio e a literatura.
