Vivir no rural, que bonito é

Din os que saben disto, os sociólogos, que nos últimos cincuenta anos o rural galego sofre un proceso de cambio que camiña na dirección equivocada. A Administración e as autoridades non atopan solucións.

As consecuencias negativas son ben visibles. Entre elas, o abandono do rural: a inmensa maioría dos concellos perde poboación. Outra, o avellentamento da poboación e o que iso implica en atención médica, factura farmacéutica e creación de servizos para os anciáns. Outra máis, a caída de emprego. E aínda outra, a perda acelerada de patrimonio cultural tradicional e do patrimonio inmaterial. Con cada vello que se nos vai, arríncannos anacos de cultura.

Ademais hai un claro desequilibrio territorial. Preocupadas andan as nosas autoridades e lograron preocuparnos a todos, por unir Galicia co centro peninsular con bandadas de AVE.s, autovías e pirámides innecesarias, pero a asignatura sempre pendente é a desvertebración do territorio.

O proceso de urbanización provoca que a poboación se concentre nas áreas urbanas costeiras. O chamado Eixe Atlántico, estreita franxa de Ferrol a Vigo-Tui concentra nun tercio do territorio galego ó 57% da poboación, mentres que as zonas do Interior e Interior Deprimido, co 54% do territorio, apenas ten o 23 % dunha poboación minguante. Pouco falta que declaremos aos nenos e nenas que viven nese rural “especie protexida en vías de extinción”.

Máis madeira. Mentres en 1950 sete de cada dez galegos traballaban no agro e ocupaban o espazo rural, hoxe só o fai un de cada dez. Iso significa menos xente, menos vida, menos empregos, menos servizos. E perda acelerada de identidade, porque se algo nos define é unha maneira de ser, un xeito de falar e un modo de ocupar o territorio. Por iso a chamada angustiosa e urxente das autoridades e dos veciños do rural para manter abertos os colexios. Ben saben que detrás de cada escola pechada acaba pechando a aldea.

Os habitantes destes concellos rurais escoitan abraiados cantos de sereas políticas que falan e prometen medidas-para-fixar-a-poboación-no-rural mentres en nome de non sei que racionalidade, optimización, redistribución, reasignación… etc., etc. de recursos, arríncanlles bocado a bocado os escasos servizos que lles quedan.

E pregúntanse pampos como é que a súa terra renta cada vez menos, mentres outros multiplican as súas gañancias co que eles producen. E por que o seu traballo, a cultura da terra que creou Galicia, vale cada vez menos. E por que a enerxía da súa auga, ese oro blanco, e do seu aire, ese ouro transparente, deixa só migallas neses concellos mentres engordan os petos insaciables dos buratos negros onde habita a cobiza, tan lonxe da terra.

Un esforzado orientador de Preescolar na Casa, cando aínda existía ten benemérito programa, preguntaba abraiado a un velliño que tornaba as vacas:

- Pero vostede, con tantos anos no lombo e aínda termando da facenda?

Mirou meu vello ao lonxe. E de alí a un cacho contestou:

- E que lle imos facer? Nin sei para que traballo. Aquí xa non quedan nenos. Xa non queda nada.