Notas de prensa

Comparecencia de Adega sobre o Estatuto de Galicia

PRE脕MBULO.

Dende a Asociaci贸n para a Defensa Ecol贸xica de Galiza, ADEGA, desexamos facer as seguintes achegas para seren incluidas no novo Estatuto de Galiza:
Galiza 茅 unha Naci贸n, definida pola sua cultura, historia e medio natural. 脡o por ser unha comunidade diferenciada humana con trazos obxectivamente diferenciais, como o de ter unha lingua propia e estar asentada nun territorio definido. Mais, sobretodo, Galiza 茅 unha naci贸n porque na s煤a cidadan铆a existe a consciencia de formar parte dunha sociedade diferenciada. Portanto, o presente Estatuto 茅 a norma que garante a singularidade de Galiza como naci贸n.
Polo presente Estatuto, Galiza suscrebe os dereitos humanos tanto polo que se refire 谩 Declaraci贸n Universal, como aos que con posterioridade foron incorporados como os dereitos medioambientais e o dereito 谩 autodeterminaci贸n, que nos corresponde por sermos un povo cunha memoria colectiva e fondas raices que nos identifican cunha Terra, unha cultura, unha historia, unha l铆ngua propias e unha particular percepci贸n do medio.
Froito desta longa e peculiar relaci贸n co noso entorno 茅 que xurd铆u un aproveitamento sustent谩bel e equilibrado dos recursos naturais renov谩beis e non renovabeis ao longo de moitos anos da nosa historia. Todo este tempo que levamos establecidos como povo, e que condicionou a nosa espec铆fica maneira de espallarnos polo ambiente, determinou tam茅n unha configuraci贸n ambiental de Galiza na que a humanizaci贸n da paisaxe 茅 determinante para definir calquera tipo de desenvolvimento. Por iso, dende ADEGA reclamamos a defensa do noso medio e da nosa cultura como parte integrante do ecosistema humano propio da Galiza.
Se ben o ambiente non co帽ece l铆mites administrativos, coidamos que no que hoxe se co帽ece como Galiza conviven m煤ltiplos ambientes que ultrapasan estes l铆mites, polo que, como ecoloxistas, consideramos imprescind铆bel a cooperaci贸n cos nosos veci帽os, Asturies, Castela-Le贸n, e con Portugal, en materia de protecci贸n e de xesti贸n medioambiental. No presente Estatuto de Autonom铆a, deber谩n establecerse as canles e intrumentos legais conducentes 谩 facer efectiva esta cooperaci贸n.
Como habitantes: os que hoxe moramos en Galiza nen somos os primeiros nen seremos os 煤ltimos, polo que reclamamos que as instituci贸ns de governo se rixan por principios baseados nos valores de liberdade, igualdade, solidariedade sincr贸nica e diacr贸nica -cos coet谩neos, e coas xeraci贸ns futuras-, xustiza social, reco帽ecemento da diversidade humana, de x茅nero, cultura e opci贸n sexual e de tipos de familia. Respeito tam茅n polos dem谩is seres vivos, baseado nunha 茅tica bioc茅ntrica que se sobrepo帽a 谩 tradicional antropoc茅ntrica, na crenza que os humanos partillamos o planeta con outros seres vivos, tan necesarios para n贸s como n贸s para eles.
* Expresamos o noso compromiso cunha pol铆tica que promova o desenvolvimento e a implantaci贸n de principios democr谩ticos, baseados na extensi贸n da xustiza social a todos os habitantes, fundamentados nos dereitos humanos, na solidariedade entre os povos, no afianzamento e extensi贸n da sociedade do benestar, que son os alicerces do desenvolvimento sustent谩vel, na crenza que non hai maior contaminaci贸n que a pobreza, sexa esta material ou espiritual.
* Rexeitamos todo tipo de guerra e outras formas de violencia. Sabedores que a paz non 茅 sin贸nimo de ausencia de guerra, sen贸n o produto de unha convivencia fundamentada en valores de xustiza, de converxencia e de resoluci贸n pac铆fica dos conflictos.
* O Governo galego deber谩 comprometerse a cumprir os acordos internacionais en materia de Ambiente, e promover todo tipo de iniciativas conducentes 谩 resoluci贸n da crise ecol贸xica mundial exemplificada na mudanza clim谩tica, contribuindo a freala con resoluci贸ns eficientes en tempo e espazo, e asumindo o cumprimento dos acordos do cumio de Rio de Janeiro 92. Tam茅n, a administraci贸n galega deber谩 compromenerse a promover un aproveitamento sustent谩bel e racional dos recursos naturais, particularmente da auga, asumindo os principios da Nova Cultura da Auga. Tam茅n a promover unha pol铆tica de xesti贸n dos residuos baseada nos tres Rs (reducir, reusar, reciclar).

