O feitizo de Escairón

Xa ía ben prendido o día cando chegamos a Escairón, de Vilasante, no Saviñao. O meu compañeiro viaxeiro -co cal moitas veces non estou de acordo-, puxou conmigo para pasar o día na Carballeira de Escairón. Eu quería ir, tamén, a outras voltas, pero como dixen, el, touzón, convenceume para vagarear por Escairón e, sobre todo, disfrutar da alameda. Queira ou non queira estou atado o meu compañeiro de viaxe e anque discutamos moito, sen el non me entendo. Polo tanto, fixen coma sempre, o que el decidiu.

Seguramente por entreterme e avizarme máis as súas razóns, contoume a historia da conta dos carballos e a imposibilidade de saber, de certo, cal é o número exacto dos que habitan alí. Díxome que ninguén de a pé, sen papeis acreditativos de perito agrimensor, pode contar con rectitute o número de carballos presentes. Porque disque hai un feitizo extraordinario (todos os feitizos o son) que impide levar a conta e que se alguén a leva, ao inmediato de contalos perde a memoria de súpeto e tantas veces como enumere e conte outras tantas esquecerá. Que tal feito é real e comprobable. Que para que eu soubera ben que el non mentía xa podía ir contando de esquina a esquina pondo señais para non perderme na suma total da contabilidade.

El quedou sentado nunha bancada de pedra e eu, avizorado, armado de cuaderno e de pano branco, dispuxen todo o preciso para comezar o labor aritmético, con ánimo de rebaterlle e desvalorizarlle -botarlle por terra- a lenda do feitizo da Carballeira de Escairón. Así teríamos outra controversia máis, entre outras moitas nas que a diario andamos.

Non lles vou a describir con detalles miúdos como dispuxen o labor da calculación. Creo que sobrará con decirlles que puxen toda a miña ardora no feito: con señais -para min inequívocas- de por onde ía o empezo numeral e por que carballo finaba.

Púxenme a contar de novo.

De cando en vez, como de oblícuo, miraba para o meu por ver que facía el. Vin que el estaba como ensimismado, abstraído, absorto, talmente como alucinado. Como eu proseguía ao meu, moi dilixenciado, non reparei nas mozas que pasaban. Nin tampouco en que el -o meu home amigo-, cabaleroso e educado, abría palabras con moitas das que vagaban á sombra perfecta da frondosa carballeira.

Tiña contados un bo número de carballos -que non direi por non rachar a historia antes de tempo- cando me chamou insistente. Fun cabo del e vino coma se estivera requerido por un imposible. Preguntoume se tiña ben anotado. Contesteille que así era. Díxome:

Ben, pois párate a mirar o que eu miro, esta frondosía na que estamos e sobre todo o que vén e o que pasa. Esto, meu
amigo, son naturezas da parroquia de Vilasante, da que forma parte esta vila de Escairón, xunto coas aldeas de Casadela, A Igrexa, Vilasante, Pacios, Mosteiro e Souto. Mira, remira e absorbe as belezas moventes e inmoventes. Escoita, outea e referencia o que só poderás ver por estas, que outras terras poderán ter -que non o nego- semellantes graciosidades, mais xamais disfrutarás da perfección natural dunha tribu coma esta. Senta e marabíllate.

Eu sentei, que non era para menos, e mirei estantío, mentras el me ía explicando coma nun soliloquio reflexivo:

Aquela é de Mosteiro, esoutra de Pacios; as que recodan, da
Igrexa; o grupo do fronte, de Casadela; as que brincan á corda, de Escairón; aquel grupo da esquerda, unhas da de Souto e outras da de Vilasante ¿A que teño razón?

Non souben, nin fun quen de contestar e dei silencio elocuente por resposta.

Así estivemos. E así quedamos, case mudos, un tempo incontable, ata que elas se foron cara as rúas do centro.

Rechegoume o fervor da contabilidade -un pouco transtornado, demudado e traspasado polo visto-, retomei no mesmo lugar onde deixara. Contei, recontei, volvín a contar e a recontar, teimudo, afervoado, e aínda anotando debidamente, con todo ben siñalado, nun fun quen de apreciar coincidencia nos distintos cáculos efectuados.

Diante da imposibilidade miña por desentrañar o número de carballos dei por feito de que, efectivamente, o feitizo de Escairón obrou en min de xeito irremediable -á incompetencia hai que poñerlle nome- e eu escuseime no misterio, no feitizo encantador de Escairón.

El, o meu amigo home, entendeu o estado de ánimo e intentou inzarme, dicíndome:

Non te abaixes. Xa che dixen que non hai quen poida, -sen provisións decentes de perito agrimensor forestal e aínda así- dar número concreto, legal e real. Non queiras ir contra o encanto, que o encanto é un misterio insondable, que nin siquera un augur lameví, que reencarnase, podería desfacelo.

