domingo, 29 de junio de 2025
O conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Román RodrÃguez, participou na Facultade de XeografÃa e Historia na rolda de prensa de presentación dos resultados dos achados arqueolóxicos no xacemento paleolÃtico de Cova Eiros, sito no concello lucense de Triacastela. O titular de Cultura destacou a necesidade destes traballos cientÃficos “para identificar as nosas máis fondas raÃces culturais e sociais” e subliñou o interese que ten este xacemento como fonte para o estudo histórico pola singularidade, riqueza e amplitude temporal que abarca a cova.
Neste momento, segundo explicaron os responsables do proxecto de Cova Eirós, Ramón Fábregas e Arturo de Lombera, estase a afondar no coñecemento dos modos de vida e mundo simbólico dos últimos grupos de neandertais e os primeiros humanos modernos no norte peninsular. Asà mesmo, véñense dando pasos importantes para aclarar aspectos do proceso de extinción das últimas comunidades de neandertais do norte e cuestións relativas ás representacións artÃsticas realizadas por este grupo no contexto da cova.
As intervencións realizadas en Cova Eirós foron dirixidas desde o Grupo de Estudos para a Prehistoria do Noreste (GEPN-ATT) da USC, en colaboración cun importante equipo de investigación do Institut Català de Paleoecologia Humana i Evolució Social (IPHES), da Universitat Rovira i Virgili de Tarragona. Ademais do conselleiro, participaron na rolda de prensa o decano da Facultade de XeografÃa e Historia, Francisco Ramón Durán Villa, a directora xeral do Patrimonio Cultural, MarÃa del Carmen MartÃnez Ãnsua, o catedrático e director cientÃfico do proxecto, Ramón Fábregas Valcarce, e o codirector do proxecto, Arturo de Lombera Hermida.
A intervención cientÃfica en Cova Eirós
As campañas de escavación do bienio 2015-16 son froito de senllos convenios de colaboración asinados entre a ConsellerÃa de Cultura e Educación e a Universidade de Santiago de Compostela para a realización dos traballos de escavación, investigación e documentación arqueolóxica neste singular xacemento. A Xunta de Galicia achegou un total de 50.000 euros “para a intervención nun xacemento que –en palabras de Román RodrÃguez– esperta gran interese por parte da comunidade cientÃfica e da sociedade galega polos resultados que, campaña tras campaña, vén ofrecendo.”
En concreto, as últimas campañas continúan a proporcionar novos datos sobre as ocupacións paleolÃticas do Noroeste peninsular, consolidando o acadado no xacemento desde o ano 2008. Actualmente, a escavación do nivel 3, datado no PaleolÃtico medio, e a recuperación de máis de dez mil rexistros e pezas na cavidade confirman a Cova Eirós como un dos xacementos de referencia para o estudio da evolución dos modos de vida, da tecnoloxÃa, da fauna e das condicións paleoclimáticas das comunidades prehistóricas de cazadores colleiteiros que ocuparon Galicia hai 40.000 anos.
Novos resultados
Os resultados acadados nestes últimos anos están a revelar a importancia deste xacemento para o estudo da Prehistoria de Galicia. Os estratos escavados conteñen vestixios que comezan coas últimas comunidades de neandertais e seguen cos grupos cazadores do PaleolÃtico superior, os primeiros agricultores do NeolÃtico e chegan ata as comunidades campesiñas de época Altomedieval.
As novas datacións absolutas confirman ao grupo de neandertais ocupante de Cova Eirós coma un dos últimos que habitaron no norte peninsular, xusto antes da chegada do Homo sapiens a este territorio. Este feito permite que os investigadores vaian delimitando cada vez mellor as causas da súa desaparición e valorar se foi froito dos cambios climáticos ou da nova competencia producida pola arribada da nova especie á rexión.
Por outra banda, o estudo das manifestacións rupestres e a arte moble de Cova Eirós permite achegármonos á esfera simbólica e ritual das culturas dos cazadores do PaleolÃtico superior. Os últimos traballos levaron á descuberta de novos motivos e afondar no estudo das súas caracterÃsticas técnicas e estilÃsticas mediante a aplicación de novas técnicas, como pode ser a FotogrametrÃa. Ao mesmo tempo, a análise e datación por Carbono 14 permite atribuÃr a unha boa parte destas manifestacións unha antigüidade de máis de 10.000 anos, xa cando habitaban as últimas sociedades de cazadores colleiteiros.
Coñecer a Prehistoria galega
Os últimos anos de traballo, grazas ás novas escavacións arqueolóxicas, non só permitiron perfilar mellor a secuencia de ocupacións de Cova Eirós, senón tamén profundar nos estudos sobre o xacemento e a Prehistoria galega. Froito dese labor continuado, os resultados estanse a publicar en revistas cientÃficas e congresos de gran prestixio, tanto nacionais coma internacionais. A cavidade segue a mostrar un gran potencial xa que aÃnda quedan máis de dous metros de recheo por escavar e as galerÃas interiores para revisar na procura de arte rupestre.
Galicia reforza por terceiro curso consecutivo o seu liderado na taxa de escolaridade de 0 a 3 anos e achégase ao 65 %, máis de 15 puntos por riba da media de España, segundo os últimos datos oficiais que vén de publicar hoxe o Ministerio de Educación, Formación Profesional e Deportes. Deste xeito, Galicia segue sendo a comunidade autónoma onde máis familias poden acudir a unha escola infantil totalmente gratuÃta. As cifras oficiais revelan que Galicia rexistrou no curso 2024-2025 unha taxa do 64,3 % de escolarización, máis de catro puntos por riba do 60,6 % acadado no perÃodo anterior. Esta porcentaxe mantén á comunidade ao nivel dos paÃses con maiores Ãndices de benestar en Europa, como Suecia ou Dinamarca.
No marco do Plan de Actuacións da Xunta de Galicia fronte aos posibles efectos das altas temperaturas sobre a saúde, vénse de activar o nivel 1 de alerta a diversas áreas da comunidade autónoma por episodio de calor. Meteogalicia informa que a partir da xornada do venres 27, as altas presións volverán localizarse ao norte da penÃnsula Ibérica, achegando unha masa de aire moi cálida de orixe norteafricana. Isto fará que as temperaturas experimenten significativos ascensos, tanto nos valores mÃnimos como nos máximos. Este ascenso de temperaturas comezará a notarse desde ese mesmo dÃa, cando en moitos puntos de Galicia se superarán os 30ºC, e mesmo os 35ºC, en puntos do interior.