* O Governo galego deber谩 garantir a preservaci贸n e mellora do noso Patrimonio Natural e Cultural, na crenza que a cultura xerada na Galiza corresponde 谩 resposta intelixente da sobrevivencia perdurable nun medio ambiente modelado e humanizado ao longo dos s茅culos que levamos instaladas/os nel. Por iso, a l铆ngua galega, expresi贸n xenial desa cultura, debe ser obxecto da m谩xima atenci贸n, promoci贸n e cultivo.

DEREITOS DA CIDADAN脥A

1.- Participaci贸n. Como asociaci贸n ecoloxista, ADEGA defende a democracia participativa. Polo que no Estatuto de Autonomia debe ficar garantido o dereito de todos os galegos/as a participar plenamente das cuesti贸ns que afecten 谩 vida p煤blica en todos os seus aspeitos, nomeadamente naqueles nos que ADEGA poida ser considerada como opini贸n de autoridade, debido 谩 sua historia e traxectoria de mais de 30 anos de traballo social en Galiza de defensa do noso ambiente natural e cultural.

2.- Dereito 谩 receber informaci贸n honesta e clara en todas as relaci贸ns da cidadan铆a coa Administraci贸n. Nomeadamente no que se refire as actuaci贸ns en materia ambiental, territorial, industrial, e pol铆ticas agroalimentares. Neste senso deberanse respeitar e promover os acordos sobre o Dereito 谩 Informaci贸n e Defensa Ambiental suscritos no Convenio de Aarhus recentemente ratificado, e desenvolvidos nos tres apartados de: a) dereito ao acceso 谩 informaci贸n; b) dereito 谩 participaci贸n; c) dereito 谩 xustiza.

3.- Dereito 谩 sa煤de. Os poderes p煤blicos comprometerse han a garantir a saude das cidadans/os, polo que se refire a:
* Nutrici贸n. Os cidadans deben ficar protexidos dos axentes contaminantes e nocivos que poidan ir incluidos na sua dieta: alerxenos, pesticidas, hormonas, aditivos, etc. nomeadamente aqueles contaminantes que poidan presentar bioacumulaci贸n ou provocar trastornos no desenvolvimento. Nese senso ser谩n de especial proteci贸n os produtos adicados 谩 alimentaci贸n dos beb茅s e crianzas en xeral, asi como das nais xestantes.
* Contaminaci贸n ambiental. Os cidadans ficar谩n a salvo da contaminaci贸n ambiental en xeral. Todos/as temos o dereito a desfrutar dun ambiente saud谩vel. Reco帽eceranse as doenzas de tipo ambiental provocadas pola acumulaci贸n no organismo de substancias contaminantes froito dunha exposici贸n moment谩nea ou continuada, tais como emisi贸ns de gases e part铆culas t贸xicas na atmosfera, compostos disoltos ou veiculizados nas augas ou incorporados no solo.
* Transx茅nicos. Galiza decl谩rase territorio libre de transx茅nicos. A povoaci贸n ten o dereito a ser protexida dos produtos transx茅nicos, tanto por medio dunha informaci贸n veraz e clara, como seguindo a moratoria internacional encol destes produtos recentemente anovada no Encontro de Curitiba no Brasil.
* Nuclear. Galiza decl谩rase como territorio desnuclearizado, isto 茅, libre de instalaci贸ns de producci贸n, erniquecimento ou armacenamento de combust铆bel e refugallos nucleares, polo perigo que entranan tanto para as xeraci贸ns actuais como as futuras.

3.- Sustentabilidade. A cidadan铆a galega, ten o dereito a mellorar o seu n铆vel de vida extensivo a todas as/os cidad谩ns/谩s e a que a calidade de vida sexa perdur谩bel, baseada na boa administraci贸n dos nosos recursos naturais, renov谩beis e non renov谩beis, culturais e econ贸micos. Actualmente o modelo encon贸mico occidental baseado no 聯crecemento聰 do que fai parte Galiza, non 茅 sustent谩bel. En ADEGA coidamos que para avaliar o progreso social c贸mpre ir abandonando os patr贸ns de 聯crecemento聰 e introducindo outros m谩is vencellados 谩 econom铆a ambiental e apoiados en instrumentos como a pegada ecol贸xica. O consumo medio da sociedade galega, como parte da sociedade da 聯opulencia聰, por m谩is que non atinxa a media europea, est谩 por riba das posibilidades dunha sociedade sustent谩bel. Neste senso, imp贸帽ense varios criterios ou obxectivos: a) Galiza debe conter o seu consumo; b) Galiza debe intensificar a solidariedade internacional, por exemplo a trav茅s do 0,7% do PIB para axuda internacional, taxas Tobin, etc.
Tam茅n para garantir a sustentabilidade, o desenvolvimento debe ser eminentemente end贸xeno, baseado nas nosas propias capacidades creativas para atallar a progresiva dependencia das tecnoloxias for谩neas, que promoven as industrias extractivas e poluintes en detrimento daquelas que favorecen o valor acrescentado dos produtos.

