lunes, 27 de octubre de 2025
No marco da súa actividade, este martes o campus acolleu a celebración dunha mesa redonda sobre presente e futuro da dixitalización no mantemento ferroviario.
A xornada de difusión foi presentada por Nieves Lorenzo, directora da Escola de EnxeñarÃa Aeronáutica e do Espazo da UVigo, e moderada por Santiago GarcÃa, xerente da Ãrea Territorial Norte-Renfe. Contou coas intervencións de Héctor Arguelles, técnico de enxeñarÃa de produción de ancho métrico (base de mantemento O Berrón) de Renfe; Juan Manuel Silva, técnico de enxeñarÃa de produción de alta velocidade (base de mantemento de Redondela) de Renfe; Luis Manuel DÃaz, responsable de maquinaria de mantemento ferroviario, de Copasa; e Eduardo RÃos, investigador do grupo Aerolab.
O proxecto Airis (Adaptative and intelligent railway inspection system) está financiado cun total de 568.906,62 euros pola convocatoria de colaboración público-privada 2023 da Agencia Estatal de Investigación, do Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades, e fondos da Unión Europea NextGeneration. Nel participa por parte da Universidade de Vigo o citado grupo Aerolab, con sede na Escola de EnxeñarÃa Aeronáutica e do Espazo do campus de Ourense e pertencente ao Instituto de FÃsica e Ciencias Aeroespaciais (Ifcae). Coordina a iniciativa por parte da UVigo o profesor e investigador Higinio González. O socio do proxecto, Copasa, Sociedad Anónima de Obras y Servicios, é unha empresa multinacional de construción de orixe ourensá que conta cunha dilatada traxectoria no desenvolvemento de infraestruturas de todo tipo.
Prototipo listo para validación
Un dos desafÃos cruciais do sector ferroviario, lembran desde o proxecto, é mellorar a rendibilidade dos ferrocarrÃs de alta velocidade, xa que as súas vÃas presentan maiores requisitos técnicos que as convencionais, o que incrementa os custos de construción, inspección e mantemento, sendo estes tres veces superiores aos da rede ferroviaria convencional. Este feito, detallan, remata afectando ao custo para o usuario final e, polo tanto, á taxa de utilización. Neste contexto, Airis quere contribuÃr ao “necesario cambio no transporte ferroviario” mediante o desenvolvemento de novas solucións e métodos para reducir os custos das tarefas de inspección e mantemento mediante a aplicación de tecnoloxÃas como a intelixencia artificial, a dixitalización e as técnicas de mantemento preditivo.
O proxecto céntrase en desenvolver tanto sistemas de inspección de vÃas como algoritmos de procesamento de datos “sen precedentes no mercado” e que permitan realizar estas inspeccións de maneira automática, reducindo a dependencia do factor humano e aumentando a frecuencia de recolección de datos. Concretamente, o equipo de Airis busca desenvolver para o ano 2026 un sistema centralizado de inspección que reciba información, a través dunha rede inalámbrica 5G, de sistemas ópticos instalados en dresinas das vÃas férreas. “Esta ferramenta permitirá detectar diversas deficiencias de mantemento, como gretas en distintos tipos de travesas, ausencia de parafusos ou clips de fixación, cambios indesexados na xeometrÃa do balastro ou a presenza de elementos como area en seccións de vÃa en placa”, afirman. O sistema de inspección será deseñado para instalarse nunha soa dresina pero podendo escalarse a un número maior, que traballarÃan de forma sincronizada cun sistema de alarma central. Entre as caracterÃsticas de Airis, comentan os seus responsables, están que ten en conta a variabilidade dos diferentes elementos da vÃa, o que posibilita un mantemento predictivo eficiente.
“Neste proxecto estamos a desenvolver un sistema de inspección baseado en cámaras dixitais e sistemas Lidar para detectar diversas patoloxÃas no mantemento de vÃas ferroviarias, como son a deformación ou movemento do balastro ou dos parafusos de suxeición do carril e tamén gretas nas travesas”, resume Higinio González. O investigador sinala que cando falta un ano e medio para a finalización de Airis teñen xa desenvolvido un prototipo que no que resta de proxecto se someterá a un proceso de validación, primeiro en vÃas de ferrocarril de Galicia e logo na vÃa de A Meca-Medina de Arabia SaudÃ, onde Copasa é a empresa que leva a conservación desta infraestrutura.
O Centro Dramático Galego colgará de novo o cartel de “entradas esgotadas” nas tres últimas funcións do seu espectáculo A serie clopen esta fin de semana no Salón Teatro de Santiago de Compostela, onde terá sido visto por arredor de 5500 persoas desde a súa estrea o pasado 11 de setembro. Tras os 33 pases ofrecidos na sede da compañÃa da Xunta, tamén completando as butacas dispoñibles en varias ocasións, o espectáculo iniciará a finais de mes unha xira que o levará a outros cinco escenarios de Galicia e Portugal. AsÃ, a proposta dirixida por Pablo Reboleiro representarase o 30 de outubro no Teatro Académico de Gil Vicente de CoÃmbra como parte da programación da Mostra Galiza Coimbra 2025, organizada polos colectivos Cena Lusófona e A Escola da Noite e que conta co apoio económico da ConsellerÃa de Cultura, Lingua e Xuventude para ofrecer unha escolma de producións escénicas galegas, entre outras moitas actividades artÃsticas e formativas.
As empresas galegas que empregan Intelixencia artificial son xa o 15,7%, tras experimentar un crecemento do 51,1% no último ano. Crece tamén o uso do Cloud Computing, que pasou do 31,5% ao 38,2% no mesmo perÃodo de tempo. Son datos da enquisa sobre o uso das TIC e do comercio electrónico nas empresas 2024/2025, publicada hoxe polo Instituto Nacional de EstatÃstica (INE) e que constatan o crecemento sostido das tecnoloxÃas innovadoras no tecido produtivo galego. Outro dos indicadores do grao de dixitalización das empresas galegas é a incorporación dos especialistas TIC. O 13,1% das empresas de máis de 10 empregados conta con este perfil profesional, un 4% máis no último ano, o que a converte a Galicia na novena Comunidade Autónoma con máis proporción de especialistas TIC no tecido empresarial.
