Noticias

As universidades galegas reflexionan sobre o impacto da 'multicrise actual' sobre a violencia machista, a investigación e a docencia

A directora da Unidade de Igualdade da UVigo, Águeda Gómez, explica que o obxectivo desta cita é “centrarnos en reflexionar sobre a orixe e evolución da orde política patriarcal e o seu impacto na andamiaxe cultural, institucional e cognitiva da nosa sociedade e das nosas universidades”. Para iso, a organización deseñou un programa que comprende conferencias, mesas redondas e sesións póster para debater e reflexionar “dende unha mirada crítica feminista, sobre o actual contexto multicrise e o impacto que está a xerar na violencia de xénero e machista, na ciencia e na academia e tamén nos contidos docentes universitarios con perspectiva de xénero”.

Con esta edición cúmprense dez anos da posta en marcha desta iniciativa, unha evolución que permite, como indica Águeda Gómez, “institucionalizar un espazo de debate e reflexión para as expertas en xénero galegas” e consolidar unha rede de cooperación e traballo colaborativo, de axuda entre todas as institucións e persoas implicadas no eido da igualdade e da perspectiva de xénero”.

Transformar a sociedade dende as universidades

As encargadas de inaugurar a xornada foron a secretaria xeral de Igualdade, Susana López Abella; a vicerreitora de Investigación e Transferencia da UVigo, Belén Rubio; a vicerreitora de Estudantes e Cultura da Universidade de Santiago de Compostela, Pilar Murias Fernández e a vicerreitora de Igualdade, Cultura e Deporte da Universidade da Coruña, Cristina López Villar.

A vicerreitora da Universidade de Vigo fixo fincapé nos diferentes compromisos que ten a institución olívica coa igualdade, entre eles a Cátedra de Feminismos 4.0 en colaboración coa Deputación de Pontevedra, a posta en marcha de accións positivas para as investigadoras, a creación de salas de lactación, etc. Tamén resaltou a importancia de abordar a perspectiva de xénero “tanto na docencia como na investigación” e lembrou que aínda queda moito camiño por facer para evitar situacións como a que se reflicte nun dos estudos realizados ao abeiro da cátedra, que amosa como no confinamento os investigadores foron quen de incrementar a publicación de artigos científicos, mentres que as investigadoras tiveron que asumir cargas familiares e de coidados.

Pola súa banda, a vicerreitora de Estudantes e Cultura da Universidade de Santiago de Compostela, Pilar Murias Fernández, quixo felicitar ás oficinas de igualdade das tres universidades por seren quen “de entenderse e de traballar cun obxectivo común na organización destas xornadas”, que son “unha mostra de como as universidades, como institucións do coñecemento, asumen a súa responsabilidade con respecto á igualdade efectiva” na docencia, na investigación e no día a día de toda a comunidade universitaria. Tamén avogou por revisar as disciplinas e áreas de coñecemento, para facer “aflorar todas as partes da historia que ata agora non nos foron contando e que se atinxen ao papel das mulleres” e recalcou o papel das universidade á hora de formar de xeito integral e igualitario ás persoas que no futuro van liderar a sociedade, “e se somos capaces de facer isto, seremos capaces de transformar a sociedade da que formamos parte”.

A vicerreitora da UDC, Cristina López Villar, subliñou na súa intervención a importancia da continuidade destas xornadas que recollen o traballo de moitas décadas das investigadoras feministas que comezaron a cuestionar "a ciencia máis hexemónica na academia e a denunciar o carácter androcéntrico e sexista que seguimos a padecer”. Ademais, recalcou, estas xornadas reflicten “a alianza do feminismo e a sororidade” dende as tres universidades galegas e animou a “seguir loitando e denunciando as novas estratexias do patriarcado, tamén a nivel de investigación, para conseguir unha ciencia neutral”.

Finalmente, a secretaria xeral de Igualdade, tamén felicitou ás tres unidades de igualdade pola organización deste evento, no que se abordan aspectos tan importantes como que “a ciencia e a igualdade de xénero son fundamentais para un desenvolvemento sostible”. Incidiu en que “a diversidade en investigación amplía o número de persoal talentoso, achegando novas perspectivas e creatividade" e considera "fundamental que os estados se comprometan a que as mulleres ingresen e permanezan no eido científico e tecnolóxico en condicións de igualdade real”. López Abella tamén reclamou modificacións legais e maior investimento e medios para loitar contra a violencia de xénero.

Tres expertas de renome e tres eidos de reflexión

A finalidade destas xornadas, que cada ano poñen o foco en diferentes aspectos relacionados co xénero e a igualdade, é “impulsar a aplicación da transversalidade de xénero como un criterio de calidade académica; intercambiar experiencias entre o persoal docente e investigador que xa integre a perspectiva de xénero na súa práctica docente e/ou investigadora e quen teña interese en incorporala; potenciar experiencias innovadoras que inclúan a perspectiva de xénero como un eixe de traballo e promover a creación de redes de colaboración multidisciplinares para integrar a perspectiva de xénero na actividade universitaria”.

A xornada, ademais de debates e mesas redondas, conta coa participación de tres expertas de moita relevancia, como explica Águeda Gómez. A primeira en intervir, xusto para abrir a xornada, foi María José Rodríguez Jaume, profesora da Universidade de Alacante, que conta cunha extensa produción de investigación especializa en temáticas como a posmodernización da familia, as familias adoptivas, as familias transnacionais, xénero e migracións e novas maternidades e paternidades. Ademais, impulsou e coordinou a elaboración das Guías Docentes con Perspectiva de Xénero das Xarxas Vives, que están a ser traducidas o galego polas tres universidades galegas. Precisamente, na súa intervención centrouse na perspectiva de xénero na docencia universitaria.

A segunda conferencia da xornada foi de Marta Macho Stadler, matemática e divulgadora científica da Universidade do País Vasco, editora do espazo dixital Mujeres con Ciencia da Cátedra de Cultura Científica que, dende o 2014, se dedica á difusión do papel das mulleres na ciencia e á visibilidade dos seus traballos tanto das pioneiras como das científicas actuais. Coautora de Mujeres na Ciencia, unha guía didáctica sobre o papel das mulleres na historia da ciencia, Macho centrou o seu relatorio na perspectiva de xénero na investigación e transferencia universitaria.

A terceira intervención da mañá versou sobre as violencias machistas nas universidades, da man de Magdalena Suárez Ojeda, profesora de Dereito Administrativo da Facultade de Ciencias da Documentación, membro do grupo de investigación multidisciplinar da Universidade Complutense de Madrid: Relacións de Xénero no Mundo Contemporáneo. Actualmente é directora da Unidade de Igualdade da Universidade Complutense de Madrid e ten publicados numerosas publicación e estudos. Na súa conferencia centrouse en analizar as violencias machistas nas universidades

Xa pola tarde está programada a sesión póster, á que se presentaron 20 comunicacións e as sesións orais, nas que se exporán as cinco comunicacións presentadas que obtiveron mellor puntuación por parte do comité avaliador. Todas elas, tanto as orais como as de póster, agruparanse nos tres bloques temáticos arredor dos que xira a xornada: perspectiva de xénero na docencia universitaria; violencia contra as mulleres e mulleres, ciencia e investigación.