4.- Enerx铆a. Todas/os os/as cidadans galegas/os te帽en dereito a teren satisfeitas as suas necesidades enerx茅ticas. A administraci贸n galega garantir谩 a elaboraci贸n dun plano de aforro e eficiencia enerx茅tica compromet茅ndose a non ocupar e degradar tanto espazos naturais protexidos como aqueles de interese paisax铆stico, ecol贸xico ou cultural que a铆nda non o est谩n, e a ir liberando progresivamente e restaurando os actualmente ocupados. A administraci贸n galega promover谩 o uso das enerx铆as renov谩beis e a substituci贸n das non renov谩beis, comezando polas instalaci贸ns e organismos p煤blicos.

5.- Paisaxe. A cidadania galega ten dereito a desfrutar das s煤as paisaxes, tan variadas, ricas, e en muitos casos 煤nicas. Aplicaranse as figuras de proteci贸n necesarias para garantir este dereito, criando novas figuras de protecci贸n se for necesario. O Parlamento galego elaborar谩 unha Lei da Paisaxe na que se recollan as principais unidades que a compo帽en, e se estabelezan os mecanismos para a s煤a protecci贸n, conservaci贸n e usos sost铆beis.

6.- Biodiversidade. Deber谩 garantirse o dereito a conservaci贸n da nosa biodiversidade, tanto polo que respeita 谩s especies con rendibilidade econ贸mica como aquelas especies que non te帽an rendibilidade directa reco帽ecida, en aplicaci贸n do principio da 茅tica bioc茅ntrica e en cumprimento do acordo internacional de conservaci贸n da biodiversidade (especies, ecosistemas, e fundo xen茅tico). Neste senso merece especial atenci贸n o impacto da extensi贸n das especies al贸ctonas e xen茅ticamente modificadas, que po帽en en risco a continuidade xen茅tica e a viabilidade das especies aut贸ctonas galegas.

7.- Xeodiversidade. Deber谩 garantirse a protecci贸n do noso patrimonio xeol贸xico, extendendo a declaraci贸n de Monumentos Naturais a aquelas das manifestaci贸ns xeomorfol贸xicas, petrol贸xicas, estruturais e paleontol贸xicas caracter铆sticas, tan espectaculares e peculiares de Galiza. Estes elementos 煤nicos te帽en o car谩cter irrepet铆bel e a s煤a destrucci贸n 茅 irrepar谩bel, polo que as administraci贸n ten a obriga de protexelos, conservalos e divulgar o seus usos cient铆ficos e educativos.
8.- Educaci贸n Ambiental. A formaci贸n dos/as cidad谩ns/谩s no co帽ecimento e respeito ao ambiente ser谩 potenciada pola Administraci贸n Galega favorecendo a adquisicion de h谩bitos, actitudes e valores ambientais. Esta Educaci贸n Ambiental ir谩 dirixida 谩 povoaci贸n en xeral e non estar谩 limitada exclusivamente a aquela franxa de idade que est谩 na etapa educativa regrada, na crenza de que non se pode valorar o que non se co帽ece.
9.- Dereito 谩 vida e dereito 谩 morte digna. Todos os habitantes da Galiza ter谩n dereito 谩 unha vida plena, e tam茅n a unha morte digna. A Administraci贸n por谩 a disposici贸n das/os cidad谩ns os recursos necesarios para o cumprimento destes dereitos.

10.- Prevenci贸n e seguranza. A cidadania ten o dereito 谩 ser resgardada de todos os pos铆beis riscos naturais e tam茅n de calquera outro risco que poida ser previs铆bel, reducindo a perigrosidade, vulnerabilidade e a exposici贸n dos seres vivos. As administraci贸ns garantir谩n a aplicaci贸n dos principios de Precauci贸n e ALARA no tocante aos pos铆beis efeitos sobre a sa煤de e o contorno dos aparellos e procesos tecnol贸xicos.
11.- Portugal. Dado o mantemento de tantas ligames f铆sicas, sociais e culturais, e a potencialidade enorme da relaci贸n econ贸mica con Portugal, Galiza deber铆a estabelecer un marco de relaci贸n, non s贸 limitado 谩 Regiao Norte, mais a todo Portugal. Isto ponse especialmente de manifesto na continuidade ambiental. A declaraci贸n de Parque Nacional Galego-Portugu茅s do Minho Internacional, e doutros sitios relevantes como O Ger锚s-Xur茅s, Montesinhos... etc. son importantes e urxentes.Tam茅n, nesta mesma li帽a as relaci贸n con outras rexi贸ns e territorios lim铆trofes da mesma unidade natural 茅 dunha importancia transcendental para a s煤a viabilidade (Pena Trevinca-Sanabria-Seabra, Courel-Ancares-Bierzo, etc.)

