Encontro con Bernardo no Alén (II)

(A punto de abandonar a súa habitación do Hula, para volver á casa familiar de Goberno-Castro de Rei da Terra Chá, Xosé Manuel Carballo facilítanos a segunda parte da carta aos amigos do Instituto de Estudos Chairegos, con "copia" á familia de Bernardo García Cendán, e a todos os lectores de Galicia Digital. A primeira parte foi publicada en Opinión o pasado 28 de xuño).


O Bernardo segue chegando tarde a case todo. Só é puntual ás horas de rezar e de cear. Tampouco madruga. Segue facendo versos e ten un coro formado por querubíns e serafíns que poñen música ós seus poemas. Dá gloria escoitalos. Case o fan tan ben coma Pilocha ou María Manuela, dúas das súas moitas boas amigas, e, dende logo, fano moito mellor ca Mini e Mero. ¡Sen comparanza! Claro que a voz de Mini corresponde máis a tronos que a querubíns e a de Mero tíralles un aire ós principados e potestades.

Como tiñamos falado de que tanto el coma min dificilmente libraríamos sen unhas chamuzcadiñas, quixen saber se xa saíra do purgatorio, ou se gozaba de liberdade condicional, ou se conseguira o terceiro grao. Confesoume que saíra o mesmo día que chegara ó ceo súa nai, Maruxa. Maliciei que houbera ser cousa del reclamala para xunto de si; pero non. Moi serio dixo:

-Foiche cousa dela virse.

-Sería -dixen eu-, pero non porque fose mal querida ou mal tratada pola familia e veciños.

-Non, home non -seguiu el-. É que para min non podía haber felicidade plena sen ela e ela, aínda que era ben querida abaixo, non deixaba de matinar en como estaría o seu Bernardiño. Ben sabes que os fillos curas non medramos para as nosas nais.

-E para as irmás tampouco, -constatei eu e continuei-: Pois teu pai, o Severino, non se houbo de alegrar pouco coa chegada de calquera de vós os dous.

Aclaroume Bernardo:

-Meu pai, (do que por certo non esquezo que fuches ti o encargado de comunicarme que finara, cando estabamos na Romaxe do Monte Aloia, aló polo 10 de setembro do 1983), sentiuse moi ledo, sobre todo coa chegada de miña nai; pero a súa alegría é relativa, porque aínda non deu superado a morte prematura de meu cuñado Martín Seco. Tamén a min me afectou moito. Afectounos a todos.

Atalleille eu:

-Ben o sei. Non fai falla que mo xures… Aínda non teño o libro de Encrucillada en homenaxe a ti.

Coa súa retranca habitual e sen perder a calma, bromeou:

-E, anque o tiveses…,a ti pásache, como ti mesmo dicías daquel bispo, D. José: que tiña tanto que escribir que non lle quedaba tempo a ler.

Antes volver aínda quixen investigar algo máis, porque, sen ser eu un hiperactivo, tenme algo intrigado iso da pasiva visión beatífica, que, sen saber por que, conceptúo como un estado de inactividade perpetua, coma se un estivese vendo vídeos eternamente:

-E teu pai, co amigo que era de conversar, non se aburre.

Bernardo sempre sentiu unha admiración moi especial polo pai e cun amplo sorriso contoume:

-Aínda que na eternidade non medra o pelo ni na barba, el montou unha barbaría clásica moi parecida á que tiña en Vilalba. Alí xúntanse nas horas de recreo amigos de sempre, coma Antonio Fraga e moitos outros. Alí pásaselle o tempo case sen darse conta. Ben sabes que había quen viña cortar o pelo co Severino dúas veces á semana só polo gusto de conversar. Daquela eran outros tempos.

Eu non levara reloxo comigo, porque non me deixaban entrar con el no quirófano e Bernardo tampouco o tiña, porque mentres o tivo non o miraba e na eternidade o tempo é sempiterno. Consciente de que non tiña permiso verbal nin escrito, decidín volverme e díxenlle:

-Bueno, vou aló a ver como estou.

Ofreceuse el:

-Se queres dígolle ó arcanxo Gabriel, co que teño moita confianza, que vaia nun plis plas botar un ollo a ver como vai o asunto.

Eu ben sei que Bernardo ten certa tendencia a “enrollarse” como bo conversador que é e temía non dar chegado a tempo ao quirófano para espertárenme no momento oportuno. Por iso díxenlle que prefería baixar eu e así xa me quedaba se lles facía falla. Despedinme con estas verbas, as últimas que dixen antes de quedar sen cordas vocais:

-Ata por aí calquera día. Se todo vai ben, o mesmo tardamos unha tempadiña en volver a vernos; pero non te vaias esquecer de min e búscame unha estancia algo xeitosa, podendo ser non moi lonxe de ti, aínda que sexamos moitos os que alangreamos polos teus saberes e polos teus chistes.

El só respondeu: Amén. Amén.

Chema, amigo, permíteme antes de rematar facer referencia a un deses sucesos que algúns din que se producen por casualidade e outros opinamos que é por causalidade; pero en calquera caso dan que pensar.

O día que chegou a mala nova da morte de Bernardo quedara eu con Elena e Carolina do Castro de Viladonga no monte da Escrita ou do Sagrado Corazón en Santa Locaia. Elas subiron ó cumio e baixaron abraiadas, porque se atoparon alí arriba co poema que Bernardo fora escribir alí mesmo para a Ruta da Escrita. O Poema titúlase:

“O teu Reino na Chaira”. Del entrecollo a última estrofa que reza: Noso Pai, veña o ten Reino / que dea a todos palabras / e que esperten algún día, / na calma da nosa Chaira, / xenerosas rebeldías / que un mundo novo proclaman.

Pídolle a Deus, xa que polo que se sabe saíu ben a intervención, que me dea algunha desas palabras que proclamen un mundo novo. E que todos os chairegos atinemos con esas palabras axeitadas.

Remato, Chema, con apertas non moi fortes por medo a mancarme e dicíndoche que por mímica tamén se pode entender o que se di e o que se quere dicir, ou sexa: a retranca, non si?.