domingo, 29 de junio de 2025
O conselleiro de Cultura e Turismo, Román Rodríguez ‒en nome das consellerías de Educación, Universidade e Formación Profesional, de Política Social e de Cultura e Turismo, amais da Escola Galega de Administración Pública‒, comezou a súa intervención referíndose á cultura como elemento vertebral da sociedade que xera cohesión entre as persoas e afirmando que 2020 é un gran ano para a cultura galega, apuntando as principais citas e conmemoracións culturais, como o Día das Letras a Carvalho Calero, os centenarios da Xeración Nós e de Isaac Díaz Pardo, o bicentenario de Concepción Arenal ou a antesala do Xacobeo 2021.
Na rolda de prensa participaron, ademais do conselleiro, o presidente da RAG, Víctor Freixanes; a secretaria do Consello da Cultura Galega, Dolores Vilavedra; a xefa de Responsabilidade Social Corporativa de CRTVG, Marta Fernández Sánchez; o presidente da Associaçom Galega da Língua, Eduardo Sánches Maragoto; a primeira tenente de alcalde do Concello Santiago de Compostela, Mercedes Rosón; o primeiro tenente de alcalde do Concello de Ferrol, Antonio Golpe Díaz, e as dúas fillas do homenaxeado, Margarita e María Victoria Carballo-Calero Ramos.
Participativo e internacional
O titular de Cultura subliñou o acerto da RAG ao dedicarlle o Día das Letras a Carvalho Calero, pois o valor da súa achega é indiscutible e ademais chega nun momento no que as persoas máis próximas ‒a parte da súa dona‒, as súas fillas: Margarita e María Victoria, poden desfrutalo, acreditando o agarimo, respecto e admiración que a vida e obra do seu pai concitou e concita; concluíndo a súa intervención co carácter especial e diferente, desta celebración que, ano a ano, se renova co talento e a pegada indeleble da palabra, o pensamento e a lingua.
Finalmente, o conselleiro subliñou que o Día das Letras 2020 será amplamente participativo e internacional. Destacou o traballo realizado nos 33 centros de estudos galegos repartidos por América, Europa e Asia; e sinalou que, por primeira vez, a mostra itinerante promovida pola Xunta para divulgar a figura do homenaxeado coas Letras Galegas, neste caso, en colaboración coa AGAL, será exposta nun concello portugués: Viana do Castelo. Un fito importante ‒en palabras de Román Rodríguez‒ polo que supón de apertura e fomento do ámbito lusófono e de estreitamento de lazos co norte de Portugal, co que, sen dúbida, compartimos moitos intereses e obxectivos.
En todas partes e para todos os públicos
A voz presente é unha das 12 mostras previstas até o momento na programación coa que difundir a dimensión artística, humana e lingüística de Ricardo Carvalho Calero, poñendo en valor e contextualizando a súa figura e o seu legado, que percorrerá once concellos galegos e, por primeira vez, un portugués. En concreto, a mostra itinerará de marzo a decembro e chegará a Ferrol, Santiago de Compostela, Lugo, Ourense, Pontevedra, A Coruña, Ribadavia, Mondoñedo, Amoeiro, Celanova, Vigo e Viana do Castelo.
A maiores dos diferentes proxectos expositivos, está prevista unha pléiade de actividades de participación social. Desde iniciativas do eido empresarial, impulsadas por Renfe Viajeros, Gadisa, Vegalsa-Eroski ou Feiraco. Até eventos deportivos como a Carreira Camiño das Letras, que o 17 de maio percorrerá o treito do Camiño de Santiago que une o Pico Sacro coa Cidade da Cultura de Galicia. Pasando pola celebración de oito certames en diversas categorías e modalidades, convocados para homenaxear e difundir a figura de Calero.
