Ao longo de tres dÃas se presentarán máis dun cento de relatorios sobre lingua, lingüÃstica e o impacto que nelas teñen as novas tecnoloxÃas dixitais, tanto no exercicio profesional da tradución e a interpretación, como na ensinanza de idiomas e no tratamento automático das linguas.
Organizado polos profesores José Yuste, Óscar Ferreiro, Ramón Méndez e Emmanuel Bourgoin, do Grupo de investigación Tradución & Paratradución da Universidade de Vigo, a inauguración do encontro contou coa participación, ademais do propio equipo organizador, dos reitores das universidades de Vigo e do Minho, Manuel Reigosa e Rui Vieira de Castro, asà como do decano da Facultade de FiloloxÃa e Tradución, José Montero. Os tres aproveitaron este acto para pór o foco na fortaleza das humanidades e reclamar para elas “un futuro brillante”, tal e como recalcou o propio Reigosa. “As humanidades seguen a ter un papel primordial nas universidades”, considerou o reitor vigués, facendo fincapé na idea de que “a universidade é algo máis que unha formación de egresados que poidan ocupar postos tecnoloxicamente elevados, a universidade ten que ser a que forneza á sociedade no seu conxunto de pensamento, de pensamento crÃtico e, nese senso, as humanidades xogan un papel central”. Nesta liña, o seu homólogo na Universidade do Minho fixo referencia á hipermencionada crise das humanidades e o papel que teñen nun mundo no que prima a economÃa e a tecnoloxÃa, “neste contexto cobran importancia encontros como este nos que se interconexionan temáticas como lingüÃstica e tecnoloxÃa, unha conexión que, a todas luces, é máis que estimulante”.
Innovación e multilingüismo caracterizan o programa
No nome do comité organizador, o profesor José Yuste relatou como a organización deste encontro internacional, con todos os retos que trouxo consigo, lles coincidiu coa preparación da documentación da solicitude que realizaron á Xunta e que os levou a conseguir o pasado mes de agosto a Mención de Excelencia para o seu Máster en Tradución para a Comunicación Internacional, MTCI. “Desde que se creou o noso grupo de investigación no ano 2005 sempre destacou polo seu carácter innovador e as súas maneiras nada convencionais de actuar, de feito, fomos os primeiros en empregar as ‘novasÂ’ tecnoloxÃas da UVigo para facer unha auténtica transferencia do coñecemento coa creación de tres programas de televisión de web Tv dedicados exclusivamente ao mundo de la tradución”, salientou Yuste. Desde o pasado mes de maio, cando foron convidados a organizar o congreso, centraron os seus esforzos en que saÃse como se esperaba dunha cita internacional que acada a súa sexta edición, tras celebrarse en paÃses como Italia ou Portugal. “Puxemos en marcha unha web do congreso única no seu estilo e editada sempre nos cinco idiomas do congreso: español, galego, portugués, francés e inglés”, salientou o docente, quen reivindicou o multilingüismo como o factor máis destacado do programa do evento. “Non hai máis que botarlle unha ollada ás 128 páxinas do libro de resumos para decatarse da boa saúde destas cinco linguas á hora de analizar, de expor, de criticar, de reflexionar e, sobre todo, de dar exemplos prácticos das diferentes aplicacións da tecnoloxÃa dixital en tradución e interpretación, na ensinanza das linguas e no tratamento automático das mesmas”, reinvindicou Yuste.
A forma de ser “inquieta” deste grupo de investigación fÃxolles tamén, como eles mesmos indicaron, ser moi activos nas redes sociais e, segundo indicaron, non houbo dÃa ata hoxe que non publicaran nas contas que crearon en Facebook, Instagram e Twitter especÃficas para este evento cientÃfico.
‘Sentido’ e ‘sensibilidade’, na conferencia inaugural
A conferencia inaugural do congreso correu a cargo do profesor da Universidade de Salamanca Jesús Torres, experto en tecnoloxÃas de tradución, localización de sitios web e software, quen, mediante unha análise baseada, á vez, na observación e a experimentación de prácticas concretas de aplicación tecnolóxica na tradución (contornas asistidas de tradución, tradución automática, ferramentas de xestión de proxectos e tradución colaborativaÂ…) fixo un repaso crÃtico da evolución da tecnoloxÃa da tradución nestas dúas primeiras décadas do século XXI.
Baixo o tÃtulo Sentido e sensibilidade das tecnoloxÃas en tradución e a súa formación, Torres formulou a necesidade “dun coñecemento da tecnoloxÃa ‘ÃntimoÂ’, por dentro e por fóra, isto é, dun coñecemento a fondo das súas caracterÃsticas relevantes, dos seus modos de relación coa linguaxe e a comunicación, asà como das formas nas que as tecnoloxÃas da tradución convidan a adaptar a percepción do comportamento sobre os actos da tradución e, por tanto, a transformar a tradución, os seus profesionais e os seus usuarios”. Desde o seu punto de vista, “buscar o ‘sentidoÂ’ da tecnoloxÃa en tradución –e viceversa- non significa renunciar á súa ‘sensibilidadeÂ’, aquelas caracterÃsticas que permiten unha implicación ética e emocional con ela, coa súa contorna e co que nos permite (re)construÃr”.
Especialistas internacionais e máis dun cento de relatorios
Ademais da conferencia inaugural, neste primeiro dÃa do congreso contarase tamén como convidada coa profesora Aurora Ruiz, da Universidad de Córdoba, que impartirá o relatorio El impacto de la (r)evolución digital en el ámbito de la interpretación de lenguas.
Mañá xoves a conferencia plenaria correrá a cargo da profesora francesa Stéphanie Roussel, da Universidade de Burdeos, Francia, e centrarase nas actividades cognitivas do estudante de idiomas con tecnoloxÃa dixital. A cuarta conferencia plenaria leva por tÃtulo Nuevas tecnologÃas, gamificación y aprendizaje basado en videojuegos para el desarrollo de la competencia lingüÃstica en traducción e interpretación e será impartida polos profesores José Ramón Calvo e José Belda da Universitat dÂ’Alcant. O último dÃa, o venres 17, contarase coa participación da profesora Rute Costa, do Centro de LingüÃstica da Universidade Nova de Lisboa, quen en 2011 recibiu a distinción da Orde das Artes e das Letras outorgada polo Ministerio de Cultura de Francia, presidenta da Asociación Europea de TerminoloxÃa (EAFT) entre os anos 2000 e 2006. A derradeira conferencia correrá a cargo da catedrática, directora do Departamento de Tratamento Informático Multilingüe (TIM) e decana da Facultade de Tradución e Interpretación da Universidade de Xenebra, Pierrette Bouillon.
A estas conferencias internacionais hai que sumar o máis dun cento de relatorios que se van presentar ao longo deste tres dÃas realizadas polas persoas inscritas no congreso, maioritariamente persoal docente e investigador de universidades, mais tamén mozas e mozos que están en fase de predoutoramento e que se animaron a presentar neste evento o avance das súas investigacións. Entre outras cuestións abordaranse temáticas como a integración das TIC nas clases de linguas estranxeiras, a fenda dixital e o seu impacto na implementación das TIC na ensinanza de segundas linguas; novas tecnoloxÃas e modelos didácticos adaptados á formación universitaria en tradución e interpretación, recursos lingüÃsticos en internet, lingüÃstica computacional ou atlas lingüÃsticos informatizados.