Galicia borrada

Na década dos noventa teorizouse sobre o pensamento borroso. Bart Kosko afirmaba que "as cousas, vistas de preto, vólvense borrosas". A lóxica borrosa esixe dispoñer de numerosos sensores que lle estean subministrando información constante ao sistema. "O mundo é borroso, a descrición non" dicía Kosko.

Estas teorías teñen importantes aplicacións prácticas nos procesos de intelixencia artificial.

Pois ben, Galicia xa era borrosa desde antes. Así o explica o psiquiatra Santiago Lamas no seu excelente ensaio Galicia borrosa. Aquí temos a nosa propia lóxica: "O mundo é borroso, a descrición tamén". A nosa borrosidade depende dunha permanente necesidade suplementaria de información. Polo tanto, contestar unha pregunta precisa coñecer as intencións de quen a fai. Así lle pasaba ao personaxe dunha historia de Fernández Flórez: chega un home á súa casa; escoita un ruído.

Abre a porta e pregunta medoñento: "Quen anda aí?". A resposta
do ladrón, galego de pura cepa, é definitiva: "E por aí?". Así somos nós, ou así eramos.

Manuel Rivas reflexionaba hai pouco sobre o risco que Galicia tivo de converterse nun territorio sen lei, dominado polas mafias do narcotráfico, impregnados de corrupción todos os estamentos sociais. Nun tempo recente os nenos de Galicia ansiaban, como máxima aspiración, ser contrabandistas. A actuación heroica dun xuíz e das nais organizadas contra o tráfico da droga que mataba os seus fillos, conseguiu frear a putrefacción, pero sempre quedan secuelas despois de feridas tan profundas. O propio Rivas declaraba, nun artigo recente, que "Galicia non existe".

Máis alá da hipérbole literaria o certo é que o porvir non está asegurado. Estamos nas mans dunha facción que non sente aprecio pola terra. Máis ben, se detectan algunha connotación autóctona ("Puag, aquí cheira a galego") deseguida cambian de lugar. A ocupación do poder político estase a utilizar, na actualidade, para borrar os sinais de identidade do país e para destruír o seu tecido social. Penoso destino o de quen chega a dirixente dunha comunidade á que despreza. Pero máis triste é o futuro desta xeografía, que pode pasar de borrosa a borrada de non mudar a actual estratexia de autoaniquilación. A visión apocalíptica é ben cinematográfica: polígonos industriais baleiros, comestos polas xestas e invadidos polo toxo e, ao fondo, as ruínas do Gaiás, tal como aparecía a estatua da liberdade no remate do Planeta dos simios..