Notas de prensa

A USC homenaxea a transgresión e o compromiso de Xela Arias, a autora que denunciou os 'falsos equilibrios'

'Son conscientísima de que o utilizar unha lingua minoritaria cérrame portas e de que iso non me fará cambiar de idioma'. Coa lectura destas verbas escritas por Xela Arias en 1988 deu comezo o relatorio co que a profesora Chus Nogueira repasou a traxectoria da autora homenaxeada co gallo do Día das Letras Galegas 2021. A USC sumouse á celebración cun libro no que se reuniu unha serie de estudos, textos e materiais que ilustran distintas facetas da vida e da obra da autora homenaxeada.

O Salón Nobre do Colexio de Fonseca foi o lugar no que a USC rendeu tributo este mércores a esta “muller transgresora e comprometida, insubmisa e desconforme, radicalmente independente e sobre todo esmagadoramente honesta”, en palabras do director do Departamento de Filoloxía Galega, Francisco Cidrás, quen interveu no acto para presentar o libro Xela Arias. A literatura e a vida, por elección, editado polo Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade e co que a USC afonda na figura de Xela Arias. Nesta liña, o reitor Antonio López salientou que esta é a achega da Universidade xa que a “A USC non podía faltar ao seu compromiso co Día das Letras Galegas”.

Antonio López subliñou que este ano réndeselle tributo a unha “poeta contemporánea” que fixo literatura “coincidindo cos nosos tempos”, mentres que habitualmente son homenaxeados autores e autoras que desenvolveron a súa traxectoria con moita anterioridade. “Isto presenta consecuencias importantes”, sinalou o reitor, xa que Xela Arias asumiu principios e valores que están de actualidade como son “a liberdade, a independencia, o feminismo e o galeguismo”. “Oxalá isto nos permita dar un paso máis para manter vivo o facho da lingua, especialmente, nas xeracións máis novas”, apuntou Antonio López. Tamén estiveron presentes no acto Darío Xil Arias, fillo da poeta, así como a nai e o irmán de Xela Arias.

“Entenderme e facerme entender”

A profesora Nogueira trazou un percorrido pola obra literaria, así como polas facetas de editora, docente ou tradutora, a través de diferentes fragmentos escritos pola propia Xela Arias. “Escribo por motivacións diversas, para entenderme e facerme entender, para comprender o mundo no que vivo. É un problema de palabras, e quizais nelas está a clave da cuestión, das preguntas e das respostas”, reflexionaba a autora no ano 1988. Chus Nogueira puxo o foco na “vocación experimentadora coa linguaxe, libre nos seus usos gramaticais, estraña e inquietantemente fermosa” que a escritora evidenciou dende os seus versos máis temperás, así como no seu primeiro libro de poemas Denuncia do equilibrio. Esta obra publicada en 1986 “exhibe tamén o discurso rupturista da escritora” e alberga “a representación dunha escenografía urbana, infrecuente até o momento na tradición poética galega”.

Tigres coma cabalos (1990), Darío a diario (1996) —poemario no que se dirixe ao seu fillo Darío e no que reivindica a maternidade contradicindo o establecido polos roles tradicionais— ou Intempériome (2003) foron outras das obras nas que se detivo Chus Nogueira para profundar nos “trazos de disidencia, iconoclastia e modernidade que perfilaron, de maneira grosa, unha figura complexa. A dunha autora que pensou con lucidez non só a cultura do seu momento e a súas posibilidades de actualización, senón tamén o papel seu como escritora”.

Libro editado pola USC

O Departamento de Filoloxía Galega sumouse á celebración do Día das Letras Galegas, como todos os anos, cun libro no que, tamén baixo a dirección e o coidado da profesora Chus Nogueira, reuniuse unha serie de estudos, textos e materiais que ilustran distintas facetas da vida e da obra da autora homenaxeada. “Xela Arias está recoñecida como unha excelente poeta pero, transcendendo ese ámbito, a súa figura toca moitas outras facetas relevantes na normalización do sistema cultural galego, e mesmo dentro dese ámbito da poesía, a súa obra está sempre atravesada por un impulso de romper os moldes do xénero e apostar polo diálogo interartístico”, sinalou o profesor Francisco Cidrás na presentación da obra. “A denuncia dos falsos equilibrios que a orde establecida pretende facernos ver como produto da natureza das cousas, cando non son máis que o resultado dunha acción política tan sutil e camuflada que chegamos a confundila coa natureza” é, a xuízo do profesor Cidrás, a “idea motriz” que vertebra a obra da autora.

