Notas de prensa

Editan por primeira vez en galego o libro 'Sobre a revolución dos orbes celestes' de Nicolás Copérnico

'Copérnico é un dos autores que máis influíu no devir da ciencia e resultaba abondo sorprendente non dispoñer dunha versión en galego da súa obra'. A esta situación foi a que lle puxeron solución os profesores da UVigo Nicanor Alonso e Miguel Mirás e o poeta e profesor de educación secundaria Raúl Gómez Pato, autores de 'O libro que ninguén puido ler', primeira tradución ao galego da obra de Nicolás Copérnico 'Sobre a revolución dos orbes celestes', publicado en latín no 1543.

Nela, o autor avoga por unha idea naquel intre absolutamente revolucionaria: o modelo heliocéntrico do universo, coa Terra xirando ao redor do Sol, fronte ao xeocéntrico –co Sol xirando a redor da Terra- imperante ata daquela.

Editado polo Servizo de Publicacións da Uvigo, O libro que ninguén puido ler permite achegar na súa propia lingua á sociedade galega un dos textos científicos máis relevantes da historia. Trátase dun conxunto de textos científicos cos que Copérnico sabía que abriría a caixa de Pandora, polo que dubidou moito antes de dalos a coñecer, facéndoo finalmente en 1543. O primeiro exemplar chegou ás súas mans o 24 de maio dese mesmo ano, estando el xa no seu leito de morte, a salvo de represalias. O texto non tardou en pasar a formar parte da lista de libros prohibidos pola Igrexa Católica, pero, co tempo, non se puido evitar que outros tomasen a testemuña, sufrindo por iso duros castigos: Giordano Bruno morrerá na fogueira, e Galileo Galilei deberá abxurar en público desta idea.

En homenaxe a estes continuadores das ideas de Copérnico, a obra inclúe a tradución ao galego da sentenza que condenou a Galileo en 1633 e a abxuración que se viu obrigado a pronunciar para salvar a vida, “documentos de grande interese histórico”, tal e como destacan os autores. “Ademais na obra presentamos un estudo polo miúdo do texto, explicando os seus aspectos matemáticos e incorporando datos relevantes sobre o contexto histórico”, salienta Alonso, quen recalca o feito de que, precisamente por este motivo, a obra “pode interesar tanto aos que se acheguen a el como curiosidade científica como histórica”.

Ciencia e humanidades, “lonxe de ser antagónicas son complementarias”

A tradución fíxose directamente ao galego dende a versión orixinal en latín grazas ao profesor Raúl G. Pato. “A necesidade da tradución estaba clara e contabamos co apoio da Universidade a través do Servizo de Publicacións, pero nós somos docentes de Matemáticas e o texto orixinal a traducir, de 1543, estaba en latín”, explican os docentes da UVigo. E aí tiveron a “inmensa fortuna” de atopar ao profesor Raúl Gómez Pato, a quen non coñecían, pero que dende o primeiro momento se comprometeu a axudalos. El foi o encargado de traducir o texto directamente ao galego dende o latín. “Honradamente, este libro non tería visto a luz de non ser pola súa intervención. Foi a nosa primeira colaboración, e oxalá non sexa a última, pois o contacto entre docentes da Universidade e de centros de ensino medio é moi beneficioso para todos”, recalca Alonso, recalcando a idea de que o libro é un exemplo de colaboración entre o ensino universitario e o secundario, ademais de pór de manifesto “que as Humanidades e a Ciencia, lonxe de ser antagónicas, son complementarias”.

Matemáticos comprometidos coa divulgación científica en galego

Esta non é, nin moito menos, a primeira obra divulgativa realizada de xeito conxunto polos docentes Nicolás Alonso e Miguel Mirás. Ás súas costas contan xa con traballos como a tradución do libro Arenarius de Arquímedes, considerado o primeiro texto de divulgación científica da historia, e o libro Mate-glifos. Orixe e evolución dos símbolos en matemáticas, o único texto a nivel mundial que amosa a historia da ciencia numérica acompañada de anécdotas, problemas clásicos e crebacabezas.

“Na nosa opinión o galego goza dunha produción literaria dun nivel excelente, cun abano importante de autoras e autores que proporcionan unha literatura variada e de calidade, pero por desgraza non se pode dicir o mesmo no campo científico”, salienta Alonso, quen considera que neste eido hai dúas tarefas pendentes: a divulgación científica, por unha banda, e a tradución de textos científicos, pola outra. “A nosa intención nestes últimos anos é paliar no posible este baleiro e desta volta tocou actuar traballando no segundo dos apartados”, salientan os autores, ao que engaden que tamén se trata de “desbotar de vez a idea de que a nosa lingua non é útil para facer ou falar de ciencia. Se persoas da talla de Copérnico falan galego, que persoa culta pode negarse a facelo?”.

As persoas interesadas en mercar este libro poden consultar os puntos de venda na web do Servizo de Publicacións.

Universidade de Vigo, 2022-01-12

Actualidad

Foto del resto de noticias (festival-abanea-2025.jpg) O Festival Abanea celebrará entre o 16 e o 20 de xullo a súa cuarta edición cun programa de danza contemporánea de distintos estilos que distribuirá 15 funcións de nove compañías entre os concellos de Ames, Outes, Marín, Foz e Celanova. ISMO Cultura, colectivo organizador do encontro, estenderá así a súa actividade de exhibición e dinamización ás catro provincias. A bailarina Andrea Castro presentou a primeira fase do espectáculo Lola y los lamentos, como artista seleccionada para o acompañamento bienal 2025–2026 co que o festival apoia procesos de creación de artistas emerxentes e que nesta edición terá como resultado a estrea de 'A mona de seda'.
Foto de la tercera plana (trensturisticos.jpg) A campaña de Trens Turísticos da Xunta de Galicia sigue o seu percorrido este mes de xullo de xullo con varios dos traxectos practicamente vendidos, o que da mostra da excepcional acollida deste produto turístico deseñado por Turismo de Galicia en colaboración con Renfe e o Instituto Ourensán de Desenvolvemento Económico – INORDE, dependente da Deputación de Ourense. Cun nivel xeral de ocupación do 71,4%, aínda quedan billetes sobre todo para as saídas de agosto, setembro e outubro. Están á venda a totalidade dos traxectos que compoñen o programa de Trens Turísticos de Galicia. As persoas que queiran gozar desta experiencia singular, que une o desprazamento en tren con visitas a lugares senlleiros da comunidade, teñen aínda oportunidade de comprar o seu billete para os traxectos nos que quedan prazas.

Notas

O 23 de novembro de 2023, despois de millóns de anos de viaxe a través do universo, unha sinal en forma de ondas gravitacionais chegou á Terra. Foi detectada ao mesmo tempo polos observatorios de Hanford e Livingston, separados por máis de 3.000 quilómetros nos Estados Unidos. Pero esta sinal, bautizada como GW231123, non era unha máis: foi causada pola colisión de buracos negros máis brutal que a humanidade puido observar ata agora.
O investigador galego Rafael Carballeira Coego, membro do Grupo de Investigación en Cambio Ambiental e Paleobioloxía (GRICA) do Centro de Investigacións Científicas Avanzadas (CICA) da Universidade da Coruña, participa nun destacado proxecto internacional que busca reconstruír a historia do fenómeno climático El Niño ao longo de milleiros de anos. A investigación desenvolverase na lagoa La Niña, situada na costa norte do Perú, un enclave estratéxico para o estudo do sistema climático do Pacífico.
PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
HOMENAXES EGERIA
PUBLICACIONES