Logo dunha pausa -eu non repliquei nada-, propúxome que sentara cabo del e que fose escribindo ao pé da súa palabra todas as que de feito lle saíran. Como eu xa coñezo o seu natural, acouguei con paciencia, tomei unha libreta cuadriculada -que sempre levo empetada- abrina pola folla vintecatro, agarrei o meu carbonciño refulxente -que así ten que ser por se vén a noite- e dispúxenme a escribir ao seu ditado, sabendo como sei, que tería que reescribir algúns readitados máis, que meu amigo é moi puntilloso e ten reecorrencias a cada paso.

Mentras ía escribindo en garabatos, en taquigrafría persoal só por min comprendida, miraba ao meu cantador-ditador, de esguello relucido, e vin que tiña os ollos pechados, que parecía estar lonxano, soñador e trasladado. Pero como estou acostumado ao seu ser, case non fixen reparo nos significados e procurei escribir as súas palabras tal cal lle foron saíndo.

E así quedou -sen quitar nin poñer nada- o Alalá de Vilasante que este meu compañeiro home cantou na Carballeira de Escairón.

Alalá de Vilasante

Pasan brisas de melura
polos sendeiros da brea,
os cantares na espesura,
no aire arumados quedan.

Transitan as beiravías
debandando intelixencia,
propagando súa frescura
esencias romeu e menta.

Debuxadas sobre a herba
esteas na fronda deixan,
levitando polas sombras
da asombrada carballeira.

O sol, varón, brasa pura,
no colmo dunha cerdeira,
sente ardoras de tenrura,
sorbe lisuras de sedas.

Ai, que ondas hai no aire!
Ai, que suspiros por elas!
Co rito do seu donaire
é rolo a Ribeira toda!

Máis carballeira a alameda
na tarde xira redonda.
Móvese o aire do aire
tremen as follas nas pólas.

Mouriñas de Casadela,
laranxeiras as da Igrexa,
marmelas en Vilasante,
na de Mosteiro cereixas.

En Pacios, coa fermosura
e a graza de lavandeiras.
En Souto doces dozuras
e en Escairón limoeiras.

Belidas, belas, garridas,
dunha mesma tribu son,
graciosas das sete claras,
nos arraiais de Escairón.


Chegaramos a Escairón, de Vilasante, en O Saviñao, ás 10 dunha mañá de maio (ou xuño). Eran as nove (viña o solpor co entresoño e sen xantar debidamente, non por falta de onde se non polo entretido) e aínda eu estaba tachando e retachando as súas ocorrencias, que non discuto. Pero é que tiña anotado “polo arraial de Escairón” verso derradeiro do alalá e el, pola súa incerteza, facíame estragar o escrito -como en tantos outros-

apreméndome a escribir “nos arraiais de Escairón”. Cabreado xa, pregunteille cal era a diferencia. Explicoume que en plural tiña que ser xa que lugares de festa, de ocio, esmorga e feira en Escairón hai varios. Collín un afoute (un carabuxo) de marca maior, tirei a libreta cuadriculada de mala maneira e arredeime a uns metros da súa persoa.

Noutra volta -sete contas ían-, púxenme a contar carballos.

Calmei. Volvín cabo del e anotei o último verso segundo o seu dicir ditado en catro ou cinto trasacordos diferentes.

Hei de recoñecer que ao meu amigo home, compañeiro
viaxeiro, quérolle, e por querelo así, e porque aprendo na súa compañía, perdónolle que me tivese sen xantar ¡en Escairón!, onde tan bos, saudables e apetitosos lugares hai para repoñer.

E perdónollo porque ten razón sobre o feitizo de Escairón. ¡Non hai quen conte os carballos!. Bueno, quen os conte sí, haberá, mais quen os cadre en número cabal e exacto entre cada unha das contadas, ninguén. E sei porque ocorre.

É polo feitizo. Nin máis, nin menos.

O meu amigo-compañeiro-cantador, leva razón. Por iso llo perdono.

Tamén llo perdono (por catro veces escrito: un armisticio) porque me prometeu que cando regresemos a Escairón, de Vilasante, ou a outras do Saviñao, iremos de vagar a onde eu propoña e dispoña, á miña apetencia.

Iso si, con xantar e con viño. Como a xente. Como é debido.

Ás non sei cantas da noite saímos. Viñemos cantando en harmonía o Alalá de Vilasante lembrando o que ollamos na Carballeira de Escairón e nos feitizos. Nos dous: no encanto do imposible contar e no arrebato que no Alalá se expresa.

Non lles conto cantas veces me fixo parar o auto para correxir, quitar e poñer novidades, xa que só de rememoralo, éntrame un xenio bravo tan grandre e groso, que teño medo de rachar coa escrita e dar punto e saída ao toxo.

Sálveme Vilasante, Escairón e o seu feitizo! ¡Sálveme O Saviñao! ¡Sálvenme as mozas de Casadela, Mosteiro, Souto, Igrexa e Pacios!.

Lexítimas e discretas. Ondear de talo brizo. Seguras, coa súa
graza. En danzar de paso fino... ¡Sálvenme lamevís!

Salvado estou, salvado quedo!