Noticias

A oitava edición do 'Atlas Lingüístico Galego' recolle 3.695 variantes léxicas para os preto de trescentos conceptos estudados

O Instituto da Lingua Galega da USC (ILG) acaba de publicar, en colaboración coa Fundación Barrié e USC Editora, o Atlas Lingüístico Galego VIII. Léxico. O ser humano (III). Trátase do oitavo volume do Atlas Lingüístico Galego (ALGa), obra de investigación dialectolóxica amplamente recoñecida no eido dos estudos europeos 'pola rigorosidade dos seus datos e a excelencia das súas visualizacións cartográficas', explican. O novo tomo, froito do traballo dos profesores Rosario Álvarez, Francisco Dubert e Xulio Sousa, está constituído por 280 mapas que dan conta das variedades léxicas no dominio do galego para 259 conceptos vinculados á educación, a música, os xogos, as actividades de lecer, a relixión, as festas relixiosas e profanas, os seres míticos, as características psicolóxicas do ser humano e a roupa e o seu coidado.

Para cada un dos conceptos ofrécese un mapa coa representación da distribución das variantes léxicas e unha páxina de notas coa relación das variantes recollidas, os significados asociados á variable estudada e a información complementaria anotada polo persoal investigador (usos das variantes, vixencia das formas, ou matices de significado, entre outros). Por exemplo, para o concepto de ‘tristeza causada pola nostalxia do fogar ou da familia’ recolléronse tres variantes básicas (morriña, soidades e señardá) que mostran unha distribución bastante compacta; para o significado ‘composición en verso que se canta’ a variante máis frecuente é cántiga, que se rexistrou na maioría dos lugares estudados, mentres que cantiga é forma de uso común sobre todo no sur da provincia de Pontevedra. O volume recolle 3.695 variantes léxicas para os preto de trescentos conceptos estudados.

O proxecto do ALGa comeza na década dos anos setenta do século pasado co obxectivo de estudar a variación xeolingüística do galego falado nas zonas rurais e enmárcase na Biblioteca Filolóxica Galega que xorde a finais dos anos noventa, ao abeiro dun convenio entre o ILG e a Fundación Barrié co obxecto de trasladar á sociedade obras relevantes de investigación filolóxica en calquera das distintas disciplinas e liñas de investigación que contribúan ao avance do coñecemento sobre a lingua galega pasada e presente.

Ampla traxectoria

No ano 1990 publicouse o primeiro volume dedicado ao estudo da Morfoloxía verbal; no ano 1995 publicouse o segundo, dedicado ao estudo da Morfoloxía non verbal; entre 1900 e 1999 publicouse o terceiro, dedicado á Fonética; o cuarto volume publicouse en 2003 baixo o titulo Léxico. Tempo atmosférico e cronolóxico; en 2006 viu a luz o V volume, dedicado a O ser humano; en 2016 presentouse o sexto volume baixo o titulo Léxico. Terra, plantas e árbores; en 2021 presentouse o VII volume, dedicado a O ser humano (II). O VIII volume que agora se presenta, O ser humano (III), pecha a serie dos tres dedicados ao léxico relacionado co ser humano. O material sobre o que se elaboran os volumes do ALGa está constituído polas enquisas realizadas en 167 localidades do territorio de fala galega entre os anos 1974 e 1977 por Rosario Álvarez Blanco, Francisco Fernández Rei e Manuel González González. Este proxecto de investigación desenvólvese grazas ás axudas da Consellaría de Cultura, Lingua e Xuventude e da Fundación Barrié.

Universidade de Santiago de Compostela (USC), 2025-07-31

Actualidad

Foto del resto de noticias (sargadelos-cervo.jpg) A Xunta de Galicia rexeita o Expediente de Regulación Temporal de Emprego (ERTE) que vén de presentar a dirección da planta de Sargadelos en Cervo, ao tempo que insta á reanudación da actividade canto antes en defensa dos dereitos das persoas traballadoras. Como autoridade laboral, o Goberno galego aprecia incongruencia na solicitude presentada ao non axustarse á normativa aplicable e demanda información e documentación adicional á dirección da empresa. Así mesmo, reafirma que —como non pode ser doutro xeito— velará polo cumprimento da lexislación laboral e denunciará calquera ilegalidade que se detecte.
Foto de la tercera plana (sociedade-02.jpg) A Consellería de Sanidade publica o informe de actividade das infeccións respiratorias agudas correspondente á semana do 17 ao 23 de novembro, que sinala que a actividade gripal en Galicia segue con intensidade baixa e tendencia crecente. Respecto da semana anterior, rexístrase un aumento na taxa de consultas por gripe en atención primaria dun 40,3 %. Así, esta taxa sitúase en 72,1 consultas por 100.000 habitantes. Produciuse aumento da taxa en todos os grupos de idade, destacando o grupo de 0 a 4 anos cun aumento do 78 %. Os grupos coa maior taxa de consultas seguen a ser o de 0 a 4 anos con 188,4 consultas por 100.000 habitantes. No que atinxe ás áreas sanitarias, incrementáronse as consultas en todas elas, duplicándose o valor na área de Vigo e rexistrando un aumento das súas taxas as áreas de Ourense (96,6 %) e de Lugo (79,3 %).

Notas

As Xornadas Horizonte Eurorrexional Galicia-Norte de Portugal organizadas en Santiago pola Fundación CEER consolidaron un paso decisivo cara á creación dun espazo universitario eurorrexional máis integrado. O encontro inaugurouno Inês Gusmãn, directora do CEER, xunto con Pilar Bermejo, vicerreitora de Política Científica da USC, quen destacaron a importancia estratéxica da cooperación eurorrexional no contexto europeo.
A saúde, a auga, os ecosistemas e a economía local son algúns dos ámbitos afectados polo cambio climático e para que os que non abondan solucións illadas nin sectoriais. 'A adaptación require respostas integradas e con visión sistémica, que teñan en conta as múltiples dimensións do territorio', sinala o catedrático e investigador Xosé H. Vázquez, que representa á UVigo no proxecto europeo SystR, Accelerating systemic climate adaptation across Europe through integrated ecosystems of resilience solutions.
PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
HOMENAXES EGERIA
PUBLICACIONES