Maio florido

O rei da primavera é o mes de maio, nome que procede de “Maia”, nai de Mercurio, deus que representa o trunfo da vexetación, o “mes das flores”.

En maio remátase de sementa-lo millo, e cando se facía na última finca dunha casa poñíase no medio, cravada, unha gran rama de xesta en flor; era “poñer o ramo ó maio”.

O mes era saudado pola galanura das súas flores: “velaí ven o maio cargado de flores; detrás ven San Xoan que as trae mellores”.

A maio refírense unha chea de refráns e algúns ditos, como aquel que se aplica á muller que vai para o traballo e entretense falando con outra persoa: “non fagas como a da grade”, que procede dunha rapaza que, pola mañanciña, cando se dirixía a gradar unha finca atopouse co mozo e pasou o día falando con él.

Ó anoitecer, ó volver para a casa, exclamaba: “días de maio, días de amargura, inda ben non amañece xa é noite escura”. Acontece a apoteose florida da vida, a celebrar entre a paisaxe e a paisanaxe: escoitanse os últimos cantos do cuco e os primeiros do grilo, pregoeiros do “tempo claro”, bó agoiro entre as xentes do rural: significa amor, fartura, bó tempo.

Comezan así as festas do ramo florido. A flor como insignia de vida, porque no ciclo será froito e novamente semente. “Os maios” son unha das festas mais populares do ciclo anual.

Aproveitando os froitos que da a natureza apreciase a creatividade das xentes nas composicións florais, ou nas coplas que acompañan ós maios, fundamentais na escenificación da celebración, de orixe prehistórico.

Os maios poden ser “humanos “ ou “figurados”. Nos primeiros un cativo é o “maio”. Aquí o neno ou mozo cúbrese con flores, fionllo, herbas e espadanas, imitando as vestimentas dos peregrinos; os “figurados” fórmaos unha figura cónica, piramidal, de cruceiro, de barco ou monumento, transportados sobre plataformas, cubertos de polas e adornados con flores e vexetación.

“Aí ven o maio/ florido e galán, / tódalas rapazas /amores lle dan” (A. Cunqueiro)