viernes, 3 de mayo de 2024
A nova web de ConCiencia, o programa que serve de ponte entre lÃderes da máxima relevancia cientÃfica mundial e o corpo investigador da USC, permite un acceso rápido, sinxelo e intuitivo aos seus contidos. Deste xeito, as persoas usuarias deste novo sitio web poderán acceder aos relatorios Ãntegros que cada unha destas personalidades pronunciaron en Compostela, asà como a material fotográfico e noticias sobre a súa estadÃa.
Ademais dos premios Nobel, no marco do programa ConCiencia, teñen visitado a USC persoas galardoadas coa Medalla Fields outorgada pola Unión Matemática Internacional; o premio Abel, considerado como o Nobel das Matemáticas; e o premio Turing concedido no eido das Ciencias da Computación. Ademais, na nova web do programa ConCiencia tamén se pode consultar o material relativo aos catro premios Fonseca que a USC concedeu a Stephen Hawking en 2008, a James Lovelock en 2009, a David Attenborough en 2010, e a Roger Penrose en 2011.
David W.C. MacMillan
David W.C. MacMillan será o próximo premio Nobel que visitará Compostela. A fins do mes de marzo, MacMillan pronunciará o relatorio ‘A quÃmica como pasaporte ao mundo: o camiño dende Bellshill, Escocia, ata as marabillas da invención e o descubrimentoÂ’. A sesión desenvolverase o mércores 30 de marzo, ás 19.30 horas, no Auditorio ABANCA (rúa Preguntoiro, 23). MacMillan visita Compostela co gallo do décimo aniversario do Centro Singular de Investigación en QuÃmica Biolóxica e Materiais Moleculares da USC (CiQUS), e tamén intervirá no programa de actividades ‘100 anos de estudos en QuÃmicaÂ’.
A traxectoria cientÃfica de David MacMillan destaca polos seus achados no eido da organocatálise asimétrica, baseada en pequenas moléculas orgánicas. A capacidade para fabricar moléculas é fundamental no progreso da humanidade. Para iso son claves os chamados catalizadores, sustancias que controlan e aceleran as reaccións quÃmicas, sen ser parte do produto final. Por exemplo, nos coches transforman as sustancias tóxicas do tubo de escape en moléculas inofensivas. O corpo humano tamén contén miles de catalizadores que regulan a formación das moléculas necesarias para a vida. Durante moito tempo pensouse que só habÃa dous tipos de catalizadores, ata que David MacMillan e Benjamin List descubriron a terceira vÃa da organocatálise asimétrica, temática na que MacMillan afondará durante a súa estadÃa en Compostela.
Grazas á organocatálise asimétrica convértense determinadas sustancias quÃmicas en produtos moito máis valiosos, dunha forma medioambientalmente sostible e económica, algo de enorme relevancia a nivel industrial, sobre todo no eido farmacéutico. Ademais, os organocatalizadores que dirixen estas transformacións permiten obter só unha das dúas formas especulares nas que soen existir moitos produtos (formas especulares como son a man dereita e esquerda); o que é vital para que poidan facer a súa función biolóxica ou tecnolóxica da forma axeitada.
CurrÃculo
David W.C. MacMillan naceu en Bellshill (Escocia) en marzo de 1968, no seo dunha familia traballadora. Despois dunha educación secundaria da que se sente moi orgulloso, cursou quÃmica na Universidade de Glasgow. En 1991 mudouse aos Estados Unidos, para facer a tese de doutoramento na Universidade de California-Irvine, rematando en 1996. Despois dunha estadÃa postdoutoral de dous anos na Universidade de Harvard, comezou o seu traballo independente na Universidade de Berkeley, en California, en 1998. Alà foi onde o seu grupo fixo os primeiros experimentos que levaron no ano 2000 a unha publicación clave na revista Journal of the American Chemical Society, describindo os primeiros exemplos que permitiron conceptualizar o campo da organocatálise asimétrica, polo que recibirÃa o Premio Nobel en 2021 xunto co alemán Benjamin List, que no mesmo ano publicou outro artigo na mesma revista, cunha estratexia de organocatálise alternativa.
Pandemia
O programa ConCiencia da USC e do Consorcio de Santiago viuse na obriga de interromper a súa actividade por mor da pandemia da COVID-19. AsÃ, o último premio Nobel que visitou Compostela foi Tomas Lindahl en novembro de 2019. A situación de emerxencia sanitaria implicou a cancelación das visitas que xa estaban programadas naquela altura, tal e como explicou o director do programa e catedrático da USC, Jorge Mira . Este foi o caso de Kip Thorne (Nobel de FÃsica, 2017), Frances Arnold (Nobel de QuÃmica, 2018) e Fraser Stoddart (Nobel de QuÃmica, 2016).
A Cidade da Cultura súmase en maio á celebración do DÃa das Letras Galegas, dedicado este ano á música, profesora e poeta LuÃsa Villalta, cunha variada programación divulgativa destinada a dar a coñecer a súa figura e a súa obra a toda a cidadanÃa. Ao longo do mes das Letras, o Gaiás organiza propostas como unha lectura participativa de poemas, un encontro con rapazada de centros de ensino, unha exposición bibliográfica ou dúas propostas teatrais —para público adulto e público familiar—. A primeira destas actividades será o mércores 8 de maio, e consistirá nun encontro entre alumnado de dous dos institutos nos que LuÃsa Villalta se desempeñou como profesora e activista cultural.
De pais galegos, nace en Toledo, aos sete anos volve a Galicia e instálase coa familia en Ferrol. Na súa adolescencia séntese atraÃdo pola pintura e recibe clases do pintor ferrolán Felipe Bello Piñeiro, cursa estudos de maxisterio e exerce como mestre nacional en varias escolas. Máis tarde, en 1947 trasládase a Madrid para estudar belas artes na Escola de San Fernando, e licénciase en 1951. É nesta época cando abandona a pintura realista e entra en contacto coa corrente expresionista europea coa que sente afinidade non só no aspecto formal senón tamén polos seus contidos sociais. É tamén a época en que empeza a escribir as súas primeiras novelas e a interesarse pola filosofÃa, o ensaio e a literatura.
