lunes, 27 de octubre de 2025
O traballo, publicado na revista Angewandte, constitúe unha nova e importante aproximación ao coñecemento sobre a orixe da vida e abre a porta para imitar os complexos mecanismos de reorganización do espazo celular en sistemas naturais. Avanzar no estudo sobre a nosa creación e a terapia xénica son campos aos que este descubrimento achega valor.
Dende o descubrimento da célula como unidade de vida mÃnima, a comunidade cientÃfica sempre estivo fascinada polas complexas capacidades de adaptación, mobilidade e división que os sistemas celulares son capaces de realizar autonomamente. Unha peza chave nestes procesos é o citoesqueleto, unha sofisticada maquinaria celular que constrúe listóns moleculares capaces de dar sustento e mover o recinto da célula. Un requisito fundamental é que a ensamblaxe destes listóns se leve a cabo en rexións ben definidas, de maneira que poda xerarse traballo direccional.
“No noso grupo de investigación descubrimos como podemos controlar a ensamblaxe molecular de análogos sintéticos mediante condicións e espazos ben definidos. Para iso, usamos técnicas de ensamblaxe baseadas en microfluÃdica, —dispositivos onde os lÃquidos se mesturan en canles que teñen diámetro menor a un milÃmetro— para axustar, mediante distintas condicións, listóns na periferia ou no núcleo de microgotas de auga en aceite”, explica Javier Montenegro.
O óso da célula
Do mesmo xeito que o esqueleto humano determina a forma do noso corpo e que nos manteñamos en pé, o citoesqueleto dálle integridade estrutural á célula, ademais de participar na división celular, no seu movemento e no transporte de substancias no seu interior. "Na nosa liña de investigación, na que levamos traballando varios anos, analizamos a importancia que ten para as células contar cun citoesqueleto. E é que este conxunto de ósos non sempre formou parte das células, de feito, ata hai ao redor dunhas dúas décadas crÃase que apareceu nunha fase tardÃa da evolución”, xustifica o cientÃfico. Pero xa está comprobado que estaba presente nalgunhas bacterias e en células primixenias, provocando “moito balbordo cientÃfico".
Dende o grupo que dirixe Montenegro tentan entender como funciona o citoesqueleto construÃndoo no laboratorio e asà ver os problemas que pode ter: por que ás veces non funciona, por que se se modifica minimamente nunha parte ou xa non funciona igual. “Facemos unha aproximación que se denomina bottom- up, dende abaixo, fabricando os compoñentes esenciais de forma artificial e observando como se comportan", detalla o quÃmico galego.
Nesta colaboración internacional o cientÃfico Alejandro Méndez-Ardoy desprazouse á Universidade de Cambridge para aprender técnicas de manipulación microfluÃdica xunto a Chris Abell e asà poder controlar de forma precisa os estÃmulos da polimerización supramolecular. De volta en Santiago, baixo a supervisión do profesor Juan Granxa e do propio Montenegro, o estudante de doutoramento Alfonso Bayón e Méndez-Ardoy completaron o traballo que agora aparece reflectido no artigo publicado. A investigación implica reforzar os cimentos do edificio celular e dar resposta a cuestións de esencial importancia para a vida humana.
O Centro Dramático Galego colgará de novo o cartel de “entradas esgotadas” nas tres últimas funcións do seu espectáculo A serie clopen esta fin de semana no Salón Teatro de Santiago de Compostela, onde terá sido visto por arredor de 5500 persoas desde a súa estrea o pasado 11 de setembro. Tras os 33 pases ofrecidos na sede da compañÃa da Xunta, tamén completando as butacas dispoñibles en varias ocasións, o espectáculo iniciará a finais de mes unha xira que o levará a outros cinco escenarios de Galicia e Portugal. AsÃ, a proposta dirixida por Pablo Reboleiro representarase o 30 de outubro no Teatro Académico de Gil Vicente de CoÃmbra como parte da programación da Mostra Galiza Coimbra 2025, organizada polos colectivos Cena Lusófona e A Escola da Noite e que conta co apoio económico da ConsellerÃa de Cultura, Lingua e Xuventude para ofrecer unha escolma de producións escénicas galegas, entre outras moitas actividades artÃsticas e formativas.
As empresas galegas que empregan Intelixencia artificial son xa o 15,7%, tras experimentar un crecemento do 51,1% no último ano. Crece tamén o uso do Cloud Computing, que pasou do 31,5% ao 38,2% no mesmo perÃodo de tempo. Son datos da enquisa sobre o uso das TIC e do comercio electrónico nas empresas 2024/2025, publicada hoxe polo Instituto Nacional de EstatÃstica (INE) e que constatan o crecemento sostido das tecnoloxÃas innovadoras no tecido produtivo galego. Outro dos indicadores do grao de dixitalización das empresas galegas é a incorporación dos especialistas TIC. O 13,1% das empresas de máis de 10 empregados conta con este perfil profesional, un 4% máis no último ano, o que a converte a Galicia na novena Comunidade Autónoma con máis proporción de especialistas TIC no tecido empresarial.