As contribucións recollidas neste volume achegan a actividade de Xela Arias no mundo editorial e lembran, asemade, a Xela alumna, profesora e amiga da man e da voz de Ana Iglesias, unha das súas mellores compañeiras. A obra recorda a relación da autora coa revista Dorna e estuda a intermedialidade e o diálogo interartístico presente en Tigres coma cabalos e en toda a produción poética de Xela Arias da man de Xosé Lois Gutiérrez Faílde. As incursións exploratorias de Xela como creadora fóra da súa zona de confort como poeta e a súa significación na literatura infantil e xuvenil é presentada da man de Montse Pena; mentres que a súa participación no proxecto Contos Eróticos, con que se quixo alicerzar a creación dun xénero literario daquela inexistente en galego, é ilustrado pola profesora Dolores Vilavedra.

No libro pode atoparse tamén a reprodución de pezas de Xela Arias hoxe de difícil acceso, como os poemas publicados en Dorna; o relato "Que si, que si", do volume Contos eróticos, hoxe descatalogado; unha reprodución gráfica de diversas contribucións poéticas de Xela Arias en distintas revistas de creación, fanzines ou suplementos de xornais na actualidade case imposibles de recuperar, e unhas "Prosas soltas" escolmadas por Chus Nogueira, de carácter diverso, que achegan facetas pouco coñecidas da autora. O volume complétase coa sección "Xela Arias e elas" que recolle once enquisas que dan conta tanto da valoración como da recepción e a posible influencia da escritora en once poetas novas, nacidas na década dos oitenta e dos noventa.

Recital

A lectura de textos poéticos da homenaxeada por estudantes do Grao en Lingua e Literatura galegas da USC, nutriu un acto cuxo colofón correu a cargo do músico Fernando Abreu, grazas a un recital musical que contou con gravacións da voz de Xela Arias, recitando poemas de Intempériome e realizas polo propio Abreu. Este traballo acabaría converténdose nun dos últimos rexistros sonoros da autora.

Universidade de Santiago de Compostela, 2021-05-26

Actualidad

Foto del resto de noticias (festival-abanea-2025.jpg) O Festival Abanea celebrará entre o 16 e o 20 de xullo a súa cuarta edición cun programa de danza contemporánea de distintos estilos que distribuirá 15 funcións de nove compañías entre os concellos de Ames, Outes, Marín, Foz e Celanova. ISMO Cultura, colectivo organizador do encontro, estenderá así a súa actividade de exhibición e dinamización ás catro provincias. A bailarina Andrea Castro presentou a primeira fase do espectáculo Lola y los lamentos, como artista seleccionada para o acompañamento bienal 2025–2026 co que o festival apoia procesos de creación de artistas emerxentes e que nesta edición terá como resultado a estrea de 'A mona de seda'.
Foto de la tercera plana (festival-hercules-brass.jpg) As diversas actividades do festival terán lugar do 28 de xullo ao 1 de agosto no claustro do Mosteiro de San Salvador de Celanova. A actuación que inaugurará a cita será a da Banda de Música de Celanova con James Morrison, un concerto único en España que terá lugar ás 20,30 horas. Ademais deste, subirán ao escenario a Boston Brass de Estados Unidos, Abraham Cupeiro coa Orquestra Gaos e pechará a edición o Hércules Brass Ensemble dirixido por Isabel Rubio e coa Boston Brass e Adam rapa como solistas. Así, os concertos complementaranse con cinco días de actividades formativas para un centenar de estudantes procedentes de distintas comunidades autónomas. Clases de alto nivel da man dalgúns dos participantes nas actuacións e un seguimento continuo e individualizado que garante un acompañamento pedagóxico para o alumnado.

Notas

O Campus Sur da USC será entre os días 19 e 21 de setembro o escenario do Festival Internacional Compostela Street, un dos encontros de cultura urbana e deportes extremos con maior impacto no Estado. O evento enmárcase na programación de benvida que a USC lle ofrece cada comezo de curso ao seu estudantado, e brinda os seus espazos para ser punto de encontro deportivo e cultural da mocidade, onde se xuntarán preto de 500 persoas.
230 investigadoras e investigadores noveis e experimentados participan estes xoves en venres no museo Marco de Vigo no 8º Annual Meeting do CINBIO, Centro de Investigación en Nanomateriais e Biomedicina da Universidade de Vigo. Baixo o lema 'Nanotechnology & Biomedicine: where science meets the future', o persoal investigador compartirá os seus coñecementos en ámbitos como a química, a física, nanotecnoloxía e saúde, co obxectivo de visibilizar as novas ferramentas para a medicina do futuro.
PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
HOMENAXES EGERIA
PUBLICACIONES