Notas de prensa

O proxecto da UVigo Airis afonda na dixitalización do mantemento das vías de ferrocarril de alta velocidade

O grupo de Sistemas Aeroespaciais e de Transporte (Aerolab) da Universidade de Vigo e a empresa Copasa están a levar a cabo o proxecto estatal Airis. Nel traballan no desenvolvemento de sistemas para a dixitalización da información do mantemento das vías de ferrocarril de alta velocidade. Trátase de, aplicando as últimas tecnoloxías, dixitalizar e automatizar a inspección destas vías e contribuír así a mellorar tanto a súa rendibilidade como a súa seguridade.

No marco da súa actividade, este martes o campus acolleu a celebración dunha mesa redonda sobre presente e futuro da dixitalización no mantemento ferroviario.

A xornada de difusión foi presentada por Nieves Lorenzo, directora da Escola de Enxeñaría Aeronáutica e do Espazo da UVigo, e moderada por Santiago García, xerente da Área Territorial Norte-Renfe. Contou coas intervencións de Héctor Arguelles, técnico de enxeñaría de produción de ancho métrico (base de mantemento O Berrón) de Renfe; Juan Manuel Silva, técnico de enxeñaría de produción de alta velocidade (base de mantemento de Redondela) de Renfe; Luis Manuel Díaz, responsable de maquinaria de mantemento ferroviario, de Copasa; e Eduardo Ríos, investigador do grupo Aerolab.

O proxecto Airis (Adaptative and intelligent railway inspection system) está financiado cun total de 568.906,62 euros pola convocatoria de colaboración público-privada 2023 da Agencia Estatal de Investigación, do Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades, e fondos da Unión Europea NextGeneration. Nel participa por parte da Universidade de Vigo o citado grupo Aerolab, con sede na Escola de Enxeñaría Aeronáutica e do Espazo do campus de Ourense e pertencente ao Instituto de Física e Ciencias Aeroespaciais (Ifcae). Coordina a iniciativa por parte da UVigo o profesor e investigador Higinio González. O socio do proxecto, Copasa, Sociedad Anónima de Obras y Servicios, é unha empresa multinacional de construción de orixe ourensá que conta cunha dilatada traxectoria no desenvolvemento de infraestruturas de todo tipo.

Prototipo listo para validación

Un dos desafíos cruciais do sector ferroviario, lembran desde o proxecto, é mellorar a rendibilidade dos ferrocarrís de alta velocidade, xa que as súas vías presentan maiores requisitos técnicos que as convencionais, o que incrementa os custos de construción, inspección e mantemento, sendo estes tres veces superiores aos da rede ferroviaria convencional. Este feito, detallan, remata afectando ao custo para o usuario final e, polo tanto, á taxa de utilización. Neste contexto, Airis quere contribuír ao “necesario cambio no transporte ferroviario” mediante o desenvolvemento de novas solucións e métodos para reducir os custos das tarefas de inspección e mantemento mediante a aplicación de tecnoloxías como a intelixencia artificial, a dixitalización e as técnicas de mantemento preditivo.

O proxecto céntrase en desenvolver tanto sistemas de inspección de vías como algoritmos de procesamento de datos “sen precedentes no mercado” e que permitan realizar estas inspeccións de maneira automática, reducindo a dependencia do factor humano e aumentando a frecuencia de recolección de datos. Concretamente, o equipo de Airis busca desenvolver para o ano 2026 un sistema centralizado de inspección que reciba información, a través dunha rede inalámbrica 5G, de sistemas ópticos instalados en dresinas das vías férreas. “Esta ferramenta permitirá detectar diversas deficiencias de mantemento, como gretas en distintos tipos de travesas, ausencia de parafusos ou clips de fixación, cambios indesexados na xeometría do balastro ou a presenza de elementos como area en seccións de vía en placa”, afirman. O sistema de inspección será deseñado para instalarse nunha soa dresina pero podendo escalarse a un número maior, que traballarían de forma sincronizada cun sistema de alarma central. Entre as características de Airis, comentan os seus responsables, están que ten en conta a variabilidade dos diferentes elementos da vía, o que posibilita un mantemento predictivo eficiente.

“Neste proxecto estamos a desenvolver un sistema de inspección baseado en cámaras dixitais e sistemas Lidar para detectar diversas patoloxías no mantemento de vías ferroviarias, como son a deformación ou movemento do balastro ou dos parafusos de suxeición do carril e tamén gretas nas travesas”, resume Higinio González. O investigador sinala que cando falta un ano e medio para a finalización de Airis teñen xa desenvolvido un prototipo que no que resta de proxecto se someterá a un proceso de validación, primeiro en vías de ferrocarril de Galicia e logo na vía de A Meca-Medina de Arabia Saudí, onde Copasa é a empresa que leva a conservación desta infraestrutura.

Universidade de Vigo (UVigo), 2025-06-10

Actualidad

Foto del resto de noticias (festival.jpg) O festival desenvolverase no adro da sede da SGAE no parque de Vista Alegre, en Santiago de Compostela. O primeiro en ocupar o escenario será o rimador de Muros 9Louro, talento emerxente que segue a pegada doutros coñecidos grupos muradáns, como The Rapants ou Capital Voskov. Este mesmo ano lanzou o seu primeiro traballo discográfico, Nove noves, cunha variada mestura de funk, bachata, reguetón, trap e pop. A continuación, será a quenda da viguesa de ascendencia brasileira Lua de Santana. O dúo compostelán Boyanka Kostova pechará o festival Acento 2025 coa súa proposta retranqueira, na que o urbano e os sons máis contemporáneos conviven co tradicional.
Foto de la tercera plana (union-europea.jpg) O secretario xeral de Industria e Desenvolvemento Enerxético, Nicolás Vázquez, interveu na Conferencia da Alianza de Rexións Europeas con Industria da Automoción, onde defendeu a necesidade de que os fondos europeos que permiten apoiar os sectores industriais sigan sendo xestionados polas rexións. No encontro, celebrado no marco dos traballos para avanzar no Plan de Acción para o sector do automóbil que presentou a Comisión Europea en marzo, Nicolás Vázquez remarcou que Galicia é partidaria de que se manteña a descentralización dos fondos de cohesión.

Notas

Entre os anos 2016 e 2018, o experimento ANITA (Antarctic Impulsive Transient Antenna), unha rede de antenas montada en globo sobre a estratosfera da Antártida, detectou dous misteriosos sinais de emisión de radio que espertaron un grande interese na comunidade científica. Parecían proceder do interior da Terra, coma se a partícula que as producise tivese atravesado miles de quilómetros do subsolo sen interactuar con ningunha outra partícula.
O International Space Science Institute-ISSI acaba de prolongar dous anos máis o proxecto que desde o ano 2022 desenvolve un equipo internacional liderado polo físico da Universidade de Vigo Juan Antonio Añel que estuda os impactos do cambio climático sobre a atmosfera alta do planeta, a orbitación de satélites e o lixo espacial.
PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
HOMENAXES EGERIA
PUBLICACIONES