FIGURAS E INSTRUMENTOS QUE GARANTAN ESTES DEREITOS.

1.- Valedor/a da Terra. O Parlamento criar谩 esta figura a trav茅s da correspondente Lei. Ter谩 como misi贸n garantir a defensa da Diversidade Natural (Biodiversidade e Xeodiversidade) en aplicaci贸n dunha 茅tica bioc茅ntrica, e dos dereitos antes ditos. Tam茅n velar谩 polo cumprimento do principio do Desenvolvimento Sustent谩bel e Perdur谩bel, segundo a xa mencionada solidariedade sincr贸nica (cos nosos coet谩neos/as) e diacr贸nica (coas xeraci贸ns futuras e de respeito 谩s pasadas). Non s贸 temos a Terra herdada dos nosos pais/nais, t茅mola emprestada dos nosos/as fillos/as. Esta/e Valedora/or ter谩 ao seu cargo garantir todos os dereitos en materia medioambiental, tanto os elaborados en Galiza, como na Espa帽a ou na Europa, ou aqueles que abranxan o 谩meto internacional, velando polo seu cumprimento.
O Valedor/a da Terra ser谩 escollido/a polo Parlamento por maioria cualificada. Supervisar谩 as actuaci贸ns da Administraci贸n polo que atinxe 谩 sua responsabilidade, e ser谩 de f谩cil acesibilidade pola xeralidade da cidadania, dando contas ao Parlamento.

2.- Consello Ecol贸xico e da Sustentabilidade. Deber谩 criarse un consello consultivo acerca de desenvolvimento humano, econ贸mico e social baseado na sustentabilidade dos procesos tecnol贸xicos e econ贸micos, para garantir unha acci贸n de governo transversal a todas as 谩reas baseada no equilibrio territorial, ambiental, social e econ贸mico. Este Consello pode ser independente ou traballar en colaboraci贸n co Consello Econ贸mico e Social. Esta nova instancia pode ser vista tam茅n como unha remodelaci贸n do CES, adquirindo am谩is de Econ贸mico e Social as novas dimensi贸ns de Ecol贸xico e da Sustentabilidade.

3.-Planificaci贸n territorial. A distribuci贸n territorial de Galiza non garda relaci贸n con a distribuci贸n natural das comarcas ou bisbarras, nen coa diversidade ambiental. Potenciarase o desenvolvimento e persoalidade das coamarcas naturais, para al茅n da artificialidade ambiental das provincias administrativas.
O Parlamento de Galiza aprobar谩 un mapa comarcal e de 谩reas suscept铆beis de seren utilizadas para aproveitamento enerx茅tico (e贸lico, hidr谩ulico, solar), seguindo un rigoroso criterio de sustentabilidade ecol贸xica e de protecci贸n da Diversidade Natural. A Rede Natura 2000 ser谩 obxecto de especial atenci贸n co obxectivo de conquerir a afectaci贸n cero. Procederase a unha necesaria ampliaci贸n para garantir a viabilidade dos nosos h谩bitats e especies de interese europeo.

4.-Patrimonio.
Son patrimonio da Galiza os seus recursos naturais, rios, augas superficiais, lagoas, augas soterradas, monumentos naturais, zonas da beiramar, ata 300 mts da pleamar, augas litorais, r铆as incluidas, as铆 como calquera 谩rea definida especialmente sob a protecci贸n da administraci贸n galega. A administraci贸n velar谩 pola especial protceci贸n deste patrimonio, compromet茅ndose a facer del o motor de desenvolvimento e mellora de vida, nomeadamente polo que respeita 谩s poboaci贸ns mais intimamente ligadas a lugares obxecto de especial protecci贸n. As poboaci贸ns asentadas en Parques Naturais, ou zonas protexidas gozar谩n de privilexios relativos a suministro el茅ctrico, inform谩tico, fiscalidade e axudas especiais para a promoci贸n educativa e formativa.

5.- Axendas 21. A administraci贸n galega promover谩 a suscrici贸n da carta de Aalborg por todos os concellos galegos en cumprimento dos acordos do Cumio de Rio 92, para inserir os principios e criterios do desenvolvimento sustent谩bel a n铆vel das administraci贸ns locais.