martes, 13 de mayo de 2025
Os membros do Grupo de Estudos de ArqueoloxÃa, Antigüidade e Territorio (GEAAT) Eduardo Méndez, Andrea Serodio e Patricia Bello realizaron unha estancia de investigación nos meses de xaneiro e febreiro en primeiro lugar no Authority for Research and Conservation of the Cultural Heritage (ARCCH), en Addis Abeba, e posteriormente traballos de campo en Melka Kunture. O xacemento de Melka Kunture estúdase ao abeiro da Italo-Spanish Archaeological Mission at Melka Kunture and Balchit, liderada pola investigadora Margherita Mussi e codirixida por JoaquÃn Panera e o propio Eduardo Méndez. Os traballos de campo desta misión estiveron parados algo máis de tres anos, primeiro pola pandemia da covid-19 e logo por problemas polÃticos no paÃs africano, e puideron ser finalmente retomados este ano.
Nesta campaña 2023, ademais do equipo procedente da Facultade de Historia do campus de Ourense, participou persoal investigador da International Association for Mediterranean and Oriental Studies (ISMEO), da Sapienza Università di Roma e da Universidad Complutense de Madrid. Durante os traballos de laboratorio, analizaron principalmente máis de 2500 ferramentas lÃticas dos sitios achelenses de Gombore IB e Garba IVD, datados hai arredor de 1,95 millóns de anos. Ademais desenvolveron durante catro semanas traballos de campo en diferentes xacementos da área arqueolóxica de Melka Kunture, que van "dende o Olduvaiense ata a Late Stone Age" e que “permiten ampliar o coñecemento, respectivamente, das fases de poboamento máis antigas e recentes da zona”, tal e como indica Eduardo Méndez, que desenvolve desde 2017 investigacións nalgunhas das principais secuencias da prehistoria africana, como a Garganta de Olduvai (Tanzania) e esta de Melka Kunture.
A “primeira gran tecnoloxÃa humana de éxito global”
Sobre a importancia de avanzar no coñecemento deste enclave, o arqueólogo da UVigo lembra que o achelense “é o nome que reciben unhas tecnoloxÃas de fabricación de ferramentas de pedra do PaleolÃtico inferior” que se fundamenta na obtención e modificación de grandes lascas, a partir das cales fabricaban obxectos máis complexos como bifaces ou fendedores. “A súa orixe sitúase en Ãfrica hai máis de 1,8 millóns de anos, e expandiuse por boa parte do mundo, chegando á súa desaparicións hai uns 150.000 anos. Este xeito de fabricar ferramentas desenvolveuse, case de xeito inmutable, durante máis de 1,5 millóns de anos, no que é exemplo da tradición tecnolóxica máis exitosa e duradeira na historia da especie humana”, afirma.
“As ferramentas lÃticas dos sitios de Gombore IB e Garba IVD forman parte do complexo arqueopaleontolóxico de Melka Kunture e son unha das mostras máis antigas da tecnoloxÃa achelense en Ãfrica. A compresión das caracterÃsticas tecnolóxicas destas primeiras ferramentas, asà como das condicións paleoambientais e evolutivas dos homininos dos xacementos, son fundamentais para entender un dos fitos máis importante da evolución humana: o salto tecnolóxico da fabricación das primeiras ferramentas olduvaienses ao desenvolvemento do achelense”, explica o investigador da UVigo.
Na actualidade, comenta Eduardo Méndez, os resultados das investigación en Melka Kunture están a posicionar este enclave como unha das áreas máis relevantes do este de Ãfrica para comprender a aparición e desenvolvemento biolóxico e tecnolóxico do Homo ergaster/erectus. AsÃ, lembra, recentemente publicouse na revista Nature Ecoloy&Evolution “o primeiro exemplo coñecido de taller de fabricación de bifaces no sitio de Simbiro III, datado en máis de 1,2 millóns de anos”, nun traballo que contou coa participación por parte da UVigo deste arqueólogo e tamén de Andrea Serodio.
As investigacións en Melka Kunture contan co apoio económico da Fundación Palarq dentro das convocatorias de Proyectos paleontológicos y arqueológicos españoles en el extranjero. Asemade, Eduardo Méndez Quintas acadou financiación na convocatoria de investigación de 2022 da Fundación Leakey. O proxecto financiado por esta fundación ten o tÃtulo de The Early Acheulean (~2.0-1.7 million years ago) at Melka Kunture on the Ethiopian Highlands e dá soporte ao estudo sobre o desenvolvemento inicial do achelense en Ãfrica, centrado nos sitios de Melka Kunture.
O conselleiro Román RodrÃguez visitou co catedrático de BiotecnoloxÃa da Universidade de Pensilvania, o galego César de la Fuente, o Centro de Supercomputación de Galicia para firmar un convenio de colaboración entre a Xunta e esta institución académica estadounidense. Durante a visita, o investigador, pioneiro no emprego da IA para o desenvolvemento de antibióticos, puido coñecer as instalacións do centro co que colaborarán para acelerar o descubrimento de antibióticos fronte a bacterias resistentes.
A nova estratexia establece cinco grandes obxectivos para os próximos cinco anos. O primeiro deles é impulsar a creación de novas empresas e o crecemento das que xa existen no ámbito do aeroespazo, da seguridade e da defensa. Na actualidade a Comunidade galega suma 115 centros de traballo xa dedicados ao sector, pero nos vindeiros anos esta cifra poderÃa incrementarse, xa que unhas 150 empresas contan con potencial para incorporarse a este ámbito industrial. O segundo dos obxectivos busca que as industrias que operan neste ámbito diversifiquen a súa produción.
