jueves, 27 de noviembre de 2025
O modelado empÃrico dinámico é unha técnica non paramétrica que permite cruzar os datos dese arquivo coa situación actual e realizar estimacións sobre cal será o seu progreso. No caso da covid-19, ampliaron esa “librarÃa” de patróns non só ao pasado dalgunhas dinámicas en curso, senón tamén a procesos en curso en diferentes rexións que puidesen amosar coincidencias no seu comportamento. Este novo enfoque acaba de ser formulado no artigo Leveraging Geographically Distributed Data for Influenza and SARS-CoV-2 Non-Parametric Forecasting da revista Mathematics.
“Cando empezou a covid-19 empezamos a ver que os modelos matemáticos existentes tiñan certas eivas para predicir a evolución da pandemia”, explica o catedrático de Electromagnetismo da USC, pertencente ao Instituto de Materiais (iMATUS), Jorge Mira, que asina o artigo xunto ao catedrático de Análise Matemática da USC, Juan José Nieto, pertencente ao Centro de Investigación e TecnoloxÃa Matemática de Galicia (CITMAga). Tamén son asinantes da publicación, Iván Area da UVigo e do CITMAga, xunto cos investigadores Pablo Boullosa e Adrián Garea. “Basicamente o problema é que nos modelos de epidemioloxÃa clásicos hai comportamentos exponenciais, que fan algo análogo ao ‘efecto bolboretaÂ’ en meteoroloxÃa: pequenos cambios nos datos levan a notables cambios na predición”, explica Jorge Mira.
No caso da covid-19, esa variabilidade dos datos é orixinada “pola falta de homoxeneidade nas medidas polÃticas entre diferentes territorios, a resposta social ante esas medidas, e mesmo pola maneira de manexar os datos por parte das administracións públicas, con diferentes criterios na súa recollida e publicación”. Os autores desenvolveron un sistema que explorase o comportamento das pandemias en casos anteriores e buscase patróns nos datos actuais de xeito que, de detectarse algunha semellanza, a evolución do pasado puidese axudar a predicir o presente. O problema radicaba en que, no caso dunha nova pandemia como a covid-19, non hai “librarÃa” de casos pasados. Os autores deseñaron entón un novo método que construÃse unha “librarÃa” que permitise comparar zonas xeográficas nas que se desen esas coincidencias.
Unha técnica testada con éxito
O equipo testou con éxito esta técnica no relativo ao virus da gripe a partir dos datos proporcionados polo Instituto de Saúde Carlos III, entre os anos 2000 e 2020, de quince comunidades autónomas, asà como das cidades autónomas de Ceuta e Melilla. A continuación e, a partir da mesma fonte oficial, avaliaron o caso da covid-19 dende o inicio da pandemia e ata abril de 2021, tomando en consideración as diferentes vagas. En concreto, cuantificaron cantas veces á hora de elaborar as predicións, un determinado territorio reproduce patróns tomados da serie temporal do resto de rexións, asumindo que a dinámica desta rexión está relacionada coas demais. Tamén cuantificaron cantas veces reproduce tendencias da súa propia serie temporal, o que remarca que a dinámica deste territorio é diferente aos demais e construÃron redes de gripe e covid-19 para comprobar posibles coincidencias na distribución xeográfica das dúas enfermidades, evidenciando a singularidade da dinámica xeográfica desta última.
Os investigadores constataron como algúns territorios reproducen un gran número de patróns da súa propia evolución e non da de outros territorios; trátase dos casos da Comunidade de Madrid, a Comunidade Valenciana e AndalucÃa. En canto ás conexións, a rede da covid-19 é máis dispersa, non hai unha agrupación clara de tendencias como a que se dá na rede da gripe. De feito, as rexións do norte están máis conectadas coas do sur, reproducen patróns semellantes, mentres que no caso da gripe as conexións explicábanse en virtude do clima similar, “o que leva a incidencias comparables debido ao modo de vida que desenvolven as persoas”, sinalan os investigadores.
A dinámica da covid difire da gripe, a xuÃzo dos cientÃficos, entre outras razóns polas diferenzas na xestión da pandemia por parte das comunidades autónomas, “xa que foron maioritariamente independentes do goberno central e levaron a cabo diferentes medidas para deter a propagación da pandemia”. A gripe, pola contra, combateuse durante moitos anos con accións máis homoxéneas.
O director xeral de Relacións Exteriores e coa Unión Europea, Jesús Gamallo, participou hoxe na Comisión de PolÃtica Económica (ECON) do Comité Europeo das Rexións (CdR). No encontro, celebrado en Bruxelas, os representantes das rexións e cidades aprobaron un ditame sobre a Estratexia do Mercado Único. A Comisión Europea presentou esta estratexia en maio de 2025 para fortalecer o mercado interior da UE mediante a redución de barreiras comerciais, a simplificación de trámites, a promoción da dixitalización e o apoio ás pemes e ás startups. Esta decisión conta co apoio do Comité das Rexións e de Galicia, que pide á Comisión que vaia un paso máis alá eliminando as barreiras que seguen a limitar o potencial dun mercado de 450 millóns de consumidores, o segundo maior do mundo na actualidade.
A ConsellerÃa de Sanidade publica o informe de actividade das infeccións respiratorias agudas correspondente á semana do 17 ao 23 de novembro, que sinala que a actividade gripal en Galicia segue con intensidade baixa e tendencia crecente. Respecto da semana anterior, rexÃstrase un aumento na taxa de consultas por gripe en atención primaria dun 40,3 %. AsÃ, esta taxa sitúase en 72,1 consultas por 100.000 habitantes. Produciuse aumento da taxa en todos os grupos de idade, destacando o grupo de 0 a 4 anos cun aumento do 78 %. Os grupos coa maior taxa de consultas seguen a ser o de 0 a 4 anos con 188,4 consultas por 100.000 habitantes. No que atinxe ás áreas sanitarias, incrementáronse as consultas en todas elas, duplicándose o valor na área de Vigo e rexistrando un aumento das súas taxas as áreas de Ourense (96,6 %) e de Lugo (79,3 %).
