martes, 1 de julio de 2025
Os cambios máis importantes apuntados nesta investigación, que acaba de publicar a revista internacional Atmospheric Research, prodúcense na rexión centro-leste, chegando ao 150% para a costa mediterránea e os Perineos. Detrás deste novo avance sobre o futuro climático están Nieves Lorenzo, investigadora do grupo EphysLab do CIM-UVIGO e Alejandro DÃaz-Poso e Dominic Royé, do Departamento de XeografÃa da Universidade de Santiago de Compostela. Os cientÃficos tamén estiman unha maior extensión espacial das ondas de calor con tendencias do 6% ao 8% por década, o que suxire unha maior exposición humana, un aumento da demanda de enerxÃa e implicacións para o risco de incendio.
O factor de exceso de calor
O artigo, titulado Heatwave intensity on the Iberian Peninsula: Future climate projections, nace da falta de análises da extensión espacial e da intensidade de ondas de calor no territorio peninsular. Segundo os seus autores, os eventos de ondas de calor pódense caracterizar por catro dimensións: frecuencia, duración, intensidade e extensión espacial. Neste estudo galego aplÃcase por primeira vez o factor de exceso de calor (Excess Heat Factor, EHF), un parámetro desenvolvido por cientÃficos australianos que incorpora directamente o aspecto de intensidade e o proceso de aclimatación do corpo humano. Outras investigacións anteriores xa demostraron que o EHF poderÃa usarse para avaliar os efectos das ondas de calor na saúde a nivel da poboación (Royé et al. 2020).
O Ãndice EHF é moi útil para detectar condicións de ondas de calor, o que o converte nunha ferramenta para contribuÃr á toma de decisións que minimiza os impactos negativos das ondas de calor na saúde pública ou noutros sectores susceptibles como a agricultura, a silvicultura ou a enerxÃa.
Ondas curtas máis intensas
As proxeccións apuntan que as áreas que mostran unha maior intensidade non coinciden con zonas onde os eventos de ondas de calor teñen unha maior duración. Tanto para os perÃodos 1971-2000 como para 2021-2050, as ondas de calor nas rexións montañosas e peninsulares occidentais caracterÃzanse por un EHF máis alto, pero unha duración máis curta que as da zona sueste peninsular e, en xeral, na costa mediterránea. A razón principal deste patrón espacial, subliñan os autores da publicación, radica no rápido transporte de masas de aire suaves dende o océano Atlántico cara ao oeste da penÃnsula ibérica.
A extensión media das ondas de calor para o perÃodo 1971-2000 aumentou nun 1,71% por década, mentres que o incremento na extensión máxima é aÃnda maior, cun 4,3% por década. Espérase que esta tendencia continúe no futuro próximo, con aumentos que oscilen entre o 6% e o 8% por decenio para o valor de extensión máxima. Os resultados apuntan cara a un aumento significativo na intensidade, frecuencia, duración e extensión das ondas de calor na penÃnsula ibérica para o século XXI.
A primeira fase do piloto do proxecto Xenoma Galicia permitiu detectar, entre os máis de 1.000 participantes aos que se lle recolleu unha mostra de sangue, 14 novos casos de alto risco para as patoloxÃas investigadas de cancro de mama e ovario hereditario, sÃndrome de Lynch e hipercolesterolemia familiar. A ConsellerÃa de Sanidade presentou esta mañá ante o Consello da Xunta un informe de situación do piloto do proxecto Xenoma Galicia. Cun investimento de 20 millóns de euros, o Goberno galego márcase o obxectivo de recompilar o ADN de 400.000 persoas. Pola porcentaxe de poboación incluÃda, Xenoma Galicia é un dos proxectos de maior envergadura do mundo. Permitirá ofrecer tratamentos farmacolóxicos individualizados, predicir o risco de enfermidades antes de apareceren para poder anticiparse a elas e evitalas grazas ao estudo do xenoma e da historia clÃnica.
No marco do Plan de Actuacións fronte aos posibles efectos das altas temperaturas sobre a saúde, a Xunta de Galicia vén de rebaixar a alerta por altas temperaturas aos niveis 1 e 2. Deste xeito, a vaga de calor iniciada pasado venres, que na xornada de onte acadou o nivel 3 de alerta en diversas áreas de Galicia, agora queda establecida nos dous primeiros niveis de alerta. En concreto, as zonas que ficarán no nivel 2 son o noroeste de Ourense, o interior de Pontevedra, asà como o Centro e a Montaña da provincia de Lugo. Pola súa banda, defÃnese o nivel de alerta 1 por vaga e calor as zonas do interior de Coruña, o sur de Lugo, Miño de Ourense, montaña de Ourense, sur de Ourense, Valdeorras, litoral de Pontevedra e a zona Miño de Pontevedra.