Os equipos de dinamización da lingua galega dos centros educativos galegos elaboran recursos e organizan abondosas de actividades para dar a coñecer o autor homenaxeado o 17 de maio, a súa obra e o seu compromiso coa lingua galega. Unidades didácticas, obradoiros de decoración de bolsas e camisetas con frases e versos do homenaxeado, certames, calendarios, marcapáxinas, crebacabezas, presentacións, xincanas, exposicións, festivais, biografías para alumnado con necesidades específicas de apoio educativo, brincaletras, pasapalabras, vídeos, podcasts, telexornais, cancións, videopoemas, obras dramáticas e mesmo adaptacións de pezas de Carvalho Calero ao teatro de varietés ou ao medio audiovisual son algunhas das propostas que se van desenvolver en colexios, institutos e escolas oficiais de idiomas de toda Galicia.
Multitude de actividades de lectura, viaxes culturais, roteiros, relatorios, obradoiros e proxeccións completan unha programación na que, nesta ocasión, o teatro e a narración oral ocupan un lugar importante. Neste sentido, o programa de dinamización da lingua galega da Secretaría Xeral de Política Lingüística, FalaRedes, presenta Teatro dos Vieiros, unha proposta destinada ao público familiar que poderá verse en 14 concellos da Rede de Dinamización Lingüística. Finalmente, as bibliotecas públicas galegas volverán a xogar un papel fundamental con numerosas actividades expositivas, obradoiros e unha ampla programación cultural pensada na difusión da figura homenaxeada.
Calero, imprescindible da cultura galega
Este 2020, a RAG acordou honrar co Día das Letras Galegas a Ricardo Carvalho Calero (Ferrol, 1910 Santiago de Compostela, 1990), de quen a institución salienta o seu compromiso galeguista, que mesmo o levou a sufrir cárcere tras a Guerra Civil; a súa faceta de creador literario nos eidos da poesía, a narrativa e o teatro; o seu labor no campo da historia literaria galega, da que pode considerarse fundador coa monumental Historia da literatura galega contemporánea (1963); o feito de ser o primeiro profesor e catedrático de Lingüística e Literatura Galega; e a influencia, nos últimos anos da súa vida, das súas ideas sobre a lingua propia de Galicia.
A traxectoria de Carvalho Calero rastréxase nas abondosas institucións e entidades culturais e sociais das que formou parte ou que lle recoñeceron o seu valor. Foi membro do Seminario de Estudos Galegos, do Partido Galeguista, da Real Academia Galega, e da Academia das Ciências de Lisboa, ademais de membro de honra da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega e da Associaçom Galega da Língua. Calero dirixiu o Colexio Fingoi, participou de xeito activo nas actividades do Grupo Galaxia, foi recoñecido coa Medalla Castelao da Xunta de Galicia (1984) e declarado Fillo Predilecto de Ferrol.
Galicia reforza por terceiro curso consecutivo o seu liderado na taxa de escolaridade de 0 a 3 anos e achégase ao 65 %, máis de 15 puntos por riba da media de España, segundo os últimos datos oficiais que vén de publicar hoxe o Ministerio de Educación, Formación Profesional e Deportes. Deste xeito, Galicia segue sendo a comunidade autónoma onde máis familias poden acudir a unha escola infantil totalmente gratuíta. As cifras oficiais revelan que Galicia rexistrou no curso 2024-2025 unha taxa do 64,3 % de escolarización, máis de catro puntos por riba do 60,6 % acadado no período anterior. Esta porcentaxe mantén á comunidade ao nivel dos países con maiores índices de benestar en Europa, como Suecia ou Dinamarca.
No marco do Plan de Actuacións da Xunta de Galicia fronte aos posibles efectos das altas temperaturas sobre a saúde, vénse de activar o nivel 1 de alerta a diversas áreas da comunidade autónoma por episodio de calor. Meteogalicia informa que a partir da xornada do venres 27, as altas presións volverán localizarse ao norte da península Ibérica, achegando unha masa de aire moi cálida de orixe norteafricana. Isto fará que as temperaturas experimenten significativos ascensos, tanto nos valores mínimos como nos máximos. Este ascenso de temperaturas comezará a notarse desde ese mesmo día, cando en moitos puntos de Galicia se superarán os 30ºC, e mesmo os 35ºC, en puntos do interior.
